Μείζον ζήτημα σε σχέση με τον χαρακτήρα των εκτάσεων και την ιδιοκτησία της γης έχει δημιουργήσει στο Νότιο Αιγαίο η ανάρτηση των δασικών χαρτών. Οπως υποστηρίζουν η Περιφέρεια και 34 νησιωτικοί δήμοι, χάρη σε μια ερμηνεία διάταξης, εκτάσεις με φρύγανα, που μέχρι πριν από ένα έτος θεωρούνταν χορτολιβαδικές, «βαφτίζονται» δασικές. Το αποτέλεσμα είναι ολόκληρα νησιά, όπως η Πάτμος, η Ανάφη και η Σύμη να εμφανίζονται ως δασικά. Το υπουργείο Περιβάλλοντος αναγνωρίζει το πρόβλημα και δεσμεύεται ότι θα το λύσει με νομοθετική ρύθμιση.
Χθες, πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα κοινή συνεδρίαση της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και της ένωσης των Δήμων Κυκλάδων και Δωδεκανήσων με θέμα την αντιμετώπιση του ζητήματος που έχει ανακύψει. «Οι δασικοί χάρτες που αναρτήθηκαν πέρυσι χαρακτήρισαν δασικό το 80% της Πάτμου, το 75% της Ανάφης, το 60% της Σύμης», λέει ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος. «Είναι εκτάσεις με φρύγανα, που παλιά καλλιεργούνταν και τώρα η πολιτεία θεωρεί ότι δασώθηκαν. Και όχι μόνο αυτό, ως δασικές τις διεκδικεί το Δημόσιο – ήδη στην Πάτμο και στους Αρκιούς το υπουργείο Οικονομικών έχει στείλει 200 αγωγές ζητώντας την αποβολή ανθρώπων από τα κτήματά τους. Το ίδιο συμβαίνει ακόμα και στις Κυκλάδες, όπου κανονικά δεν ισχύει το τεκμήριο υπέρ του Δημοσίου και όμως οι πολίτες πρέπει να αποδείξουν ότι οι εκτάσεις είναι δικές τους. Πρόκειται για μια εξοντωτική κατάσταση, εχθρική προς τον πολίτη».
«Με τον χαρακτηρισμό των δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων, το Δημόσιο θα διεκδικήσει ολόκληρα νησιά», συμπληρώνει ο Γιώργος Ευρυπιώτης, πρόεδρος του Συλλόγου Μελετητών Μηχανικών Κυκλάδων. «Η Κίμωλος έχει 150 μόνιμους κατοίκους. Οταν το 42% βγαίνει δασικό και αυτομάτως περνά στο Δημόσιο, ποιος έχει τα χρήματα να διεκδικήσει τη γη στα δικαστήρια; Και αυτό δεν αφορά μόνο τους Ελληνες, αλλά και τους ξένους που έχουν αγοράσει στα νησιά και τώρα τους λένε ότι οι εκτάσεις τους δεν τους ανήκουν».
«Η κατάσταση είναι πρωτόγνωρη», υποστηρίζει ο δήμαρχος Πάτμου Γρηγόρης Στόικος. «Εδώ και έναν χρόνο παλεύουμε να ρυθμιστεί το πρόβλημα χωρίς αποτέλεσμα. Δεν είναι δυνατόν να εμφανίζονται ως δημόσια δασικά η Πάτμος και οι Αρκιοί. Εχουν «παγώσει» όλα τα έργα, όλες οι επενδύσεις, όλες οι μεταβιβάσεις. Το ελληνικό Δημόσιο δεν είχε ποτέ περιουσία στα νησιά μας και τώρα διεκδικεί σπίτια με οικόπεδα».
Στην ουσία, βέβαια, τα δύο ζητήματα είναι διακριτά. Οσον αφορά τον χαρακτηρισμό των εκτάσεων, όπως εξηγεί η αναπληρώτρια διευθύντρια Δασών Κυκλάδων Μαρία Φωσκόλου, το θέμα δημιουργήθηκε το 2017 από μια ερμηνεία διάταξης. «Το 2016 με ένα Προεδρικό Διάταγμα εξειδικεύθηκε ο ορισμός δασών, δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων», εξηγεί. «Μεταξύ άλλων, επαναλάμβανε την πρόβλεψη του ν.998/79, πως χορτολιβαδικές χαρακτηρίζονται “οι εκτάσεις με φρυγανική (μη ξυλώδη) βλάστηση”. Τότε υπήρξε παρέμβαση από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου, που ερμηνεύοντας τη φράση αυτή ζητούσε να χαρακτηρίζουμε τις φρυγανικές εκτάσεις δασικές. Παράλληλα, υπέβαλε ενστάσεις σε δασικούς χάρτες που είχαμε αναρτήσει, όπως λ.χ. της Σαντορίνης. Υποβάλλαμε πολυάριθμα ερωτήματα στο υπουργείο Περιβάλλοντος, ζητώντας να μας διευκρινίσει τι πρέπει να κάνουμε, αλλά δεν έχουν απαντηθεί». Το έτερο ζήτημα, αφορά την ιδιοκτησία της έκτασης καθώς στο Αιγαίο, πλην των Κυκλάδων, ό,τι δασικό και χορτολιβαδικό θεωρείται εξ ορισμού δημόσιο, εκτός αν ο πολίτης μπορεί να αποδείξει το αντίθετο. Ομως και στις Κυκλάδες, όπου έχουν αναρτηθεί χάρτες, οι μεταβιβάσεις έχουν «παγώσει» αν ένα τμήμα μιας έκτασης (ακόμα και μικρό) είναι χορτολιβαδικό ή δασικό, άρα διεκδικούμενο από το Δημόσιο. Ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Σωκράτης Φάμελλος, που παρέστη χθες στη συνάντηση, δεσμεύθηκε ότι θα συσταθεί άμεσα επιτροπή για τη σύνταξη νομοθετικής πρότασης που θα αντιμετωπίζει το ζήτημα.
