Έντονο προβληματισμό έχουν προκαλέσει στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων τα ολοένα περισσότερα κρούσματα κορωνοϊού σε μονάδες εκτροφής μινκ στη Δυτική Μακεδονία που προκύπτουν από τους ελέγχους. Στη μία μετά την άλλη, σε φάρμες σε Κοζάνη, Καστοριά, Φλώρινα αλλά και Γρεβενά βρίσκονται εργαζόμενοι θετικοί στον κορωνοϊό, οι οποίοι στη συνέχεια όπως φαίνεται μεταδίδουν τον ιό και στα ζώα. Ηδη έχουν θανατωθεί 2.500 ζώα σε εκτροφείο στην Κοζάνη την προηγούμενη εβδομάδα, αλλά η διασπορά του ιού εκτιμάται ότι είναι μεγάλη. Εως τώρα έχουν ληφθεί δείγματα από εργαζομένους σε 15 εκτροφεία (οι έλεγχοι συνεχίζονται) και σε όλα πλην ενός βρέθηκαν θετικοί στον κορωνοϊό εργαζόμενοι. Οσον αφορά τα ζώα, έχουν μέχρι στιγμής εξεταστεί 90 δείγματα από τις ίδιες φάρμες, εκ των οποίων το μεγαλύτερο ποσοστό ήταν θετικά.
Προς το παρόν, ωστόσο, όπου η κλινική εικόνα των ζώων είναι καλή, δεν κρίνεται ως λύση η θανάτωση. Σε συνεννόηση των κτηνιατρικών υπηρεσιών με τον ΕΟΔΥ, η φάρμα μπαίνει σε καραντίνα και απομονώνεται πλήρως αλλά δεν λαμβάνονται άλλα δραστικά μέτρα. Οι έλεγχοι σε ανθρώπους και σε ζώα πραγματοποιούνται πλέον μία φορά την εβδομάδα και συγκεκριμένα κάθε Πέμπτη και Παρασκευή έτσι ώστε να παρακολουθείται η εξέλιξη της πανδημίας στις φάρμες. Ωστόσο, απαιτούνται τρεις ημέρες για να βγουν τα αποτελέσματα της εξέτασης στα ζώα, δηλαδή περισσότερο χρονικό διάστημα από ό,τι στους ανθρώπους και αυτό δυσκολεύει την εκτίμηση εξέλιξης της εξάπλωσης της νόσου. Το ενδεχόμενο να έχει μεταλλαχθεί ο ιός στα μινκ εξετάζεται ακόμα, ωστόσο το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) εκτιμά ότι οποιαδήποτε μετάλλαξη ακόμα και αν υπάρχει, είναι χαμηλού ρίσκου. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την αποδοτικότητα του εμβολίου, το οποίο βρίσκεται προ των πυλών για γενικευμένη χρήση στον πληθυσμό.
Προς αποφυγήν η Δανία
Το παράδειγμα της Δανίας δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να αποτελέσει οδηγό λέει ο κτηνίατρος και προϊστάμενος της Κτηνιατρικής Υπηρεσίας Κοζάνης, Θεόφιλος Καντζόγλου. «Εφόσον τα ζώα είναι θετικά αλλά δεν υπάρχουν συμπτώματα και θνησιμότητα βάζουμε τις φάρμες σε καραντίνα και παρακολουθούμε την εξέλιξη» λέει, ωστόσο παραδέχεται ότι «γνωρίζουμε πολύ λίγα πράγματα για την εξέλιξη της ασθένειας στα ζώα». Πάντως, τη δυνατότητα μετάδοσης του ιού από τους ανθρώπους στα μινκ οι κτηνιατρικές υπηρεσίες της χώρας την είχαν επισημάνει ήδη από την άνοιξη με βάση πληροφορίες που έρχονταν από τις χώρες που έχουν μεγάλους αριθμούς ζώων όπως τη Δανία και την Ολλανδία. «Ωστόσο», λέει ο κ. Καντζόγλου, «δεν εισακουστήκαμε και όπως φαίνεται οι εργαζόμενοι δεν πήραν όλα τα αναγκαία μέτρα, για να μη μεταδώσουν τον ιό στα ζώα». Στη Δανία, πάντως, όπου εκτιμάται ότι η εκτροφή των μινκ έχει φτάσει να συμμετέχει έως και 12% στη διαμόρφωση του ΑΕΠ της χώρας, έχει προκληθεί μεγάλη κυβερνητική κρίση εξαιτίας της απόφασης πριν από δύο εβδομάδες να θανατωθούν, 17 εκατομμύρια ζώα. Την προηγούμενη Τετάρτη παραιτήθηκε ο υπουργός Γεωργίας της χώρας, Μόενς Γένσεν, καθώς η απόφαση για την άμεση θανάτωση όλων των ζώων με τη βοήθεια του στρατού χαρακτηρίστηκε αφενός παράνομη, από την άλλη φαίνεται ότι μπορεί να μην ήταν και αναγκαία. Στη Δυτική Μακεδονία όπου συγκεντρώνεται η δραστηριότητα της εκτροφής μινκ λειτουργούν 82 φάρμες εκτροφής, οι περισσότερες εκ των οποίων στην Κοζάνη και την Καστοριά. Οι ιδιοκτήτες τους είναι σε μεγάλο ποσοστό γουναράδες της περιοχής, οι οποίοι περίπου κοντά στο 2005 αποφάσισαν να προχωρήσουν στην εκτροφή μινκ, που εκείνη την εποχή ήταν εξαιρετικά προσοδοφόρος.
«Η γούνα των μινκ είναι χρηματιστηριακό είδος και η τιμή της καθορίζεται στα διεθνή δημοπρατήρια σε Δανία και Φινλανδία. Το 2012-2013 είχε την υψηλότερη τιμή στην ιστορία της γούνας, αλλά από τότε και μετά οι τιμές πήραν την κάτω βόλτα», λέει ο Μιλτιάδης Καρακουλάκης εκπρόσωπος της Ενωσης Γουνοποιών. «Ηδη, συνάδελφοι Δανοί, μου έχουν τηλεφωνήσει και ζητούν να τους κρατήσουμε ζώα για να συνεχίσουν την εκτροφή το 2022». Το 2021 οι εκτροφείς περίμεναν ότι οι τιμές θα αυξάνονταν και πάλι. Η ζήτηση από την Κίνα –βασική χώρα εξαγωγής της γούνας αφού απορροφά πάνω από το 70% της παγκόσμιας παραγωγής– έχει ανεβεί και πάλι μετά τον διαφαινόμενο έλεγχο της πανδημίας. Στη Ρωσία εξάγεται το 18% της παραγωγής, ενώ η Ευρώπη απορροφά πολύ μικρό ποσοστό.
Ο Γιάννης Μπιμπίκας έχει εκτροφείο μινκ στα Γρεβενά. Την προηγούμενη εβδομάδα τρεις από τους εννιά ανθρώπους που εργάζονται στην εκτροφή βρέθηκαν θετικοί στον κορωνοϊό. Πριν από τέσσερις ημέρες τεστ στα ζώα έδειξαν ότι ο ιός έχει περάσει στα μινκ. Από τότε παρακολουθεί στενά τα ζώα καθημερινά. «Μπαίνουμε στη φάρμα με μάσκες και στολές όπως στα νοσοκομεία και απολυμαντικά. Κανένας εργαζόμενος μέχρι στιγμής δεν έχει συμπτώματα και τα ζώα κλινικά είναι πολύ καλά», λέει με έκδηλη όμως αγωνία.
«Αν φοβάμαι; Βέβαια φοβάμαι, φοβάμαι για όλα. Για να μην αρρωστήσουμε, για το τι θα γίνει με τα ζώα, για το πώς θα τα βγάλουμε πέρα οικονομικά. Κάθε μέρα μιλάω με την κτηνιατρική διεύθυνση στα Γρεβενά και περιμένω να δω τι θα γίνει».
