Στα αζήτητα παραμένουν χιλιάδες κατεψυγμένα έμβρυα στην Ελλάδα. Πρόκειται για τα γονιμοποιημένα ωάρια που έχουν «παραχθεί» κατά τη διαδικασία της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, τα οποία καταψύχονται ώστε να χρησιμοποιηθούν στο μέλλον από το ζευγάρι. Ο νόμος ορίζει ως μέγιστη διάρκεια κρυοσυντήρησης των εμβρύων τα πέντε χρόνια, χρόνος που σε πολλές περιπτώσεις έχει ήδη παρέλθει, με αποτέλεσμα οι μονάδες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής να πρέπει να προχωρήσουν στην καταστροφή τους. Για να γίνει αυτό, ωστόσο, απαιτείται σχετική απόφαση της Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, ενός φορέα που… έχει διαλυθεί από το 2010.
«Υπάρχουν χιλιάδες κατεψυγμένα έμβρυα για τα οποία έχει παρέλθει η πενταετία και δεν ξέρουμε τι θα γίνουν», λέει χαρακτηριστικά στην «Κ» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Ιατρών Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής κ. Θέμης Μαντζαβίνος, ο οποίος έχει επανειλημμένως κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου στο αρμόδιο υπουργείο Υγείας. «Δεν τα αναζητούν οι γονείς, καθώς μπορεί να έχουν κάνει ήδη παιδί, μπορεί να έχουν χωρίσει ή ακόμα και να έχουν πεθάνει. Δυστυχώς, είναι ένα θέμα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε».
Σύμφωνα με τον νόμο, η διάρκεια κρυοσυντήρησης των γονιμοποιημένων ωαρίων είναι τα πέντε έτη, με δυνατότητα παράτασης της διάρκειας φύλαξης για άλλα πέντε έτη μετά κοινή έγγραφη αίτηση των συζύγων ή συντρόφων προς την Τράπεζα Κρυοσυντήρησης. Μετά την πάροδο των παραπάνω προθεσμιών, το γενετικό υλικό είτε διατίθεται για ερευνητικούς και θεραπευτικούς σκοπούς είτε καταστρέφεται με απόφαση της Αρχής κατόπιν αιτήσεως της Τράπεζας Κρυοσυντήρησης. Πολλά ζευγάρια δεν υπογράφουν για παράταση, ενώ σε άλλες περιπτώσεις οι μονάδες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής δεν μπορούν καν να εντοπίσουν τους γονείς. Καθώς όμως η Αρχή έχει διακόψει τις εργασίες της, τα κατεψυγμένα έμβρυα «συσσωρεύονται» στις κλινικές χωρίς ουδείς να μπορεί να δώσει μία λύση.
Φόβοι για παρανομίες
Αρκετοί εκφράζουν και φόβους ότι η παντελής έλλειψη ελέγχων και πλαισίου (σ.σ. η Αρχή είχε επιφορτιστεί με το έργο της εποπτείας του χώρου της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής) μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη παράνομων κυκλωμάτων. «Γιατί οι μονάδες τεχνητής γονιμοποίησης αντί να καταστρέψουν τα έμβρυα να μην τα πουλήσουν;» αναφέρεται από πολλές πηγές. Ο αριθμός των ιδιωτικών κλινικών που δραστηριοποιούνται στον χώρο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής φτάνει πια τις 66, αναλογικά περισσότερες από πολλά άλλα κράτη του εξωτερικού. Η ενεργοποίηση της Αρχής θα μπορούσε να βοηθήσει τα συγκεκριμένα έμβρυα να προωθηθούν για έρευνα (σ.σ. προς το παρόν απαγορεύεται η χρήση τους για θεραπευτικούς σκοπούς, αφού λογίζεται για θεραπευτική κλωνοποίηση).
«Τα ανοιχτά θέματα είναι πάμπολλα, αλλά δυστυχώς η ηγεσία του υπουργείου Υγείας δεν αντιλαμβάνεται τη σοβαρότητα της κατάστασης», αναφέρει στην «Κ» η πρώην πρόεδρος της Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής κ. Ξένη Σκορίνη-Παπαρρηγοπούλου. «Κι όμως, ευρωπαϊκή οδηγία περί ιστών και οργάνων, που έχει ενσωματωθεί στο ελληνικό Δίκαιο, υποχρεώνει τις χώρες να δηλώσουν ποιες αρχές είναι αρμόδιες για τα θέματα αυτά. Στην Ελλάδα ως υπεύθυνοι για την τήρηση του νόμου έχουν χαρακτηριστεί το υπουργείο Υγείας, ο ΕΟΜ και η Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής που δεν υπάρχει! Κάθε εξάμηνο στις Βρυξέλλες συνέρχονται οι παραπάνω αρχές, αλλά εμείς λείπουμε. Είναι θέμα χρόνου να μας επισκεφθούν επιθεωρητές για να ελέγξουν την κατάσταση».
