«…Την ώρα που τρώγαμε στο Νταβός, ο Μητσοτάκης μου έδωσε ένα σημείωμα, ένα μικρό χαρτάκι που έγραφε ότι “το μάξιμουμ που μπορεί να δεχθεί με τα σημερινά δεδομένα η Ελλάδα για αυτό το θέμα είναι το Δημοκρατία της Μακεδονίας-Σκόπια, ή παρένθεση ή παύλα, αυτό είναι το μέγιστο”. Το έγραψε σε ένα λευκό χαρτί και μου είπε: “Να το δώσεις στον Γκλιγκόροφ και να του πεις ότι ,αν δεν αλλάξετε όνομα, δεν μπορεί να υπάρξει λύση”».
Ηταν αρχές Φεβρουαρίου του 1992 και γύρω από το τραπέζι στο δείπνο, στο πλαίσιο του γνωστού παγκόσμιου οικονομικού φόρουμ στο Νταβός, κάθονταν ο Χένρι Κίσινγκερ, ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και ο στενός συνεργάτης του Κίρο Γκλιγκόροφ, πρόεδρος της Βουλής της «Δημοκρατίας της Μακεδονίας» Στόγιαν Αντoφ.
«Ο Μητσοτάκης ήταν επιφυλακτικός για τη συνάντηση μαζί μου. Δεν υπήρχαν μέχρι τότε επαφές. Τέλος πάντων, μας “συνάντησαν”. Ο οικοδεσπότης μάς έβαλε, όχι τυχαία, στο ίδιο τραπέζι στο δείπνο. Ο Μητσοτάκης, εγώ και ο Κίσινγκερ. Και τότε ήταν οι πρώτες συνομιλίες ουσιαστικά», μου είπε σε μια εξόχως ενδιαφέρουσα συνέντευξη για την «Κ» (19 Οκτωβρίου 2014) ο ογδοντάχρονος τότε Στόγιαν Αντοφ, παλιός υπουργός του Τίτο, εμφορούμενος από τη γιουγκοσλαβική σχολή σκέψης στα ζητήματα της γεωπολιτικής
Η απόσχιση της τότε Σ.Δ. Μακεδονίας από την καταρρέουσα Γιουγκοσλαβία ήταν νωπή, και μάλιστα οι πολίτες της με συντριπτικό ποσοστό σε δημοψήφισμα είχαν ταχθεί υπέρ της ίδρυσης ανεξάρτητου κράτους υπό το όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας».
Η ελληνική πλευρά «ψαχνόταν» ως προς τη στρατηγική της απέναντι στην εμφάνιση ανεξάρτητου «μακεδονικού κράτους» και εν πολλοίς είχε εναποθέσει τις ελπίδες της στον Μιλόσεβιτς.
Σε αυτή την ατμόσφαιρα και με τον γιουγκοσλαβικό εμφύλιο να εξαπλώνεται, γύρω από το τραπέζι με τους εκλεκτούς μεζέδες στο χιονισμένο Νταβός, ο Κίσινγκερ, όπως μου είπε ο Αντοφ, πρότεινε στον Μητσοτάκη να συναντηθούν κρυφά στην Αμερική με τον Γκλιγκόρωφ και να τα βρουν «για να τελειώνουμε το θέμα».
«“Κώστα, είστε τυχεροί που με την παρουσία αυτού του κράτους απομακρύνονται τα σύνορά σας κατά διακόσια τριάντα χιλιόμετρα από τον πιο επικίνδυνο γείτονά σας, τη Σερβία”, του είπε κάποια στιγμή ο Κίσινγκερ. Οταν η κουβέντα ήρθε στις σχέσεις της χώρας μου με την Ελλάδα, ο Κίσινγκερ επέμενε ότι η Αθήνα πρέπει να μας αναγνωρίσει ως Μακεδονία και να ξεκινήσει μια περίοδος σύσφιγξης των σχέσεων. Ο Μητσοτάκης του απάντησε πως αυτό ήταν δύσκολο και ότι το κλίμα στην Ελλάδα δεν ευνοούσε τέτοιες κινήσεις. Του είπε ακόμα ότι υπάρχουν στα Σκόπια κάποιοι που έχουν αλυτρωτικές διαθέσεις και θέλουν να γίνουν κληρονόμοι της Ιστορίας της αρχαίας Μακεδονίας. Τώρα που τα βλέπω από απόσταση πολλών χρόνων, λέω ότι τα προέβλεψε αυτά ο Μητσοτάκης, τα βλέπουμε μπροστά μας (σ.σ. εννοούσε τα όσα κάνει η κυβέρνηση Γκρούεφσκι). Στην παρατήρηση του Μητσοτάκη ότι κάποιοι κύκλοι θέλουν να σφετεριστούν την Ιστορία της Μακεδονίας, ο Κίσινγκερ του απάντησε γελώντας: “Υπάρχουν, αλήθεια, τέτοιοι μπουνταλάδες;”. Πάνω στην κουβέντα σε κάποια στιγμή ο Κίσινγκερ έριξε μια ιδέα. Απευθυνόμενος σε εμένα μου είπε: “Πέστε του κ. Γκλιγκόροφ ότι θεωρώ πως είναι απαραίτητο να συναντηθεί με τον Μητσοτάκη” και γυρίζοντας προς εκείνον του λέει: “Κώστα, και εσύ κοίτα να συναντηθείς με τον Γκλιγκόροφ, ελάτε σε εμάς στην Αμερική, θα βρεθεί κάποια ευκαιρία για να έρθετε διακριτικά, με κάποια πρόφαση, και εκεί να συνομιλήσετε και να το τελειώνουμε το ζήτημα αυτό”. Ο Μητσοτάκης του είπε: “Δύσκολα-δύσκολα”, αλλά δεν το απέρριψε. Ο Κίσινγκερ επέμενε η συνάντηση να γίνει υπό πλήρη μυστικότητα – κατ’ εξοχήν αμερικανική πρακτική. Τέτοια συνάντηση δεν έγινε. Εκανα σημείωμα στον Γκλιγκόροφ, το βρήκε ενδιαφέρον αλλά δεν έγινε τίποτα. Μετά άλλαξαν οι καταστάσεις…».
Ο Αντoφ, όταν τον ρώτησα σχετικά, υποστήριξε ότι το 1992 δεν υπήρχε από τα Σκόπια διάθεση για υποχώρηση. Ούτε ακόμα και το ’93, ενόψει της ένταξης της χώρας στον ΟΗΕ, διαφαίνονταν προθέσεις για συμβιβασμό. Ο Γκλιγκόροφ χειριζόταν ο ίδιος προσωπικά το ζήτημα της ονομασίας και απέφευγε να εξωτερικεύει τις σκέψεις του επ’ αυτού. «Μαζί μιλούσαμε με τις ώρες για το ζήτημα αυτό και κάποιες φορές μου έλεγε ότι κάτι πρέπει να γίνει».
