Αν και η περιοδεία του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντονι Μπλίνκεν, στην ευρύτερη περιοχή έχει πρωταρχικό στόχο να εξεταστεί το νέο περιβάλλον έπειτα από τα διπλά χτυπήματα σε Βηρυτό και Ιράν, αλλά και την ολοένα χειρότερη κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα, η ολιγόωρη στάση στα Χανιά, όπου συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, αντικατοπτρίζει αφενός στην τεράστια σημασία που διαδραματίζει η βάση της Σούδας για τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις, αφετέρου στην ανάγκη να συμπεριληφθεί και η Ελλάδα ως στάση μετά την Κωνσταντινούπολη.
Το βράδυ της Πέμπτης το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανακοίνωσε τη στάση του κ. Μπλίνκεν στην Κρήτη στο πλαίσιο περιοδείας σε Τουρκία, Ιορδανία, Κατάρ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Σαουδική Αραβία, Ισραήλ, Δυτική Οχθη και Αίγυπτο.
Αθήνα και Ουάσιγκτον δεν βρίσκονται σε επαφή για μια σειρά από ζητήματα. Οι ΗΠΑ βρίσκονται αυτή την περίοδο και σε αναζήτηση περαιτέρω υποστήριξης στην προσπάθεια να συγκεντρωθεί δύναμη ικανή να κρατήσει την Ερυθρά Θάλασσα ανοιχτή και καθαρή από την απειλή των ανταρτών Χούθι, οι οποίοι υποστηρίζονται από το Ιράν. Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα έχει προαναγγείλει την αποστολή πολεμικού πλοίου στη δύναμη που συγκροτείται και σχεδιάζεται με την ονομασία «Φύλακας της Ευημερίας», ωστόσο, οι τεχνικές λεπτομέρειες δεν έχουν καθοριστεί.
Από τις ΗΠΑ ζητείται ενεργή στήριξη από την Αθήνα, όχι μόνο στο ζήτημα της υποστήριξης με πλοίο (άλλωστε οι αντικειμενικές πολεμικές δυνατότητες κάποιας φρεγάτας του Πολεμικού Ναυτικού είναι μικρές για ένα ζήτημα όπως η σύγκρουση με τους Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα), αλλά και της ευρύτερης πολιτικής εμπλοκής στα μέτωπα της περιοχής. Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα της περιοχής που εξακολουθεί να διατηρεί ανοιχτούς διαύλους τόσο με το Ισραήλ όσο και με τα αραβικά κράτη που το περιβάλλουν.
Η χώρα μας θα συμμετάσχει στην επιχείρηση «Φύλακας της Ευημερίας» στην Ερυθρά Θάλασσα, ωστόσο, οι τεχνικές λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμη καθοριστεί.
Δεν πρέπει να υποτιμάται, επίσης, η διάσταση των εξοπλιστικών (πλην F-35) για τα οποία Αθήνα και Ουάσιγκτον συζητούν στη βάση της πιθανότητας να δοθεί στην Ελλάδα η δυνατότητα να αξιοποιήσει δάνεια και επιχορηγήσεις μέσω διαδικασιών του Πενταγώνου (FMF) προκειμένου να κλείσει «τρύπες» που αυτή τη στιγμή απασχολούν πολλούς στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας και αφορούν όχι μόνο το Πολεμικό Ναυτικό, αλλά και τον Στρατό Ξηράς και, κυρίως, την αναβάθμιση κρίσιμων υποδομών τις οποίες αξιοποιούν ήδη –και πολύ περισσότερο απ’ ό,τι στο παρελθόν– οι αμερικανικές δυνάμεις (Σούδα, Αλεξανδρούπολη και Λάρισα).
Οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις έχουν, ούτως ή άλλως, έναν κοντινό σταθμό στο μέλλον, καθώς στα μέσα Φεβρουαρίου προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί στην Ουάσιγκτον ο πέμπτος γύρος Στρατηγικού Διαλόγου μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ υπό τους δύο υπουργούς Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη και Αντονι Μπλίνκεν. Δεν είναι απολύτως σαφές εάν ο πέμπτος γύρος πρόκειται να συνοδεύεται από κάτι χειροπιαστό ή απλά θα επιβεβαιώσει την –ούτως ή άλλως– άριστη σχέση που υπάρχει μεταξύ Ουάσιγκτον και Αθήνας πάνω στα μεγάλα περιφερειακά θέματα. Προφανώς το υπερκείμενο ζήτημα είναι αυτό της υπόθεσης των F-35, που όπως η «Κ» εξαρχής είχε σημειώσει, είναι για την Ουάσιγκτον συνδεδεμένο με την προμήθεια των τουρκικών F-16. Ως εκ τούτου τελεί εξαρχής υπό την αίρεση της ποιότητας των αμερικανοτουρκικών σχέσεων. Κατά τις ημερομηνίες που προγραμματίζεται ο Στρατηγικός Διάλογος θα έχει εκ των πραγμάτων ολοκληρωθεί (ή όχι) η διαδικασία κύρωσης της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ από την Τουρκία, οπότε θα φανεί αν μπορεί να προχωρήσει άμεσα η θετική απάντηση της Ουάσιγκτον στην Αθήνα για τα F-35.
Τα ελληνοτουρκικά
Η σχέση Ελλάδας και ΗΠΑ είναι εκ των πραγμάτων τριγωνική, καθώς πάντα μεγάλο σκέλος της αφορά την Τουρκία, είτε στο πλαίσιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων είτε στην ευρύτερη περιφερειακή εικόνα. Το τελευταίο χρονικό διάστημα οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν, βρίσκονται σε τακτική επικοινωνία με στόχο να προετοιμαστούν τα επόμενα βήματα στα ελληνοτουρκικά. Οι επαφές είναι πυκνές, δεν ακολουθούν πάντα τον επίσημο δίαυλο και φαίνεται ότι ανάμεσα στους δύο υπουργούς έχει εγκατασταθεί μια άμεση και δίχως δυσκολίες επικοινωνία.
Ενα από τα βασικά στοιχεία των επαφών ανάμεσα στους δύο υπουργούς είναι η επικείμενη επίσκεψη του κ. Φιντάν στην Αθήνα (εντός του πρώτου διμήνου του έτους), όπου θα εξεταστεί η πρόοδος πάνω στην ατζέντα του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας της 7ης Δεκεμβρίου. Υπενθυμίζεται ότι οι δύο υπουργοί Εξωτερικών έχουν την πολιτική ευθύνη του συνόλου των ελληνοτουρκικών επαφών, ωστόσο η δυνατότητα ουσιαστικής συζήτησης και παραπομπής της γνωστής διαφοράς (υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης) στη διεθνή Δικαιοσύνη αναμένεται να διαφανεί από την επίσκεψη του κ. Φιντάν στην Αθήνα και συγκεκριμένα κατά τη διαδικασία των πολιτικών διαβουλεύσεων (και των διερευνητικών) υπό τους υφυπουργούς Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και Μπουράκ Ακσαπάρ.
Πλάνο εξωστρέφειας
Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης ξεκινάει το νέο έτος με ταξίδια. Κατ’ αρχάς την Τετάρτη θα βρεθεί στο Κάιρο, όπου θα είναι ο πρώτος υπουργός Εξωτερικών που θα συναντηθεί με τον ομόλογό του στο νέο υπουργείο που βρίσκεται στη διοικητική πρωτεύουσα της Αιγύπτου, η οποία εγκαινιάστηκε πρόσφατα. Στη συνέχεια σχεδιάζεται μετάβαση του κ. Γεραπετρίτη στην Ιορδανία αλλά και τη Σαουδική Αραβία, ενδεχομένως και σε κάποια από τις μοναρχίες του Περσικού Κόλπου, δεδομένης και της κατάστασης που επικρατεί στη Λωρίδα της Γάζας. Ο κ. Γεραπετρίτης σχεδιάζεται κάποια στιγμή να συναντηθεί και με τον Ισραηλινό νέο υπουργό Εξωτερικών, Ισραελ Κατζ. Η εξόρμησή του στην περιοχή συνδέεται, βέβαια, με τη ρευστή κατάσταση, που τείνει περισσότερο στη γενίκευση των συγκρούσεων παρά στην εκτόνωση και περιορισμό στη Γάζα, όπως προέκυψε ανάγλυφα από τα πρόσφατα «χειρουργικά» χτυπήματα των Ισραηλινών μέσα στη Βηρυτό.
Ωστόσο, αναμένεται ότι ο κ. Γεραπετρίτης θα επισκεφθεί και άλλα σημεία ενδιαφέροντος, όπως είναι για παράδειγμα ο Καύκασος. Συγκεκριμένα, αναμένεται να επισκεφθεί το Ερεβάν της Αρμενίας, ενώ εν ευθέτω χρόνω θα επιστρέψει στην περιοχή, όπου επιχειρείται να δημιουργηθούν νέες ισορροπίες, μετά την ουσιαστική λήξη του πολέμου στο Καραμπάχ και τον ξεριζωμό περισσοτέρων από 100.000 Αρμενίων από τις πατρογονικές εστίες τους.
