Η ανακάλυψη των θαλάσσιων πάρκων από την Τουρκία ως προσπάθεια της Ελλάδας να προβάλει διά της ευρωπαϊκής τεθλασμένης κυριαρχία πάνω στα νησιά (που, ούτως ή άλλως, της ανήκουν με βάση τη Συνθήκη της Λωζάννης) δεν είναι μια τακτική νέα. Ηδη από την εποχή θεσμοθέτησης των ζωνών Natura 2000, από το 1994 και μετά, η Αγκυρα αντιμετωπίζει εχθρικά όλες τις περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες της Αθήνας. Οπως έγινε και με τις πρόσφατες εξαγγελίες του υπουργού Περιβάλλοντος Θεόδωρου Σκυλακάκη για οριοθέτηση θαλάσσιων πάρκων σε περιοχές στο Ιόνιο και στο Αιγαίο Πέλαγος.
Η οριοθέτηση θαλάσσιων πάρκων δεν είναι διακριτή από εκείνη των ζωνών του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου Natura 2000, καθώς σχεδιάζεται με βάση ακριβώς αυτή τη διαδικασία που είχε διεξαχθεί ανάμεσα στο 1994 και το 2000 και περιλάμβανε, μεταξύ άλλων, μεγάλα ακατοίκητα νησιά που χαρακτηρίστηκαν Ζώνες Ειδικής Προστασίας όπως η Σύρνα, αλλά και νησίδες όπως τα Ιμια, που αποτέλεσαν πεδίο ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης το 1996.
Τα κυριαρχικά δικαιώματα και η κυριαρχία της Ελλάδας σε αυτές τις νησίδες και νησιά δεν αμφισβητούνται από κανέναν, εκτός από την Τουρκία. Υπενθυμίζεται ότι τα τελευταία χρόνια η Τουρκία έχει καταρτίσει μια λίστα (με την ονομασία EGAYDAAK), στην οποία περιλαμβάνονται κατοικημένα νησιά όπως οι Οινούσσες, το Αγαθονήσι, το Φαρμακονήσι κ.ά. όπως επίσης και κάποιες ακατοίκητες νησίδες (συνολικά περί τις 150) που κατά την Αγκυρα δεν έχουν αποδοθεί στην Ελλάδα με καμία συνθήκη.
Η τουρκική ενόχληση για τις εξαγγελίες περί θαλασσίων πάρκων περιγράφεται, μεταξύ άλλων, ως τυπική αντίδραση της Αγκυρας όταν δεν έχει ειδοποιηθεί για κάτι. Ωστόσο, είναι σαφές ότι η Αθήνα δεν είχε καμία υποχρέωση να ενημερώσει για ένα ζήτημα που αφορά τη διαχείριση ενός περιβαλλοντικού θέματος σε ελληνικό έδαφος, ενώ, επιπλέον, οι δραστηριότητες των επιστημόνων δεν έχουν στην πραγματικότητα ποτέ πάψει να εξελίσσονται.
Η Αθήνα δεν είχε υποχρέωση να ενημερώσει για ζήτημα που αφορά τη διαχείριση ενός περιβαλλοντικού θέματος σε ελληνικό έδαφος, ενώ, επιπλέον, οι δραστηριότητες των επιστημόνων δεν έχουν πάψει ποτέ να εξελίσσονται.
Η ενόχληση των Τούρκων, όπως αυτή εκδηλώθηκε στη συνάντηση του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στην Αγκυρα στις 13 Μαΐου, αλλά και δημοσιοποιήθηκε την επομένη από τον υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, μαρτυρεί, όπως σημειώνουν έμπειροι και αρμόδιοι παρατηρητές των ελληνοτουρκικών σχέσεων, την προσήλωση της τουρκικής διπλωματίας στη θεωρία των «γκρίζων ζωνών», η οποία, υπενθυμίζεται, πλέον πέρασε και επισήμως στα σχολικά βιβλία της Γεωγραφίας της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στη Τουρκία, στο ευρύτερο πλαίσιο προώθησης του επεκτατικού ιδεολογήματος της «Γαλάζιας Πατρίδας».
Η ανακίνηση του ζητήματος σε ένα πιο πολιτισμένο πλαίσιο και όχι με μπαράζ παραβιάσεων ή ασκήσεων στο Αιγαίο είναι απότοκο της γενικά βελτιωμένης ατμόσφαιρας στα ελληνοτουρκικά τους τελευταίους 16 μήνες, αν και σε θαλάσσιο επίπεδο οι παραβιάσεις των εθνικών χωρικών υδάτων (συνολικά περίπου 600 για το 2024) δεν έχουν διακοπεί ποτέ. Και αποτελεί, βεβαίως, υπενθύμιση της διαχρονικότητας των τουρκικών διεκδικήσεων στο Αιγαίο.
Το προηγούμενο του 2018
Πολύ πιο έντονος, αντιθέτως, ήταν ο τρόπος αντίδρασης των Τούρκων, όταν τον Δεκέμβριο του 2018, κατά την επίσκεψη του κ. Ερντογάν στην Αθήνα, ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος είχε αναγνώσει ένα νομικό κείμενο για τη νομική αιτιολόγηση της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο, αναφερόμενος, μεταξύ άλλων, στις ζώνες οικολογικής προστασίας Natura 2000. Είχε, τότε, προκληθεί ένταση μπροστά στις κάμερες, καθώς ο κ. Ερντογάν απάντησε σε έντονο ύφος.
Με βάση τις έως τώρα εξαγγελίες, η οριοθέτηση θαλάσσιων πάρκων στο Αιγαίο θα πρέπει να έχει γίνει μέσα στο 2024. Το επόμενο, σημαντικό, τετ α τετ Μητσοτάκη – Ερντογάν είναι προγραμματισμένο να πραγματοποιηθεί στα μέσα Σεπτεμβρίου, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη και δεν είναι ακόμη σαφές εάν οι εξαγγελίες για οριοθέτηση των θαλάσσιων πάρκων θα έχουν υλοποιηθεί μέχρι τότε.
