Χαμένοι στη… μετάφραση 510 σχολών και τμημάτων πανεπιστημίων και ΤΕΙ είναι οι υποψήφιοι των Γενικών Λυκείων. Από τους 84.839 υποψηφίους οι 56.813 (66,97%) πήραν γενικό βαθμό πρόσβασης τουλάχιστον 10, ενώ εκτιμάται ότι άλλοι περίπου 1.500 υποψήφιοι «έπιασαν» το έτερο όριο εισαγωγής – τα 10.000 μόρια. Οι περισσότεροι αναζητούν τις τελευταίες πληροφορίες για τη συμπλήρωση του μηχανογραφικού τους δελτίου – τη δήλωση που θα κρίνει τις πανεπιστημιακές τους σπουδές και, εν μέρει, το επαγγελματικό τους μέλλον.
Η υποβολή του μηχανογραφικού έχει δυσκολέψει ακόμη περισσότερο μετά το 2000, λόγω της ίδρυσης πολλών νέων τμημάτων που αποτελούν μία επιπλέον σπαζοκεφαλιά για τους υποψηφίους και τους γονείς τους. Διότι, όλοι γνωρίζουν τις προοπτικές ενός απόφοιτου της Ιατρικής, της Νομικής, της Αρχιτεκτονικής. Ελάχιστοι, όμως, είναι αυτοί που έχουν ιδέα για το τι μπορεί να κάνει κάποιος μετά την αποφοίτηση από τμήματα όπως Γεωγραφίας, Στατιστικής και Ασφαλιστικής, Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Ορυκτών, Αξιοποίησης Φυσικών Πόρων, Βιολογικών Εφαρμογών. Και δεν είναι μόνο αυτές οι σπαζοκεφαλιές. Για παράδειγμα, ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στα τμήματα Οικονομικών Επιστημών, Οικονομικής Ανάπτυξης, Αγροτικής Ανάπτυξης; Πόσω μάλλον που το «θολό» αντικείμενο πολλών νέων τμημάτων δυσκολεύει την επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων τους σε μια ήδη δύσκολη αγορά.
Και ο προβληματισμός ενισχύεται, αφού είναι παρακινδυνευμένο να προβλέψει σήμερα ο υποψήφιος τις συνθήκες που θα ισχύουν στην αγορά εργασίας ύστερα από μία πενταετία όταν θα αποφοιτήσει (για τα αγόρια το χρονικό διάστημα μεγαλώνει λόγω στρατιωτικών υποχρεώσεων). Για παράδειγμα, είναι γεγονός ότι σήμερα οι δάσκαλοι γίνονται ανάρπαστοι από δημόσια και ιδιωτικά σχολεία λόγω της επέκτασης του ολοήμερου σχολείου. Υστερα από πέντε χρόνια όμως, η ζήτηση για δασκάλους θα παραμείνει σταθερά υψηλή;
Για την επιλογή των σχολών ο κάθε υποψήφιος πρέπει να έχει ως κύριο κριτήριο τις προσωπικές του κλίσεις και ενδιαφέροντα. Εκτός από αυτό, όπως ανέφερε στην «Κ» η πανεπιστημιακός κ. Ευγενία Μπουρνόβα, ο κανόνας είναι το βάρος να δίνεται αρχικά σε γενικές σπουδές σε ένα αντικείμενο και όχι σε άμεση εξειδίκευση. Από την άλλη, στην περίπτωση που ο υποψήφιος έχει να διαλέξει μεταξύ πολλών ομοειδών σχολών παίζουν ρόλο και άλλα κριτήρια, όπως π.χ. το κόστος των σπουδών, εάν επιλέξει σχολή μακριά από τον τόπο κατοικίας του.
Σήμερα η «Κ», με τη συνδρομή εκπαιδευτικών – ερευνητών και πανεπιστημιακών, παρουσιάζει ορισμένα από τα «δύσκολα» αυτά τμήματα του μηχανογραφικού δελτίου ανά επιστημονικό πεδίο.
1ο επιστημονικό πεδίο (Ανθρωπιστικών, Νομικών και Κοινωνικών Επιστημών)
Σε αυτό εντάσσονται συνολικά 132 τμήματα, τα οποία προσφέρουν 19.581 θέσεις με πλέον περιζήτητα τα παιδαγωγικά και τις νομικές σχολές. Επίσης, πολλοί υποψήφιοι διεκδικούν τις θέσεις των τμημάτων Ψυχολογίας, τα οποία προσφέρουν επαγγελματικές προοπτικές σε ιδιαίτερα «προβεβλημένους» χώρους, όπως της διαφήμισης και των δημοσίων σχέσεων. Ομως, υπάρχουν και πολλά τμήματα τα οποία δεν έχουν ξεκάθαρη επαγγελματική προοπτική. Για παράδειγμα, τα Τμήματα Εκπαιδευτικής & Κοινωνικής Πολιτικής παράγουν εκπαιδευτικούς συνεχούς εκπαίδευσης, εκπαιδευτικούς ειδικής αγωγής καθώς και στελέχη εκπαίδευσης. Ομως δεν διορίζονται, μέχρι τώρα, στη δημόσια εκπαίδευση.
Επίσης, το τμήμα Μεθοδολογίας της Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης δημιουργήθηκε με σκοπό να παράγει καθηγητές για το μάθημα Ιστορία των Επιστημών. Το μάθημα καταργήθηκε από τα σχολεία και οι απόφοιτοι του τμήματος έμειναν να αντιδρούν ζητώντας μία πρόσβαση στη δημόσια εκπαίδευση. Εστω κι αν το αντικείμενό τους είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον τα τμήματα Βαλκανικών Σλαβικών & Ανατολικών Σπουδών δεν έχουν άμεσο, σχετικό επαγγελματικό αντικείμενο.
Τέλος, οι υποψήφιοι καλό είναι να συμβουλεύονται τους Οδηγούς Σπουδών κάθε τμήματος με αντικείμενο τις πολιτικές επιστήμες, τη δημόσια διοίκηση, τις διεθνείς σπουδές και τις ευρωπαϊκές σπουδές. Κάποιο μπορεί να ανοίγει ένα «παράθυρο» που να ενδιαφέρει τον υποψήφιο σε αντίθεση με κάποιο άλλο.
2ο επιστημονικό πεδίο (Θετικών Επιστημών)
Το πεδίο προσφέρει 15.178 θέσεις σε 128 τμήματα πανεπιστημίων και ΤΕΙ, πολλά εκ των οποίων περιλαμβάνονται και στο 4ο επιστημονικό πεδίο. Εκτός από τις γνωστές σε όλους σχολές των θετικών σχολών (όπως είναι το Φυσικό, το Μαθηματικό, το Χημικό) που έχουν βασική επαγγελματική διέξοδο στην εκπαίδευση, από τα υπόλοιπα ξεχωρίζουν τα τμήματα Επιστήμης και Τεχνολογίας Υλικών. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο κατασκευαστικός και ο μελετητικός ιδιωτικός κλάδος απορροφούν τους αποφοίτους των τμημάτων, ενώ λύση προσφέρουν οι δημόσιες υπηρεσίες, κυρίως του ΥΠΕΧΩΔΕ. Επίσης, στο 2ο και το 3ο πεδίο περιλαμβάνονται τα τμήματα Βιολογίας για τους απόφοιτους των οποίων τα ερευνητικά κέντρα και οι βιομηχανίες με σχετικό αντικείμενο προσφέρουν επαγγελματική διέξοδο, πλην εκείνης που προσφέρει παραδοσιακά η εκπαίδευση.
Στο πεδίο επίσης περιλαμβάνονται και διάφορα τμήματα του γεωτεχνολογικού τομέα (γεωπονία, ζωική παραγωγή κ.λπ.) που έχουν χαμηλές επαγγελματικές προοπτικές, όμως αποκτούν δυναμική εάν συνδυαστούν με τις απαιτήσεις της αγοράς για εφαρμογές φιλικές στο περιβάλλον.
Εξάλλου, οι απόφοιτοι των τμημάτων Γεωγραφίας έχουν αναγνωρισμένα επαγγελματικά δικαιώματα αλλά δεν είναι εύκολο να βρουν δουλειά στο αντικείμενό τους, αφού δεν υπάρχει ζήτηση για γεωγράφους. Τέλος, ασαφές είναι το επαγγελματικό μέλλον των αποφοίτων του τμήματος Μεσογειακών Σπουδών, αφού το πρόγραμμα σπουδών συνδυάζει μελέτη και προστασία του περιβάλλοντος με αρχαιολογία και γλωσσολογία.
3ο επιστημονικό πεδίο (Επιστήμες υγείας)
Στο πεδίο είναι ενταγμένα 63 τμήματα πανεπιστημίων και ΤΕΙ τα οποία προσφέρουν 5.511 θέσεις, οι περισσότερες από τις οποίες θεωρούνται περιζήτητες. Αλλωστε, το 3ο είναι το πεδίο με τα λιγότερα «θολά» σημεία. Και αυτό διότι όλοι γνωρίζουν τις επαγγελματικές προοπτικές του γιατρού, του φαρμακοποίου, του οδοντίατρου, του κτηνίατρου.
Το ερώτημα που προκύπτει είναι ποια η διαφορά ανάμεσα στο πανεπιστημιακό τμήμα της Νοσηλευτικής (νέο τμήμα με το ίδιο αντικείμενο ιδρύθηκε τα τελευταία χρόνια στη Σπάρτη) και τα τμήματα Νοσηλευτικής που λειτουργούν από καιρό σε διάφορα ΤΕΙ.
Από την άλλη, το ενδιαφέρον εστιάζεται στις ιατρικές σχολές, οι οποίες εξακολουθούν να γοητεύουν παιδιά (αλλά και γονείς). Ομως, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία στροφή των υποψηφίων για Διαιτολογία – Διατροφή (επαγγελματικές προοπτικές των αποφοίτων τους είναι κυρίως στα κέντρα αδυνατίσματος και αισθητικής, καθώς και στις συμβουλευτικές υπηρεσίες των νοσοκομείων) και τα τμήματα TEI των επιστημών υγείας (οπτικοί, αισθητικοί, φυσιοθεραπευτές).
4ο επιστημονικό πεδίο (Τεχνολογικές ειδικότητες, πληροφορική κ.ά.)
Περιλαμβάνει συνολικά 209 τμήματα πανεπιστημίων και TEI με συνολικά 23.425 θέσεις. Δηλαδή, έχει το πλεονέκτημα να δίνει τις περισσότερες επιλογές στους υποψηφίους, που όμως μπορεί να μετατραπεί σε μειονέκτημα εάν ο 18χρονος βρίσκεται κάπου στη μέση της βαθμολογίας και δεν ξέρει τι να… πρωτοδιαλέξει. Οι πλέον περιζήτητες σχολές είναι αυτές που σχετίζονται με την πληροφορική και τον κατασκευαστικό τομέα. Στον τομέα της πληροφορικής λειτουργούν τμήματα Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών (Η/Υ) σε πολυτεχνεία, πληροφορικής σε πανεπιστήμια και εφαρμοσμένης πληροφορικής σε πολυτεχνεία και πανεπιστήμια. Και είναι χαρακτηριστικό ότι η πληθώρα τμημάτων μπερδεύει τους υποψηφίους. Ουσιαστικά, οι πτυχιούχοι των τμημάτων Η/Υ είναι μηχανικοί hardware, οι απόφοιτοι των πανεπιστημιακών τμημάτων πληροφορικής είναι μηχανικοί software, ενώ τα τμήματα εφαρμοσμένης πληροφορικής συνδέουν την πληροφορική με μία άλλη επιστήμη.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει με τα ΤΕΙ. Ηλεκτρολογίας, Μηχανολογίας, Αυτοματισμού, Εργων Υποδομής και Δομικών Εργων είναι τα περιζήτητα και, παρότι έχει ανακύψει πρόβλημα με τα επαγγελματικά τους δικαιώματα, οι πτυχιούχοι έχουν καλές προοπτικές σε εξειδικευμένες θέσεις παραγωγής ή ως ελεύθεροι επαγγελματίες. Ομως, οι υποψήφιοι πρέπει να απευθυνθούν στον Οδηγό Σπουδών του κάθε τμήματος για να διακρίνουν τις διαφορές, π.χ., του ΤΕΙ Ηλεκτρολογίας με το ΤΕΙ Ηλεκτρονικής.
Με καλές προοπτικές στην αγορά είναι τα ΤΕΙ Τεχνολογίας Τροφίμων και Αντιρρύπανσης.
5ο επιστημονικό πεδίο (Οικονομικά)
Πρόκειται για το πεδίο των «Επιστημών Οικονομίας και Διοίκησης», όπως ονομάζεται, το οποίο περιλαμβάνει 105 τμήματα πανεπιστήμια και TEI, τα οποία έχουν συνολικά 17.499 θέσεις. Το πεδίο περιλαμβάνει όλες τις σχολές των οικονομικών, οι οποίες την εποχή ανόδου του χρηματιστηρίου ήταν περιζήτητες. Πάντως, και τώρα που δεν υπάρχει κάποιος «μαγνήτης» (όπως η χρηματιστηριακή άνθηση), τα οικονομικά τμήματα αποτελούν στόχο πολλών υποψηφίων. Ενδεικτικά, υπάρχουν τμήματα πανεπιστημίων και ΤΕΙ με αντικείμενο το μάρκετινγκ, την επικοινωνία και τις δημόσιες σχέσεις, που είναι από τους πλέον περιζήτητους και προβεβλημένους τομείς αφού αντιστοιχούν σε τμήματα που έχουν όλες οι επιχειρήσεις.
Από την άλλη, υπάρχουν τμήματα που προκαλούν σύγχυση στους υποψηφίους. Ποια η διαφορά μεταξύ των τμημάτων «Οικονομικής Επιστήμης», «Οικονομικών Επιστημών» και «Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης», όπως είναι ορισμένοι από τους τίτλους. Πρόκειται για το ίδιο πράγμα, καθώς το πεδίο ουσιαστικά διακρίνεται στα κλασικά οικονομικά τμήματα, τα τμήματα διοίκησης επιχειρήσεων και τα τμήματα μάρκετινγκ. Επίσης, τα τμήματα διεθνών και ευρωπαϊκών σπουδών μπορεί να μπερδέψουν τους 18χρονους καθώς άλλα έχουν οικονομικό προσανατολισμό και άλλα όχι.
Τέλος, τα τμήματα Τουριστικών Επιχειρήσεων στα ΤΕΙ διαφοροποιούνται από τις Ανώτερες Σχολές Τουριστικής Εκπαίδευσης που υπάγονται στον ΕΟΤ, έχουν σπουδές μικρότερης διάρκειας από τα ΤΕΙ ενώ και το πτυχίο τους δεν είναι ισότιμο με το αντίστοιχο των τμημάτων ΤΕΙ.
Μηχανογραφικό, τι να προσέξουν οι υποψήφιοι
«Η συμπλήρωση του μηχανογραφικού δελτίου είναι το έβδομο εξεταζόμενο μάθημα» ανέφερε στην «Κ» γονιός υποψηφίου στα ΑΕΙ. Και δεν έχει άδικο. Ο υποψήφιος πρέπει να είναι προσεκτικός όταν συμπληρώνει το μηχανογραφικό δελτίο ώστε να εισαχθεί στη σχολή της αρεσκείας του χωρίς να έχει απώλεια μορίων.
Πρέπει, δηλαδή, ο υποψήφιος να αξιοποιήσει στο έπακρο τους βαθμούς του με τον κατάλληλο συνδυασμό επιστημονικών πεδίων. Και αυτό διότι για κάθε πεδίο υπάρχουν τα δύο μαθήματα βαρύτητας, οι βαθμοί των οποίων πολλαπλασιάζονται με μεγαλύτερο συντελεστή. Ειδικότερα, ορισμένα από τα βασικά στοιχεία που θα πρέπει να γνωρίζουν οι υποψήφιοι και οι γονείς τους κατά την συμπλήρωση του μηχανογραφικού είναι τα ακόλουθα:
1.Οι υποψήφιοι δεν πρέπει να επηρεάζονται από τις περυσινές βάσεις εισαγωγής ούτε από την πρόβλεψη για την τυχόν φετινή άνοδο ή πτώση των μορίων σε μία σχολή. Οι υποψήφιοι μπορούν να δηλώσουν σχολές από ένα ή δύο επιστημονικά πεδία. Και πρέπει να δηλώσουν όσες σχολές επιθυμούν, ακόμη κι αν θεωρούν ότι -με βάση τα μόρια που συγκεντρώνουν- δεν θα εισαχθούν σε κάποιες. Και αυτό διότι ουδείς γνωρίζει τους αστάθμητους παράγοντες που μπορεί να διαμορφώσουν τις βάσεις εισαγωγής κάθε χρονιά. Αλλωστε, ο κάθε υποψήφιος δηλώνοντας τις σχολές από τα δύο επιστημονικά πεδία δεν χάνει τίποτε. Αντίθετα, εάν δεν τις δηλώσει, μπορεί να χάσει την εισαγωγή του.
2.Βασικό κριτήριο εισαγωγής είναι τα μόρια και όχι η σειρά προτίμησης που έχει κάθε υποψήφιος για μία σχολή. Για παράδειγμα, ας πάρουμε το Μαθηματικό Αθήνας: Το 2008 είχε βάση εισαγωγής στα 16.358 μόρια και ας υποθέσουμε ότι φέτος η βάση μένει σταθερή. Εάν κάποιος υποψήφιος έχει 16.400 μόρια και έβαλε το Μαθηματικό Αθήνας ως 15η επιλογή και κάποιος άλλος με 16.300 μόρια το έχει 1η επιλογή, θα εισαχθεί στο τμήμα ο πρώτος.
3.Εάν κάποιος διεκδικεί μία σχολή κοινή σε δύο επιστημονικά πεδία, θα μετρήσουν τα υψηλότερα μόρια. Για παράδειγμα, εάν ο υποψήφιος έχει διαφορετικά μόρια για το 1ο πεδίο (με μαθήματα βαρύτητας τα Αρχαία και την Ιστορία κατεύθυνσης) και το 2ο πεδίο (με μαθήματα βαρύτητας τα Μαθηματικά και τη Φυσική κατεύθυνσης) και θέλει να δηλώσει το Παιδαγωγικό Αθηνών, που περιλαμβάνεται και στα δύο πεδία, τότε θα διεκδικήσει μία θέση στο τμήμα αξιοποιώντας τα υψηλότερα μόρια. Και βέβαια, ο υποψήφιος που δηλώνει προτίμηση για σχολή, η οποία περιλαμβάνεται και στα δύο επιστημονικά πεδία που επέλεξε, πρέπει να τη δηλώσει μόνο μία φορά από όποιο επιστημονικό πεδίο επιθυμεί.
4.Η προθεσμία υποβολής μηχανογραφικών δελτίων ολοκληρώνεται στις 20 Ιουλίου και δεν θα δοθεί παράταση, ενώ οι βάσεις εισαγωγής θα ανακοινωθούν μέσα στο τρίτο δεκαήμερο του Αυγούστου.
