Δώσαμε ραντεβού στην οδό Περσεφόνης, εκεί όπου τέμνεται με την οδό Θεσσαλονίκης, κάτω από τη γέφυρα Πουλοπούλου. Βάλτε Περσεφόνης 3, αν επιμένει για ακριβή διεύθυνση το GPS. Από εκεί ξεκινά να ξετυλίγεται μια φαρδιά «κορδέλα» ασφάλτινου δρόμου, με κεραμιδί χρώμα, που ορίζει τον ποδηλατόδρομο ο οποίος ενώνει το κέντρο με τα νότια προάστια. Κάπως πραξικοπηματικά, είναι η αλήθεια, χρησιμοποιήσαμε μια οδό αφιερωμένη στους ποδηλάτες για να περπατήσουμε. Δώσαμε όμως προτεραιότητα σε όλη τη διαδρομή στους εξουσιοδοτημένους χρήστες του ποδηλατόδρομου: με κάθε κουδουνάκι κάναμε στην άκρη. Φάνηκε από αυτή τη βόλτα πως πεζοί, δρομείς, ποδηλάτες, skaters, εποχούμενοι σε ηλεκτρικό πατίνι και γονείς με βρεφικά καρότσια χρειάζονται τέτοιους δρόμους, όπου μπορούν να κινούνται με ασφάλεια. Εκείνη τη μέρα, διασταυρωθήκαμε με όλους αυτούς τους τύπους χρηστών.
Πήραμε την οδό Θεσσαλονίκης δίπλα στις γραμμές του ΗΣΑΠ, με soundtrack το ηλεκτρικό σύρσιμο των βαγονιών στις ράγες. Στη γέφυρα της Καλλιρρόης νιώσαμε να πετάμε πάνω από ένα ποταμό αυτοκινήτων, το μόνο σημείο που είδαμε τη συνηθισμένη πρωινή κίνηση της Αθήνας. Εδώ όπου το τοπίο είναι άχαρο, κυρίως γκρι, γεμάτο πολεοδομικές ασυμφωνίες, το μάτι σταμάτησε σε μια διπλοκατοικία βαμμένη γαλάζια, μια χαρούμενη –αν και παράφωνη– νότα ανάμεσα σε πολυκατοικίες-θηρία. Η αυθαιρεσία συνάντησε τον αυθορμητισμό.
Σίγουρα δεν πρόκειται για την πιο φωτογενή διαδρομή, ωστόσο παρουσιάζει ενδιαφέρουσες εναλλαγές σκηνικού. Ακόμη είναι επαρκώς σηματοδοτημένη, ασφαλής, καθώς η κίνηση είναι μειωμένη, και κατά το μεγαλύτερο μέρος της είναι ευθεία. Σε κανένα σημείο δεν ανεβαίνουν οι παλμοί. Χωρίς να το καταλάβουμε είχαμε φτάσει στην Καλλιθέα, περνώντας από ένα καλοδιατηρημένο νέο πάρκο, με παιδική χαρά αλλά και υπαίθριο γυμναστήριο. Πέσαμε πάνω στην ώρα της μυϊκής ενδυνάμωσης των περιοίκων, άλλοι ανεβασμένοι στο ελλειπτικό, και άλλοι περίμεναν τα εγγόνια να βγουν από την τσουλήθρα. Παναγή Τσαλδάρη και Σιβιτανίδου: από εδώ ο περίπατος συνεχίζεται για πολλά μέτρα δίπλα στη δεξιά όχθη του Ιλισού. Η κοίτη του ποταμού σήμερα μοιάζει με τσιμεντένια λεκάνη, στις όχθες όμως, υπάρχει βλάστηση, θάμνοι αλλά και ψηλά δένδρα. Ολη η διαδρομή πλάι στον Ιλισό και μέχρι να διακοπεί ο ποδηλατόδρομος στο ύψος του Ωδείου Λαμπίρη, καλύπτεται επαρκώς και διαθέτει φυσική σκίαση, ό,τι πρέπει για τις καλοκαιρινές μέρες του χειμώνα, όπως ήταν και στη δική μας βόλτα. Στην περιοχή του Μοσχάτου, το σκηνικό είναι βιομηχανικό, με αποθήκες και βιοτεχνίες, πολλές φορτώσεις-εκφορτώσεις συμβαίνουν παράλληλα. Θέλει καλό μάτι για να βρεις την ομορφιά σε αυτόν τον περίπατο. Ομως υπάρχει. Στα κόκκινα αλεξανδρινά –που είναι τώρα στην εποχή τους– ανθισμένα στις πυλωτές των σπιτιών, στις μουσούδες των σκύλων που έχουν βγάλει βόλτα τα αφεντικά τους – συναντηθήκαμε με ένα χαριτωμένο γαλλικό μπουλντόγκ, δύο πανέμορφα κόκερ σπανιέλ και ένα γκρίζο σνάουτσερ. Νιώθαμε ακούραστοι και ταυτόχρονα δραστήριοι.
Περνώντας την πεζογέφυρα του Ιλισού στο ύψος της Λάμπρου Κατσώνη, να ’μαστε κιόλας στο τελευταίο κομμάτι της διαδρομής. Στρίβουμε αριστερά επί της οδού Ασκληπιού και ύστερα δεξιά. Είναι μία από τις κάθετες οδούς στην Ελευθερίου Βενιζέλου. Αυτή η διασταύρωση, Ασκληπιού και (Θησέως) Ελ. Βενιζέλου είναι το μοναδικό σημείο που θέλει προσοχή σε όλη τη διαδρομή, καθώς δεν υπάρχει διάβαση, παρά μία κομμένη νησίδα. Το τμήμα της νησίδας που επιτρέπει τη διέλευση ήταν σφραγισμένο με λαμαρίνες μέχρι την προηγούμενη Πέμπτη. Οι πεζοί καταφέραμε να περάσουμε σχετικά εύκολα από το επόμενο στενό. Εντοπίσαμε το κεραμιδί ταρτάν και μπήκαμε στα τελευταία μέτρα της διαδρομής, σε μια γειτονιά ντυμένη με νοσταλγία. Τα προσφυγικά σπίτια στις Τζιτζιφιές έχουν μικρές αυλές, που χωράνε ίσα ίσα δύο λεμονιές, δύο ψάθινες καρέκλες καφενείου κι ένα τραπεζάκι εκστρατείας, σχοινιά κατάφορτα με μπουγάδα, γλάστρες από τενεκέδες τυριού που έχουν γεράνια, κι ένα χαλασμένο ποδήλατο. Είδαμε φουντωμένα γιασεμιά με εναπομείναντα άνθη στα πιο σκιερά μέρη, μουριές ή και πεύκα να κάνουν σκιά στις γάτες και στα αυτοκίνητα που δεν έχουν κινηθεί για μέρες. Η Λάμπρου Κατσώνη είναι η διαχωριστική γραμμή της παλιάς γειτονιάς με τη σύγχρονη αισθητική του πιο πολιτισμένου κοινόχρηστου χώρου της Αθήνας, του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Από την οδό Φιλίππου μπήκαμε στον στίβο και καθίσαμε να θαυμάσουμε το κουράγιο όσων έτρεχαν – κάποιοι μας είχαν προσπεράσει τρέχοντας μετά το Μοσχάτο. Τερματίσαμε τη διαδρομή. Είχαμε ήδη κάνει 7 χιλιόμετρα.
Συνολικά 35 είδη πουλιών, «κάτοικοι» στο οικοσύστημα του Ιλισού
Τι θα έβλεπε κάποιος αν έπαιρνε ένα ζευγάρι κιάλια και στεκόταν σε ένα από τα γεφυράκια του Ιλισού; Κι όμως, στην περιοχή υπάρχει αξιόλογη ορνιθοπανίδα, αν κάποιος θέλει να αφιερώσει χρόνο στο αστικό birdwatching. «Το ποτάμι κατά το μεγαλύτερο μέρος του μοιράζεται παρόμοιο οικοσύστημα με αυτό της Αττικής, με κοτσύφια, καλόγερους, σπουργίτια, καρδερίνες και φλώρους. Μόνιμος κάτοικος, και ίσως το πιο ωραίο είδος του Ιλισού, είναι ο γκιώνης», μας λέει ο κ. Λευτέρης Σταύρακας, συνεργάτης της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας. Σίγουρα τα πουλιά που περνούν ή ζουν στις δενδροστοιχίες κατά μήκος του ποταμού δεν είναι όσα θα μπορούσαν να επιβιώνουν εδώ, αν υπήρχε ακόμα το υδάτινο στοιχείο. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα στην τσιμεντένια κοίτη έρχονται σταχτές και λευκές σουσουράδες.
Αν θελήσετε να μάθετε να τα διακρίνετε, το βιβλίο «Τα πουλιά της Αττικής» του Λευτέρη Σταύρακα (εκδόσεις Wild Greece Editions) είναι ένας πλήρης οδηγός για τα είδη και τα μέρη της Αττικής, εντός και εκτός Αθηνών, όπου περιγράφεται το καθεστώς της εξάπλωσής τους. Αντίθετα με τον Ιλισό και ιδιαιτέρως το κομμάτι της Καλλιθέας που έχει ερευνηθεί, όπου και καταγράφονται μόλις 35 είδη, λίγα μέτρα πιο αριστερά, στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, μέσα στα ελάχιστα χρόνια λειτουργίας του πάρκου έχουν καταγραφεί 82 είδη. «Πλέον το πάρκο θεωρείται hotspot για τα πουλιά της περιοχής.
Στη σελίδα www.ebird.org, είτε μέσω της εφαρμογής της, μπορεί κάποιος να ενημερωθεί και να καταγράψει ανάλογα με τον τόπο που βρίσκεται, τον αριθμό και τα είδη πουλιών που είδε. Η σελίδα ενημερώνεται πολύ τακτικά από χιλιάδες μέλη και έτσι ξέρουμε πως στο πάρκο σχετικά πρόσφατα κάποιος είδε ερωδιούς», εξηγεί ο ίδιος. Καθώς στο σημείο δεν υφίσταται όχληση, αντίθετα υπάρχει τροφή, και αποτελεί ένα φιλόξενο μέρος για πουλιά, δεν είναι περίεργο να δούμε τρυγόνια αλλά ακόμα και αρπακτικά να ξεκουράζονται κάποιο σούρουπο πάνω στα δένδρα του πάρκου.
Οδηγίες
• Στα πρώτα 850 μέτρα της διαδρομής πήραμε καφέ στο χέρι από ένα μικρό καφεκοπτείο, το «Flatwhite» (Θεσσαλονίκης 142) στο ύψος της οδού Σκαμβωνιδών, στα Κάτω Πετράλωνα. Ο καπουτσίνο, με κόκκους από την Costa Rica, ήταν ιδιαιτέρως καλοφτιαγμένος.
• Τα παγκάκια δεν θα σας λείψουν. Μετρήσαμε περισσότερα από 6 σημεία σε όλη τη διαδρομή.
• Για την επιστροφή, ο πλησιέστερος σταθμός είναι αυτός του Μοσχάτου, περίπου 2,2 χλμ. από το ΚΠΙΣΝ.
Απόσταση: 7 km.
Διάρκεια: 1 ώρα και 40 λεπτά, με μια ολιγόλεπτη στάση και άνετο περπάτημα.
Eδαφος/κλίση: Ασφαλτος, με ειδική σήμανση και ανύψωση μέχρι 146 μ.
Θερμίδες: 364.
Πρόσβαση: Σταθμός μετρό Κεραμεικού ή ΗΣΑΠ Πετραλώνων.
