Στο κτίριο «Φάρος» της Πολιτικής Προστασίας, οι τελευταίες ημέρες κυλούν με ταχύρρυθμη εκπαίδευση νέων ιχνηλατών οι οποίοι προστίθενται ως εφεδρείες στη μάχη για τον περιορισμό της διασποράς του νέου κορωνοϊού. Συνολικά 190 άτομα, στελέχη της Πυροσβεστικής, της Αστυνομίας και του Λιμενικού με ανακριτική εμπειρία, μοιρασμένα σε βάρδιες, προσπαθούν καθημερινά να εντοπίσουν και να ενημερώσουν τις στενές επαφές θετικών κρουσμάτων σε όλη την επικράτεια. Το επόμενο διάστημα, όσο εξαπλώνεται ο ιός, αναμένονται και άλλες ενισχύσεις.
«Στη φάση που βρισκόμαστε έχει μπει η διαδικασία στον επιταχυντή. Πλέον, εξαιτίας των αυξανόμενων απαιτήσεων, όσοι νέοι ιχνηλάτες προέρχονται από ανακριτικές υπηρεσίες μπορούν πιο άμεσα να περάσουν στις τηλεφωνικές συνεντεύξεις», αναφέρει στην «Κ» στέλεχος της Πολιτικής Προστασίας που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας. Τον περασμένο Αύγουστο, ο αριθμός των ιχνηλατών έφτανε τους 70. Σε αυτούς προστέθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες κυρίως δόκιμοι από την Πυροσβεστική Ακαδημία, ενώ πρόκειται να ακολουθήσει και νέα απόσπαση Λιμενικών. Ολοι οι νέοι ιχνηλάτες, όπως έχουν ήδη κάνει και οι παλιότεροι, εκπαιδεύονται σχετικά με τους τρόπους μετάδοσης της COVID-19, την περίοδο που θεωρείται μολυσματική και υπογράφουν συμφωνητικό εμπιστευτικότητας γιατί διαχειρίζονται ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα.
Ο ρόλος τους στον έλεγχο ή στον περιορισμό της διασποράς της COVID-19 παραμένει κομβικός. Στέλεχος της Πολιτικής Προστασίας λέει στην «Κ» ότι η διαδικασία της ιχνηλάτησης μπορεί να επηρεάσει την πανδημία σε ποσοστό 20%-25%. Επισημαίνει όμως ότι η επιτυχία της αναζήτησης των στενών επαφών κάποιου θετικού κρούσματος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη διάθεση συνεργασίας και ειλικρίνειας των πολιτών. Πλέον διαπιστώνεται ότι κάποιοι ερωτώμενοι όλο και πιο δύσκολα μοιράζονται πληροφορίες για το ποιους συνάντησαν τουλάχιστον δύο 24ωρα προτού βρεθούν θετικοί ή αρχίσουν τα συμπτώματά τους. Ανησυχούν για πιθανές επιπτώσεις στην εργασία τους, μπορεί να φοβούνται ενδεχόμενο στιγματισμό ή ορισμένοι δεν θέλουν να μπουν σε διαδικασία απομόνωσης.
«Η καραντίνα στην οποία πρέπει να μπει μια στενή επαφή δεν έχει τιμωρητικό χαρακτήρα. Είναι μια δύσκολη κατάσταση, αλλά ο στόχος είναι να προφυλάξουμε όσους μπορούμε από τους οικείους μας», επισημαίνει το στέλεχος της Πολιτικής Προστασίας, διευκρινίζοντας ότι μερίδα πολιτών μικρότερης ηλικίας φαίνεται να αντιμετωπίζει την απομόνωση των δύο εβδομάδων με καχυποψία. Από το Κέντρο Ιχνηλάτησης, πάντως, τονίζουν ότι, λόγω ιατρικού απορρήτου, δεν αποκαλύπτουν στις στενές επαφές το όνομα του ανθρώπου που βρέθηκε θετικός, ακόμη κι αν κάποιος πολίτης πιέζει στο τηλέφωνο για να μάθει αυτή την πληροφορία.
Ο φόρτος εργασίας των ιχνηλατών έχει αυξηθεί το τελευταίο διάστημα. Εκτιμάται ότι ένα άτομο μπορεί να κάνει έως και 40 ιχνηλατήσεις την ημέρα. Αυτός ο αριθμός συνεπάγεται πολλαπλάσια τηλεφωνήματα, καθώς συνήθως μια ιχνηλάτηση δεν εξαντλείται στα μέλη μιας οικογένειας που ζουν στο ίδιο σπίτι. Τα τηλεφωνήματα συνήθως δεν γίνονται μετά τις 23.00, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος άρνησης συνεργασίας από κάποιον που ενημερώνεται αργά τη νύχτα. Υπήρξαν πάντως και περιπτώσεις, όπως επισημαίνουν από την Πολιτική Προστασία, στις οποίες χρειάστηκε να γίνει ιχνηλάτηση και μέχρι τις 2.00 τα ξημερώματα για να περιοριστεί κάποια πιθανή εστία υπερμετάδοσης.
Μια απόπειρα ιχνηλάτησης, ειδικά εφόσον αφορά κλειστούς χώρους εργασίας, όπως βιοτεχνίες και εργοστάσια με μετακίνηση εργαζομένων από διαφορετικά αστικά κέντρα, καθίσταται ορισμένες φορές πιο πολύπλοκη, καθώς στην προσπάθεια εντοπισμού στενών επαφών εισέρχονται πρόσθετοι παράγοντες. Μπορεί η μετάδοση του ιού να έγινε μεταξύ υπαλλήλων που μοιράζονταν το ίδιο αυτοκίνητο για να μεταβούν στην εργασία τους ή στο εταιρικό λεωφορείο που τους μετέφερε. Πέρα από τον χώρο δουλειάς, θα πρέπει να εξεταστεί εάν τηρήθηκαν τα μέτρα προστασίας και σε άλλα σημεία, όπως για παράδειγμα στα αποδυτήρια.
Ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούσαν σε ένα μέρος αλλάζει και το σκηνικό που έχουν να αντιμετωπίσουν οι ιχνηλάτες. Γι’ αυτό και συνήθως ρωτούν: Ο άνθρωπος που βγήκε θετικός φορούσε μάσκα; Οι υπόλοιποι γύρω του είχαν πράξει το ίδιο; Σε τι αποστάσεις βρίσκονταν; Ηταν ανοιχτά τα παράθυρα;
Οι στενές επαφές
Η ιχνηλάτηση διεθνώς έχει αξιοποιηθεί ως ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία για τον περιορισμό διασποράς του νέου κορωνοϊού, αλλά και για την αποφυγή λήψης οριζόντιων μέτρων απομόνωσης και των οικονομικών επιπτώσεων που αυτά συνεπάγονται. Η επιτυχία του εντοπισμού των στενών επαφών κάποιου κρούσματος εξαρτάται από την ταχύτητα και την κατάρτιση όσων κάνουν τις κατάλληλες ερωτήσεις, την ικανότητά τους να εκμαιεύσουν τις απαραίτητες πληροφορίες, αλλά και την ειλικρίνεια όσων έχουν βγει θετικοί.
Σύμφωνα με στοιχεία των New York Times, στην Ταϊβάν ένας άνθρωπος που έχει προσβληθεί από τον νέο κορωνοϊό θα μοιραστεί κατά μέσον όρο τα ονόματα περισσότερων των 15 επαφών του. Στην ίδια χώρα, οι ιχνηλάτες θα πραγματοποιήσουν τις συνεντεύξεις διά ζώσης προσπαθώντας να αποσπάσουν πληροφορίες που ίσως αποδειχθούν κρίσιμες, όπως εάν ο ερωτώμενος είχε κάποια εξωσυζυγική σχέση ή εργαζόταν κάπου ανασφάλιστος και φοβάται να το αποκαλύψει.
Σε άλλα κράτη, όπως και στην Ελλάδα, οι συνεντεύξεις γίνονται μόνο τηλεφωνικώς, ενώ ο αριθμός των στενών επαφών που αντιστοιχεί σε ένα θετικό κρούσμα είναι αρκετά πιο μικρός. Στην Ισπανία σε ένα θετικό κρούσμα αντιστοιχούν περίπου τρεις επαφές, στη Γαλλία αυτός ο αριθμός είναι μικρότερος.
Στη χώρα μας, όπως έχουν αναφέρει στην «Κ» στελέχη της Πολιτικής Προστασίας, τον Μάρτιο κατά την περίοδο της καραντίνας αντιστοιχούσαν σε κάθε θετικό κρούσμα κατά μέσον όρο δύο με τρεις στενές επαφές. Τον περασμένο Αύγουστο αυτός ο αριθμός ανέβηκε στις οκτώ με εννέα. Πλέον, σύμφωνα με στελέχη της Πολιτικής Προστασίας, έχει πέσει κάτω από αυτά τα νούμερα. Υπάρχουν βέβαια και περιπτώσεις ιχνηλατήσεων σε αθλητικές δραστηριότητες ή κοινωνικές εκδηλώσεις όπου σε ένα θετικό κρούσμα μπορεί να αντιστοιχούσαν 20 ή και περισσότερες στενές επαφές.
Ο διαγωνισμός για επιπλέον 192 άτομα
Σε εξέλιξη βρίσκεται και ο διαγωνισμός για τη στελέχωση της ιχνηλάτησης με επιπλέον 192 άτομα από όλη την Ελλάδα, τα οποία θα μοιραστούν στις διάφορες υγειονομικές περιφέρειες της χώρας. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», συνολικά 3.000 άτομα δήλωσαν υποψηφιότητα για αυτές τις θέσεις εργασίας. Ηδη έχει ολοκληρωθεί το πρώτο στάδιο της επιλογής και ο διαγωνισμός έχει περάσει στη φάση των ψυχοτεχνικών δοκιμασιών (τεστ προσωπικότητας), κατά την οποία θα ερευνηθεί «η συναισθηματική σταθερότητα, η προσαρμοστικότητα, ο βαθμός ετοιμότητας, ψυχραιμίας και αντίληψής τους».
Στελέχη της Πολιτικής Προστασίας αναφέρουν ότι εφόσον δεν προκύψει κάποιο γραφειοκρατικό κώλυμα, όπως συμβαίνει κατά καιρούς σε προσλήψεις του Δημοσίου, η διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί σε ένα μήνα. Η θητεία αυτών των ιχνηλατών θα διαρκέσει οκτώ μήνες. Κάποιοι από τους όρους που είχαν τεθεί ήταν η ηλικία τους να μην ξεπερνάει τα 40 έτη, να γνωρίζουν ξένες γλώσσες και να έχουν πανεπιστημιακό πτυχίο. Μετά την πρόσληψή τους θα ακολουθήσει, σύμφωνα με την προκήρυξη, εκπαίδευση διάρκειας 40 ημερών.
