Η νίκη της αντιπολίτευσης δεν θα ανατρέψει πλήρως την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας. Απέναντι στην Κύπρο και την Ελλάδα, ειδικά, οι αλλαγές θα είναι περισσότερο ύφους παρά ουσίας. Σχετικά με το Κυπριακό, η πλήρης προσάρτηση του Βορρά του νησιού δεν θα είναι πλέον στην ημερήσια διάταξη, αλλά η «παγωμένη σύγκρουση» θα συνεχιστεί. Η κυβέρνηση θα μπορούσε να ενθαρρύνει περισσότερο τους Τουρκοκυπρίους σε διάλογο με την ελληνοκυπριακή πλευρά – αν φυσικά αυτή είναι και η επιθυμία της κυβέρνησης στη Λευκωσία. Με την Ελλάδα η αντιπαράθεση θα συνεχιστεί, αλλά δεν θα υπάρχει αυτή η μόνιμη ένταση, αυτές οι απειλές ότι «θα έρθουμε ξαφνικά μια νύχτα» που έλεγε τον τελευταίο καιρό ο Ερντογάν. Αλλά σε περίπτωση νίκης της αντιπολίτευσης, η κυβέρνηση θα είναι εθνικιστική, ούτε περισσότερο ούτε λιγότερο από τις προηγούμενες – αν και ίσως πιο ανοιχτή στον διάλογο. Πάνω απ’ όλα, η εξωτερική πολιτική δεν θα εξαρτάται από έναν και μόνο άνθρωπο και τις διαθέσεις του.
Τα προβλήματα της περιοχής δεν θα αλλάξουν μετά τις εκλογές. Μάλλον θα υπάρξει κάποια εξομάλυνση στις σχέσεις με Ε.Ε. και ΝΑΤΟ, με το πράσινο φως για την ένταξη της Σουηδίας, την απενεργοποίηση των πυραύλων S-400, ίσως την επιστροφή στο πρόγραμμα των μαχητικών αεροσκαφών F-35 (αν δεν είναι πολύ αργά) και την επανέναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε.
Οσον αφορά τη Ρωσία, πιθανότατα θα υπάρξει μια μικρή αποστασιοποίηση, μια κάποια αμοιβαία δυσπιστία, αλλά η Τουρκία πιθανότατα θα συνεχίσει τον ρόλο της ως μεσάζων μεταξύ των δύο αντιμαχόμενων πλευρών. Ηδη, υπό την απειλή των αμερικανικών κυρώσεων, η κυβέρνηση του Ερντογάν ανέστειλε τη διέλευση από την Τουρκία προϊόντων που προορίζονταν για τη Ρωσία πριν από ένα μήνα. Στη Συρία και τη Λιβύη η τρέχουσα πολιτική είναι πιθανό να συνεχιστεί. Η φιλοδοξία της Τουρκίας να είναι μια περιφερειακή δύναμη θα παραμείνει εν ισχύι.
Πιο σημαντικές θα είναι οι αλλαγές στο εσωτερικό της Τουρκίας αν εκλεγεί ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Το κοινό πρόγραμμα της Εθνικής Συμμαχίας [σ.σ.: του αντιπολιτευτικού συνασπισμού] προβλέπει ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις σχετικά με την ελευθερία του Τύπου, την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και την επιστροφή στο κράτος δικαίου. Ειδικά, δεδομένου ότι η Συμμαχία δεν θα έχει πιθανώς την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο, ο πολιτικός συνασπισμός της Αριστεράς, στον οποίο περιλαμβάνεται το φιλοκουρδικό κόμμα HDP, θα είναι σε θέση να διαπραγματευτεί πιο τολμηρές μεταρρυθμίσεις σε αυτά τα θέματα. Είναι βέβαιον ότι θα φυσήξει ένας αέρας ελευθερίας στον απόηχο των εκλογών, αν χάσει ο Ερντογάν. Ο Κιλιτσντάρογλου άλλωστε υποσχέθηκε να εφαρμόσει αμέσως τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Αν από την άλλη, αν ο Ερντογάν επανεκλεγεί θα είναι δύσκολο να αλλάξει πορεία. Σχημάτισε μια πολύ δεξιά συμμαχία, με υπερ-εθνικιστικά και ακραία ισλαμιστικά κόμματα. Ο πολιτικός ορθολογισμός επιτάσσει να αλλάξει τη στρατηγική του στην εξωτερική πολιτική για να ξεπεράσει τις τεράστιες οικονομικές δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει. Κάποιοι σχολιαστές προέβλεπαν το ίδιο μετά τις εκλογές του 2018, αλλά ο Ερντογάν συνέχισε απερίσπαστος στην αυταρχική, ισλαμιστική πορεία του και απομακρύνθηκε περισσότερο από τις δυτικές χώρες. Για να αλλάξει πορεία θα έπρεπε να μπορέσει να βρει νέους συμμάχους μεταξύ των συνιστωσών της αντιπολίτευσης. Ωστόσο, το μίσος κατά του Ερντογάν είναι ισχυρό και βαθιά ριζωμένο σε αυτή την πλευρά της κοινωνίας.
Στο εσωτερικό, η επανεκλογή του Ερντογάν θα σηματοδοτήσει την παγίωση ενός αυταρχικού πολιτικού συστήματος στην Τουρκία, τη θεσμοθέτηση ενός οιονεί δικτατορικού καθεστώτος. Η έξοδος από κάτι τέτοιο θα είναι πολύ πιο δύσκολη έπειτα από πέντε χρόνια – οι ελπίδες να γίνει μέσω εκλογών θα εξασθενήσουν. Το μέλλον της Τουρκίας θα είναι πολύ χαοτικό. Μετά την αποτυχία της ενωμένης αντιπολίτευσης στην Ουγγαρία, θα είναι επίσης πολύ άσχημα νέα για το μέλλον της δημοκρατίας διεθνώς απέναντι στους εθνολαϊκιστές.
* Δημοσιογράφος, διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Paris I (Σορβόννη) και συγγραφέας του βιβλίου «Η Νέα Τουρκία του Ερντογάν»
