Μια περίεργη και μια παλιά ιστορία αποκαλύπτει το θρίλερ με τα περίπου τριάντα νεότευκτα ιστιοπλοϊκά σκάφη που ξεκίνησαν από τη Γαλλία και έφτασαν στις ελληνικές ακτές εν μέσω αυστηρότατων απαγορεύσεων κατάπλου για τον περιορισμό του κορωνοϊού COVID-19.
Πολλά εξ αυτών των σκαφών, στην πλειονότητά τους καταμαράν, έχουν κάνει τον διάπλου της Μεσογείου χωρίς νηολόγηση, σύμφωνα με καταγγελίες που έχουν γίνει στο υπουργείο Ναυτιλίας και επιβεβαιώνουν πηγές της αγοράς. Επιπλέον, ένας πολύ μεγάλος αριθμός από αυτά έχει χρηματοδοτηθεί με πόρους του ΕΣΠΑ σε ποσοστό της τάξης του 50%, σε μια αμφιλεγόμενη πολιτική της προηγούμενης κυβέρνησης που έχει δημιουργήσει σημαντικές στρεβλώσεις ανταγωνισμού στην αγορά επαγγελματικών σκαφών αναψυχής.
Το πρόβλημα αναδύθηκε στα μέσα της εβδομάδας, με την παράνομη –και επεισοδιακή– είσοδο δύο σκαφών στη μαρίνα Αλίμου κατά παράβαση της ισχύουσας νομοθεσίας και των προσωρινών περιορισμών που έχει λάβει η πολιτεία. Μάλιστα, στη μία από τις δύο περιπτώσεις οι επιβαίνοντες λογομάχησαν σε σημείο εξύβρισης με τις λιμενικές και άλλες αρχές (ένα άτομο μάλιστα φέρεται να έσπασε την καραντίνα και να αναζητείται), εκπέμποντας μια θλιβερή εικόνα για ένα κατά τα άλλα υπαρκτό και ουσιαστικό ζήτημα, με ανθρωπιστικές διαστάσεις: πολλοί από τους επιβαίνοντες αυτής της μικρής αρμάδας, που ακόμα δεν έχει καταπλεύσει στο σύνολό της, βρίσκονται στη θάλασσα υπό αντίξοες καιρικές συνθήκες περισσότερο από δύο εβδομάδες. Είναι άγνωστο όμως πού έχουν προσεγγίσει κατά το ταξίδι τους και εάν είναι φορείς ή όχι της επιδημίας COVID-19 και, όπως όλοι, πρέπει να τεθούν σε καραντίνα 14 ημερών.
Πόσα από αυτά τα ιστιοπλοϊκά όμως έχουν όλα τα προβλεπόμενα χαρτιά; Οχι όλα, απαντούν ορισμένοι από την αγορά, αλλά και το υπουργείο. Από την κυβέρνηση εξηγούν πως θα γίνουν εξονυχιστικοί έλεγχοι και όπου διαπιστωθούν παραβάσεις θα επιβληθούν όλα τα διοικητικά πρόστιμα και θα βεβαιωθούν τυχόν τελωνειακές και φορολογικές παραβάσεις. Τι ακριβώς συμβαίνει; Ούτε λίγο ούτε πολύ, κάποια από αυτά φέρονται να είναι… πειρατικά. Δηλαδή, δεν έχουν σύννομα αναρτημένη σημαία ούτε και νηογνώμονα. Είναι βεβαίως καινούργια. Αλλά σε αυτή τη λεπτομέρεια κρύβεται ο ένας «διάβολος» της ιστορίας. Οπως εξηγούν οι επαΐοντες, όταν κάποιος παραλάβει από το εξωτερικό ένα σκάφος και θέλει να το μεταφέρει στην Ελλάδα, έχει δύο επιλογές: είτε να το φορτώσει σε κάποιο πλοίο ή φορτηγό (αν το επιτρέπει το μέγεθός του) και να το φέρει ως εμπόρευμα περνώντας όλους τους απαραίτητους ελέγχους είτε να το φέρει με ίδια μέσα. Δηλαδή πλέοντας. Για να βγει στη θάλασσα όμως ένα σκάφος, απαιτείται η νηολόγησή του. Οι επιλογές για όσους παρέλαβαν σκάφη από ναυπηγεία, όπως αυτά της Beneteau στη Γαλλία, είναι διάφορες. Μπορούν να κάνουν νηολόγηση στη Γαλλία, σε άλλο κράτος ή στην Ελλάδα ή ακόμα και προνηολόγηση στην Ελλάδα, όπως εξηγούν νομικές πηγές. Επί πολλά έτη όμως, πολλοί, που δεν έχουν την υπομονή να περιμένουν τη γραφειοκρατία που αυτό συνεπάγεται ή τα έξοδα που απαιτούνται, φέρνουν τα σκάφη με μόνο χαρτί το τιμολόγιο αγοράς. Προφανώς λοιπόν και χωρίς επαρκείς ασφαλιστικές καλύψεις, εξηγούν οι ίδιες πηγές.
Πρόγραμμα του ΕΣΠΑ
Γιατί όμως καταπλέουν ταυτόχρονα τώρα τόσα καινούργια σκάφη καταμαράν στις ελληνικές ακτές; Κατ’ αρχάς λόγω έναρξης της θερινής περιόδου είχαν προγραμματιστεί έτσι ώστε να μη χαθεί η φετινή σεζόν ναυλώσεων. Είναι όμως και πολλά, διότι είναι μέρος των περίπου διακοσίων (ή σχεδόν το 10% των ενεργών επαγγελματικών ιστιοπλοϊκών σκαφών) που έχουν αγοραστεί με χρήματα από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ενας στόλος, που επιδοτήθηκε γενναία ύστερα από σχετική απόφαση της προηγούμενης κυβέρνησης. Υπολογίζεται πως διοχετεύθηκαν σχεδόν 100 εκατ. ευρώ σε αυτή τη δράση. Πρόκειται για το πρόγραμμα του ΕΣΠΑ «Ενίσχυση της ίδρυσης και λειτουργίας νέων τουριστικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων», που «έτρεξε» τα προηγούμενα χρόνια. Μοίρασε επιδοτήσεις έως και 50% για την αγορά μεγάλων σκαφών, κυρίως καταμαράν, αξίας έως και 400.000 ευρώ. Δόθηκαν δηλαδή «δώρο» 200.000 ανά σκάφος.
