Σκέπτομαι μερικές φορές πόσο πολύ έχει αλλάξει ο Ερντογάν. Οταν τον γνώρισα για πρώτη φορά πριν από είκοσι χρόνια ένιωθα ότι είχα απέναντί μου ένα πολύ δυνατό «πολιτικό κτήνος». Δεν μπορούσα όμως να φανταστώ ότι θα ήταν ο άνθρωπος που θα ηγεμόνευε στην Τουρκία κατά τρόπο απόλυτο και θα αναδεικνυόταν σε έναν σημαντικό παγκόσμιο παίκτη. Η απόσταση που έχει διανύσει μέσα σε αυτά τα είκοσι χρόνια είναι ασύλληπτη. Στην πρώτη μας συνέντευξη έπρεπε να περιμένω σε έναν τούρκικο οντά στα γραφεία του κόμματος σε μια παλιά πολυκατοικία σε λαϊκή γειτονιά της Πόλης. Ο ίδιος καθόταν σε μια πολυθρόνα και γύρω του γυναίκες με μαντίλες έπιναν τσάι και του έλεγαν τα προβλήματά τους. Στην τελευταία το πρωτόκολλο επέβαλλε να περπατήσουμε μια μεγάλη απόσταση, πριν συναντηθούμε για μια τηλεοπτική χειραψία, σε ένα τεράστιο σαλόνι ενός υπερφίαλου παλατιού.
Ρωτούν πολλοί τι συμφέρει την Ελλάδα; Να επανεκλεγεί ή όχι. Αυτό που ξέρω μετά βεβαιότητος είναι ότι ο πρώιμος Ερντογάν αποτελούσε μια σημαντική ευκαιρία για την Ελλάδα και την Κύπρο. Εκείνη την εποχή έπαιζε δυνατά το ευρωπαϊκό χαρτί, και γιατί ήταν δημοφιλές εντός της Τουρκίας και γιατί το χρησιμοποιούσε σαν εργαλείο για να ξεδοντιάσει το βαθύ κράτος, τον στρατό και τις υπηρεσίες ασφαλείας. Και επειδή ήταν το βαθύ κράτος που πίεζε πάντοτε για να προκαλέσει ένταση με την Ελλάδα, η δική του ατζέντα ήταν εντελώς διαφορετική. Με λίγη τόλμη από τους πολιτικούς της εποχής θα μπορούσαν να έχουν βρεθεί λύσεις χωρίς γκρίζες ζώνες ή αποστρατιωτικοποιήσεις και άλλα ζητήματα που τώρα ρίζωσαν για τα καλά στη λίστα των τουρκικών εμμονών.
Αν εκλεγεί ο ηγέτης της αντιπολίτευσης, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι θα δείξουν απέναντί του πολύ μεγάλη ανοχή στα πάντα. Σκεφθείτε πώς θα αντιμετωπίζουν την Τουρκία, όσο και αν προκαλεί.
Ο σημερινός Ερντογάν έχει πέσει στην αγκαλιά του βαθέος κράτους και των ακροδεξιών συνεταίρων του. Ευρωπαϊκή προοπτική δεν υπάρχει. Αντιθέτως οι εμπρηστικές δηλώσεις εναντίον της Ευρώπης και των ΗΠΑ είναι εξαιρετικά δημοφιλείς. Η Ελλάδα και η Κύπρος μπορεί να μην ήταν στο μυαλό του ως προτεραιότητα πριν από είκοσι χρόνια, σήμερα όμως είναι. Και όχι μόνο στο δικό του. Εχει χυθεί πολύ δηλητήριο στην τουρκική κοινή γνώμη και η αναθεωρητική ατζέντα είναι δημοφιλής και κυρίαρχη σε όλο το πολιτικό σκηνικό.
Ερντογάν ή Κιλιτσντάρογλου λοιπόν, αν σκεπτόμαστε αμιγώς ελληνικά; Ερντογάν για ένα λόγο, όσο κυνικό και αν ακούγεται για όσους νιώθουμε την αγωνία πολλών φίλων Τούρκων που ασφυκτιούν τα τελευταία χρόνια. Αν εκλεγεί ο Κιλιτσντάρογλου, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι θα δείξουν απέναντί του πολύ μεγάλη ανοχή στα πάντα. Το κάνουν με τον Ερντογάν όταν τους προκαλεί σε σχέση με τη Ρωσία ή άλλα κρίσιμα θέματα. Σκεφθείτε αν χάσει πώς θα αντιμετωπίζουν την Τουρκία, όσο και αν προκαλεί. Σε λίγο θα ξέρουμε βέβαια αν ο Ερντογάν θα κλείσει τον κύκλο του με έναν θρίαμβο ή ως ένας ακόμη ηγέτης που έπεσε στην παγίδα της ύβρεως.
