«…Αφού φτάσουν στην Ελλάδα οι μετανάστες συγκεντρώνονται συχνά σε προκαθορισμένες τοποθεσίες κοντά στην Εγνατία Οδό από όπου οι διακινητές τους μεταφέρουν στη Θεσσαλονίκη ή στην Αθήνα. Οι διακινητές στη Θεσσαλονίκη μπορούν εύκολα να προσεγγιστούν στην περιοχή του σιδηροδρομικού σταθμού ή στο Κέντρο Υποδοχής Διαβατών. Αλλα σημεία συγκέντρωσης για διακινητές στη Θεσσαλονίκη είναι δημόσιοι τόποι, όπως πάρκα, μικρά εστιατόρια –για παράδειγμα, εστιατόρια με ιδιοκτήτες Πακιστανούς υπηκόους– ή η πλατεία της Αριστοτέλους στη Θεσσαλονίκη. Ενα πολύ κοινό χαρακτηριστικό που εντοπίστηκε είναι ότι οι μετανάστες που φθάνουν στη Θεσσαλονίκη ενθαρρύνονται από τους διακινητές να παρουσιασθούν οικειοθελώς στο πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα για να λάβουν υπηρεσιακό σημείωμα, το οποίο τους επιτρέπει να διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα για μια καθορισμένη χρονική περίοδο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, εφόσον οι μετανάστες αυτοί εντοπισθούν πριν από την παράνομη έξοδό τους στη Βόρεια Μακεδονία, δεν θα συλληφθούν. Επομένως, μπορούν να κάνουν άλλη μια προσπάθεια να φθάσουν στον τελικό προορισμό τους σε μεταγενέστερο στάδιο».
Η έκθεση του Frontex, που δημοσιεύει η «Κ», περιγράφει αναλυτικά το πώς προωθούνται στα σύνορα με την ελπίδα ότι θα συνεχίσουν προς την Ευρώπη μέσω της Βόρειας Μακεδονίας χιλιάδες μετανάστες, ενώ η Ειδομένη αναδεικνύεται και πάλι σε «πύλη εξόδου», δεχόμενη ανησυχητικά αυξανόμενη πίεση από ομάδες αλλοδαπών που συρρέουν σχεδόν καθημερινά. Στον Εβρο, οι ροές συνεχίζουν απτόητες να διαβαίνουν το ποτάμι παρά τα όσα προηγήθηκαν την άνοιξη.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που καταχωρίζονται στην έκθεση, από την 1η Ιανουαρίου έως και τις 30 Νοεμβρίου του 2019 οι ελληνικές αρχές απέτρεψαν την παράνομη έξοδο προς τη Βόρεια Μακεδονία 12.000 μεταναστών από Πακιστάν, Αφγανιστάν, Μπανγκλαντές και Ινδία. «Εχουμε πάλι πρόβλημα, φτάνουν διαρκώς με τρένα και με τα πόδια, και περιμένουν κρυμμένοι στα χωράφια την ευκαιρία για να διαβούν τον φράχτη. Σημειώνονται διαρκώς κλοπές, ανοίγουν σπίτια, προσπαθούν να τρυπήσουν τον φράχτη για να περάσουν στο άλλο κράτος. Οι άνθρωποι εδώ φοβούνται, δεν υπάρχει επαρκής αστυνομική δύναμη για προστασία, ανησυχούμε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα νέο 2015. Κάπως έτσι άρχισαν και τότε τα γεγονότα», λέει στην «Κ» η κοινοτάρχης της Ειδομένης, Ξανθή Σουπλή.
Από τη Θεσσαλονίκη
Η έκθεση καταγράφει τη Θεσσαλονίκη ως «το κύριο σημείο συγκέντρωσης για τους μετανάστες» και ως το κατ’ εξοχήν «σημείο αναχώρησης για να φτάσουν στα σύνορα με τη Βόρεια Μακεδονία».
«Ενας μεγάλος αριθμός μεταναστών ταξιδεύει με φορτηγά τρένα σε καθημερινή βάση από τη Θεσσαλονίκη προς τα σύνορα με τη Βόρεια Μακεδονία. Οι μετανάστες επιβιβάζονται στα τρένα έξω από τον σιδηροδρομικό σταθμό της Θεσσαλονίκης, εκμεταλλευόμενοι την ευκαιρία ότι τα τρένα πρέπει να επιβραδύνουν. Αυτό επιτρέπει στους μετανάστες να φθάσουν στον σιδηροδρομικό σταθμό της Ειδομένης, όπου με την άφιξη του τρένου και προτού σταματήσει για τον έλεγχο, εκείνοι πηδάνε από αυτό προσπαθώντας να διαφύγουν τη σύλληψη».
Αξιωματούχος του ΟΣΕ εξηγεί στην «Κ» το επικίνδυνο του εγχειρήματος. «Τρυπώνουν ανάμεσα στα βαγόνια με κίνδυνο στη διαδρομή να γλιστρήσουν και να κομματιαστούν στις ράγες ή να κεραυνοβοληθούν από το ρεύμα λόγω του ότι τώρα υπάρχει ηλεκτροκίνηση προς την Ειδομένη. Είχαμε ήδη τραυματισμούς, ευτυχώς όχι θύματα».
Μια άλλη ροή ξεκινάει από το Κέντρο Φιλοξενίας στη Νέα Καβάλα κοντά στο Πολύκαστρο του Κιλκίς, όπου διαμένουν περισσότερα από 2.500 άτομα. «Οι μετανάστες που φιλοξενούνται στο κέντρο φθάνουν εύκολα στα σύνορα με τα πόδια εντός 5 έως 7 ωρών. Ο βασικός τρόπος δράσης που χρησιμοποιείται είναι ότι οργανώνονται σε μικρότερες ομάδες για να φθάσουν στα σύνορα. Οι μετανάστες που έχουν ήδη κάνει αρκετές προσπάθειες να διασχίσουν παράνομα τα σύνορα από την Ελλάδα στη Βόρεια Μακεδονία, οδηγούν τις ομάδες. Οι εν λόγω μετανάστες γνωρίζουν ήδη τη διαδρομή και την ακριβή θέση από όπου θα διασχίσουν τα σύνορα και όπου υπάρχει χαμηλότερος κίνδυνος σύλληψης από τις εθνικές αρχές. Ο συνοριακός φράχτης στα σύνορα Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας, που έχει μήκος 20 χλμ., έχει υποστεί ζημιές σε πολλά μέρη και πολλές τρύπες παρατηρήθηκαν από περιπολίες. Η κατάσταση αυτή επιτρέπει εύκολα στους μετανάστες να εισέλθουν στη Βόρεια Μακεδονία. Δεν υπάρχουν κάμερες επιτήρησης που παρακολουθούν τα σύνορα. (…) Επιπλέον, σωροί από ρούχα που βρέθηκαν κατά μήκος του φράχτη, που συχνά ανήκουν σε γυναίκες ή ακόμη και σε μικρά μωρά, υποδεικνύουν ότι ολόκληρες οικογένειες κατάφεραν να διασχίσουν τα σύνορα παράνομα. Κατά τη διάρκεια επίσκεψης στην περιοχή των συνόρων Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας, εντοπίστηκε ένα άρμα μάχης του στρατού της Βόρειας Μακεδονίας να περιπολεί στην περιοχή των συνόρων. Δεν εντοπίσθηκαν άλλες περιπολίες συμπεριλαμβανομένων των άλλων κρατών-μελών της Ε.Ε. που επικουρούν τις Αρχές της Βόρειας Μακεδονίας στο πλαίσιο του σχεδίου ειδικών μέτρων, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης στον συνοριακό φράχτη».
«Οσον αφορά το αντίτιμο της διακίνησης», σημειώνει ο Frontex, «οι συλληφθέντες δήλωσαν ότι η μέση τιμή που πρέπει να καταβληθεί από τη Θεσσαλονίκη στη Βόρεια Μακεδονία και περαιτέρω στη Σερβία είναι περίπου 500 ευρώ. Τα δίκτυα της διακίνησης, η πλειονότητα των οποίων εμπλέκεται στο λαθρεμπόριο συμπατριωτών τους, οργανώνουν τις μεταφορές μεταναστών από τη Θεσσαλονίκη στην Ιταλία κυρίως, κρυμμένους σε φορτηγά ή ιδιωτικά οχήματα για περίπου 3.000 ευρώ. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι μετανάστες ανέφεραν ότι οι λαθρέμποροι χρησιμοποιούν τον συνοριακό σταθμό των Ευζώνων για να μεταφέρουν λαθραία τους μετανάστες».
Οπως, τέλος, σημειώνεται, «το 2019 είχε παρατηρηθεί αύξηση της χρήσης των εφαρμογών χαρτογράφησης από τους μετανάστες για την πλοήγηση κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους, χρησιμοποιώντας επίσης και offline χάρτες. Κατά την ανάκριση, οι μετανάστες παρείχαν πληροφορίες ότι οι διακινητές που βρίσκονταν και δραστηριοποιούνται στην Κωνσταντινούπολη τους εφοδίαζαν με χάρτες που περιλαμβάνουν ακριβή σημεία για να διασχίσουν τα σύνορα χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από την Τουρκία στην Ελλάδα και για να φθάσουν στη Θεσσαλονίκη».
Τα νησιά και ο Εβρος
Τα hotspots στα ελληνικά νησιά είναι οι κύριες περιοχές από τις οποίες οι μετανάστες σχεδιάζουν το ταξίδι τους. Σύμφωνα με πληροφορίες που συλλέγονται από μαρτυρίες, μετά τη σύλληψη των μεταναστών κατά την έξοδο από την Ελλάδα στη Βόρεια Μακεδονία, οι διακινητές ή σε ορισμένες περιπτώσεις ντόπιοι κάτοικοι στα νησιά βοηθούν τους μετανάστες στην αγορά ακτοπλοϊκών εισιτηρίων για να φθάσουν στην ηπειρωτική Ελλάδα, ή οι μετανάστες μεταφέρονται επισήμως από τα hotspots στην ηπειρωτική χώρα. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι μετανάστες μεταφέρονται σε διάφορα κέντρα υποδοχής στην ηπειρωτική Ελλάδα. Συχνά, αυτά βρίσκονται κοντά στα σύνορα. Για παράδειγμα, το Κέντρο Υποδοχής της Νέας Καβάλας, με χωρητικότητα περίπου 2.500 ατόμων κοντά στο Πολύκαστρο, δεν βρίσκεται πάνω από 15 χλμ. από τα σύνορα. Επιπλέον, θα περίμενε κανείς ότι μετά τα γεγονότα του περασμένου Μαρτίου στις Καστανιές, ο Εβρος θα ήταν αδιάβατος. Δεν είναι. Παρά τα αυξημένα μέτρα φρούρησης, οι διακινητές εξακολουθούν να προωθούν στο ελληνικό έδαφος μετανάστες. Βεβαίως, κατευθυνόμενες από την τουρκική πλευρά μαζικές εισβολές, όπως εκείνη που επιχειρήθηκε προ μηνών, δεν μπορούν να έχουν καμία τύχη. Ομως σε όχθη διακοσίων χιλιομέτρων οι παράτυποι μετανάστες έβρισκαν και εξακολουθούν να βρίσκουν περάσματα. «Οι διελεύσεις εμφανίζονται αυξημένες καθώς λόγω της ανομβρίας η κοίτη του ποταμού έχει υποχωρήσει. Η ανάγκη ταχύτερης εγκατάστασης του φράχτη στα επιλεγμένα σημεία είναι επιτακτική», μας είπε ο αντιπεριφερειάρχης Εβρου Δημήτρης Πέτροβιτς.
