Πρώτα αρρώστησε στις 30 Οκτωβρίου η πεθερά του. Υπέθεσαν ότι μπορεί να κόλλησε στη λαϊκή αγορά ή στο σούπερ μάρκετ. Κανείς όμως δεν μπορούσε να είναι σίγουρος, ήταν αδύνατο να ιχνηλατηθεί η πηγή της διασποράς. Τέσσερις ημέρες αργότερα, ασθένησε η σύζυγός του. Ακολούθησαν ο κουνιάδος του και ο πεθερός του. Δύο οικογένειες, σε ένα διώροφο σπίτι στον Αγιο Αθανάσιο Θεσσαλονίκης, με σχεδόν όλα τα μέλη τους θετικά στον νέο κορωνοϊό. Για τον Γαβριήλ Ταχτατζόγλου ήταν πλέον θέμα χρόνου να νοσήσει και ο ίδιος.
«Οσα μέτρα και εάν έπαιρνα, βρισκόμουν εκτεθειμένος»
Τέθηκε σε προληπτική καραντίνα ως στενή επαφή επιβεβαιωμένων κρουσμάτων, αλλά δεν έμεινε αδρανής. Φρόντισε όλους τους συγγενείς του. Αλλωστε, ως αναπληρωτής προϊστάμενος νοσηλευτών στη μονάδα εντατικής θεραπείας του νοσοκομείου «Παπαγεωργίου», με δύο δεκαετίες εργασιακής εμπειρίας πίσω του, είχε τις σχετικές γνώσεις. Φορούσε μάσκα μέσα στο σπίτι, έπλενε σχολαστικά τα χέρια του, αλλά όπως αποδείχθηκε, ούτε αυτό ήταν αρκετό.
«Οσα μέτρα και εάν έπαιρνα, βρισκόμουν εκτεθειμένος. Επρεπε να επιλέξω: ή θα μπω στη φωτιά με κίνδυνο να καώ ή θα μείνω απ’ έξω και θα κάνω τον σταυρό μου για να δω πώς θα καταλήξει. Εγώ προτίμησα να μπω στη φωτιά», λέει στην «Κ» ο 49χρονος νοσηλευτής.
Κατά την ένατη με δέκατη ημέρα της νόσου, η πεθερά του εμφάνισε πιο βαριά συμπτώματα. Είχε έντονο βήχα, υψηλό πυρετό 39,5 και ένιωθε μεγάλη κακουχία. Υποβλήθηκε σε αξονική και φάνηκαν διηθήσεις και στους δύο πνεύμονες, που περιγράφονταν σαν «θολή ύαλος». «Αναγκάστηκα να την ενυδατώσω με ενδοφλέβια χορήγηση διαλυμάτων, χρειάστηκε να προμηθευτούμε και οξυγόνο, οπότε έκανα μια κατ’ οίκον “μονάδα αυξημένης φροντίδας” για να μη χρειαστεί να νοσηλευτεί σε νοσοκομείο», λέει ο κ. Ταχτατζόγλου. Γνώριζε ότι τα νοσοκομεία της πόλης είναι ασφυκτικά γεμάτα και ήθελε όσο ήταν εφικτό να παρακολουθεί από κοντά τους συγγενείς του και να μην επιβαρύνει με πρόσθετο φόρτο συναδέλφους του. «Εάν έβλεπα ότι δεν θα μπορούσα άλλο να το υποστηρίξω, τότε σίγουρα θα νοσηλεύονταν σε νοσοκομείο», λέει.
Ενα τεστ στο οποίο υποβλήθηκε ο ίδιος την Παρασκευή 13 Νοεμβρίου βγήκε αρνητικό. Τη Δευτέρα θα έπρεπε να επιστρέψει στην εργασία του στο «Παπαγεωργίου», καθώς έληγε το διάστημα της προληπτικής καραντίνας. Ηθελε, όμως, να είναι απολύτως σίγουρος ότι είχε περάσει αυτή τη μάχη στο σπίτι αλώβητος. Ωσπου στις 16 Νοεμβρίου νέο τεστ έδειξε ότι ήταν πλέον θετικός. «Μετράω τις ημέρες μία μία γιατί φοβάμαι πάρα πολύ. Είναι ένας ιός ο οποίος εξελίσσεται ραγδαία», λέει σε τηλεφωνική μας συνομιλία κατά την όγδοη ημέρα νόσησής του. Παράλληλα όμως η σκέψη του τρέχει και στον αγώνα που δίνουν οι συνάδελφοί του στη ΜΕΘ. «Ξέρω τι γίνεται στην πρώτη γραμμή», λέει. «Αισθάνομαι σαν ένα λιοντάρι μέσα στο κλουβί».
Τα κρούσματα
Η προσθήκη του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού στην αλυσίδα της μετάδοσης του νέου κορωνοϊού και ο υποχρεωτικός παροπλισμός τους ήταν ένα ζήτημα που απασχόλησε πολλές χώρες ήδη από το πρώτο κύμα της πανδημίας. Στην Ελλάδα όμως η σφοδρότητα του δεύτερου κύματος συμπαρασύρει πλέον όλο και περισσότερους επαγγελματίες υγείας. Σύμφωνα με στοιχεία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Δημόσιων Νοσοκομείων, εκτιμάται ότι περίπου 1.500 υγειονομικοί βρίσκονται και σήμερα στα μετόπισθεν. Το ένα τρίτο εξ αυτών εντοπίζεται στη Θεσσαλονίκη και 250 στη Θεσσαλία. Αρκετό προσωπικό έχει παροπλιστεί αυτές τις ημέρες και από το νοσοκομείο της Δράμας.
Στην Αττική, βάσει στοιχείων της 1ης Υγειονομικής Περιφέρειας, στις 2 Νοεμβρίου 108 εργαζόμενοι είχαν βρεθεί θετικοί στον ιό. Είκοσι ημέρες αργότερα ανακοινώθηκε από τον υφυπουργό Υγείας Βασίλη Κοντοζαμάνη ότι οι νοσούντες υγειονομικοί στην ίδια περιφέρεια είχαν φτάσει τους 224. Αυτοί οι αριθμοί είναι ευμετάβλητοι, καθώς μόλις ολοκληρώνεται η περίοδος απομόνωσης κάποιων γιατρών ή νοσηλευτών μπορεί να προκύψει η ανάγκη περιορισμού άλλων συναδέλφων τους.
«Οσοι είναι θετικοί απομακρύνονται, αλλά συμπαρασύρουν και άλλους ως στενές επαφές, σαν την πέτρα που πετάει κάποιος στο νερό και προκαλεί κύματα», λέει στην «Κ» ο Ιωάννης Κιουμής, καθηγητής Πνευμονολογίας και Λοιμωξιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και διευθυντής στην Κλινική Αναπνευστικής Ανεπάρκειας του «Παπανικολάου». Οπως εξηγεί ο ίδιος, τα κρούσματα μεταξύ μελών του προσωπικού προέρχονται πλέον κυρίως από τη μεγάλη διασπορά του ιού στην κοινότητα και σπανιότερα οφείλονται σε κάποια ενδονοσοκομειακή μετάδοση. Το «Παπανικολάου» είναι ένα από τα νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης που είχαν πρόσφατα διψήφιο αριθμό κρουσμάτων στο προσωπικό τους.
«Ζήτημα χρόνου»
«Θεωρούσα ότι ήταν ζήτημα χρόνου να νοσήσω, όχι μόνο εγώ, αλλά οποιοσδήποτε γιατρός βρίσκεται στην πρώτη γραμμή, σε τμήμα COVID-19 ή στα επείγοντα», λέει ο Σωτήρης Σίνης, ειδικευόμενος πνευμονολόγος στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας. Πριν από δύο εβδομάδες, κλήθηκαν ο ίδιος και ένας συνάδελφός του να τοποθετήσουν σε ογκολογική ασθενή ειδική συσκευή αναπνευστικής υποστήριξης. Πριν από την εισαγωγή της στο νοσοκομείο η ασθενής ήταν αρνητική σε προληπτικό τεστ για τον νέο κορωνοϊό και δεν εμφάνιζε ύποπτη συμπτωματολογία. Λίγες ημέρες όμως μετά την εφαρμογή της συσκευής, βγήκε θετική σε επαναληπτικό έλεγχο. Η απλή χειρουργική μάσκα δεν ήταν αρκετή για να προστατεύσει τον κ. Σίνη και τον συνάδελφό του από το αερόλυμα που είχε παραχθεί κατά την ιατρική πράξη.
«Ανυπομονώ να γυρίσω στο νοσοκομείο και στην ομάδα, προφανώς χρειάζονται όσο περισσότερα άτομα γίνεται»
Ο 25χρονος ειδικευόμενος περνάει ήπια τη νόσο. Εμφάνισε τα πρώτα συμπτώματα περίπου δύο 24ωρα μετά το θετικό τεστ. Είχε για ένα τριήμερο μυαλγίες και πυρετό έως 37,8. «Ανησυχούσα περισσότερο για το αν κόλλησα την οικογένειά μου. Τελικά ήταν όλοι αρνητικοί στους σχετικούς ελέγχους», λέει στην «Κ», καθώς διανύει τις τελευταίες ημέρες καραντίνας. «Είμαι ήδη έτοιμος, από πλευράς υγείας, να επιστρέψω. Πρέπει να κάνω όμως και νέο τεστ για να δω εάν υπάρχουν ακόμη αντίγραφα του ιού στο βιολογικό δείγμα, εάν συνεχίζω να είμαι μολυσματικός».
Κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας, όντας από τους νεότερους ειδικευόμενους στο νοσοκομείο, ο κ. Σίνης δεν είχε καθημερινή συμμετοχή στη διαχείριση ασθενών με COVID-19. Η πίεση δεν ήταν τόσο μεγάλη και συνέδραμε μόνο σποραδικά. Στο δεύτερο κύμα, αυτό άλλαξε. «Ημουν από την αρχή κάθε ημέρα μέσα. Ο φόρτος εργασίας είναι μεγάλος, τα περιστατικά που νοσηλεύονται πάρα πολλά», λέει. «Οταν υπάρχουν περίπου 50 ασθενείς σε θαλάμους απομόνωσης, σε διαφορετικούς ορόφους, είναι μια πρόκληση να τους παρακολουθήσεις, να ντύνεσαι, να ξεντύνεσαι, να κάνεις όλες τις ιατρικές πράξεις με τον προστατευτικό εξοπλισμό». Κατά το διάστημα της καραντίνας του, συνομιλούσε τακτικά με συναδέλφους του για να μαθαίνει πώς εξελίσσεται η κατάσταση στην πρώτη γραμμή. «Ανυπομονώ να γυρίσω στο νοσοκομείο και στην ομάδα, προφανώς χρειάζονται όσο περισσότερα άτομα γίνεται», λέει.
Επώδυνα συμπτώματα
Για τον νοσηλευτή Γαβριήλ Ταχτατζόγλου οι ημέρες της δικής του καραντίνας δεν κυλούν τόσο ήπια. «Εχω πόνους σε όλο μου το σώμα, κάνω πυρετό μέχρι 38, αλλά αυτό γίνεται περίπου δύο φορές την ημέρα. Αισθάνομαι και μεγάλη κόπωση», λέει στην τηλεφωνική μας συνομιλία. Κάθε τόσο ένας επίμονος ξηρός βήχας διακόπτει τις κουβέντες του.
«Ολοι έχουμε περάσει κάποια βαριά ίωση στη ζωή μας. Αυτό όμως είναι τελείως πρωτόγνωρο. Αισθάνομαι σε μεγάλες ομάδες μυών όπως είναι η γαστροκνημία ή οι τετρακέφαλοι λες και κάποιος προσπαθεί να βγάλει τους μυς από τα οστά, να τους ξεκολλήσει. Είναι πολύ επώδυνο. Κανείς δεν το περιμένει για τον εαυτό του ότι θα νοσήσει. Παρόλο που είμαστε στο κέντρο των ιώσεων, παίρνουμε τα μέτρα μας, οπότε μέσα στα νοσοκομεία είναι ελεγχόμενη η κατάσταση. Θεωρείς ότι δεν θα σε αγγίξει», τονίζει.
«Και από τα μετόπισθεν μπορείς να προσφέρεις»
Ο κ. Ταχτατζόγλου άρχισε να θορυβείται για την εξέλιξη της πανδημίας όταν από τον Οκτώβριο έφταναν στο νοσοκομείο νεότεροι ηλικιακά ασθενείς σε σχέση με πρωτύτερα. Οι περισσότεροι ήταν μεταξύ 50 και 55 ετών, κάποιοι εξ αυτών χωρίς υποκείμενα νοσήματα. «Πλέον δεν αισθάνεσαι άτρωτος, αρχίζεις και φοβάσαι και εσύ», λέει ο νοσηλευτής.
Προτού φτάσει ο νέος κορωνοϊός και στην Ελλάδα, η ΜΕΘ στο νοσοκομείο «Παπαγεωργίου» όπου εργάζεται ο κ. Ταχτατζόγλου υποδεχόταν κυρίως θύματα τροχαίων, καρδιοχειρουργικά περιστατικά και πολυτραυματίες. Είχε 12 κλίνες οι οποίες χρειάστηκε να υπερδιπλασιαστούν κατά το δεύτερο κύμα της πανδημίας. «Εχουμε φτάσει να νοσηλεύουμε 28 περιστατικά COVID-19 μόνο στη δική μας ΜΕΘ, ενώ πλέον έχει εξαπλωθεί ο αριθμός των κλινών ΜΕΘ και στο αναισθησιολογικό τμήμα και σε αίθουσες χειρουργείων», αναφέρει. Τον Μάρτιο είχαν δεχθεί ενίσχυση με επικουρικό νοσηλευτικό προσωπικό με το οποίο πορεύονται μέχρι και σήμερα.
Οι νέες συνθήκες επιφέρουν μεγάλη κόπωση στους εργαζομένους. «Οταν ένας οργανισμός είναι καταπονημένος και ψυχολογικά επιβαρυμένος είναι πιο επιρρεπής στο να νοσήσει. Είναι πιο εύκολο να γίνουν λάθη. Δεν τηρούνται οι απαιτούμενες ώρες ξεκούρασης μεταξύ των βαρδιών, υπάρχουν οφειλόμενα ρεπό, δεν το συζητάμε για άδειες. Δεν υπάρχει ουσιαστικά χρόνος ξεκούρασης για τους συναδέλφους», σημειώνει ο 49χρονος νοσηλευτής. «Το καλό είναι ότι διατηρούμε την ψυχραιμία μας, υπάρχει καλό κλίμα και κάνουμε υπομονή μέχρι να ελεγχθεί η κατάσταση. Προσπαθούμε για το καλύτερο δυνατό γιατί βρισκόμαστε σε πόλεμο».
Αλλοι πέντε συνάδελφοί του έχουν νοσήσει κατά τη διάρκεια της πανδημίας, το ευτύχημα όμως ήταν ότι τα κρούσματά τους δεν συνέπεσαν κατά την ίδια περίοδο και δεν χρειάστηκε να απουσιάσουν όλοι μαζί, κινδυνεύοντας να διαταραχθεί η εύρυθμη λειτουργία της μονάδας. Η έλλειψη προσωπικού πάντως δεν είναι το μόνο πρόβλημα. Οταν αλλάζουν μέσα σε διάστημα λίγων ημερών οι ανάγκες μιας ΜΕΘ, ή αυτές επεκτείνονται σε άλλους χώρους ενός νοσοκομείου, προκύπτουν και άλλα ζητήματα που πρέπει άμεσα να διευθετηθούν. Η παραγγελία των αναλώσιμων υλικών, ο συντονισμός μεταξύ του γραφείου προμηθειών, της τεχνικής υπηρεσίας και της καθαριότητας, είναι συχνά άγνωστα στο ευρύ κοινό αλλά απαραίτητα βήματα που πρέπει να γίνουν για να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη νοσηλεία νέων ασθενών.
Ο κ. Ταχτατζόγλου γνωρίζει πόσο δύσκολη είναι αυτή η περίοδος για τους συναδέλφους του και παρά τον υποχρεωτικό εγκλεισμό στο σπίτι του δεν μπορεί να μείνει αμέτοχος. «Η ασθένεια σε καταβάλει τόσο πολύ, που το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα της ημέρας προσπαθείς να μαζέψεις τα κομμάτια σου», λέει για την COVID-19. Οποτε όμως νιώσει κάπως καλύτερα προσπαθεί να βοηθήσει βγάζοντας το πρόγραμμα των βαρδιών των συναδέλφων του. Εστω κι έτσι, τους αποφορτίζει από ένα ακόμη γραφειοκρατικό βάρος.
«Κανείς δεν περισσεύει», αναφέρει. «Και από τα μετόπισθεν μπορείς να προσφέρεις κάποια πράγματα. Δεν μπορώ να είμαι εκεί ως φυσική παρουσία. Αυτό που κάνω όμως μειώνει κάπως τον πόνο μου, με κάνει να αισθάνομαι χρήσιμος».
«Ο ιός δεν αστειεύεται»
Εχοντας και την ιδιότητα του προέδρου στο δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Χαλκηδόνος, ο κ. Ταχτατζόγλου δεν έκρυψε από τον περίγυρό του ότι έχει νοσήσει. «Κυρίως για να ευαισθητοποιηθεί ο κόσμος γιατί ακούω διάφορες φωνές. Ολα αυτά δεν είναι θεωρίες συνωμοσίας, δεν είναι ψέματα, οι νοσούντες είμαστε πάρα πολλοί», επισημαίνει.
Στον τόπο κατοικίας του, στον Αγιο Αθανάσιο, ο ίδιος εκτιμά ότι η διασπορά είναι πολύ μεγάλη μεταξύ των 6.000 κατοίκων. Πλέον, στους περισσότερους δεν φαίνεται περίεργο όταν μαθαίνουν ότι νόσησε ο γείτονας ή κάποιο φιλικό τους πρόσωπο. Δεν μπορεί να αποδώσει σε έναν παράγοντα τον μεγάλο αριθμό των κρουσμάτων στην Κεντρική Μακεδονία. Θεωρεί ότι ευθύνεται κατά βάση η αίσθηση εφησυχασμού που καλλιεργήθηκε από την αντίληψη ότι η Ελλάδα ήταν «η πιο ασφαλής χώρα». «Αμφισβητίες υπάρχουν ακόμη και τώρα, αλλά δεν νομίζω ότι ο ρόλος τους ήταν καθοριστικός», λέει. «Αν και στις υπόλοιπες πόλεις δεν προσέξουν, πολύ εύκολα θα ακολουθήσουν το παράδειγμα της Θεσσαλονίκης».
«Ο ιός δεν αστειεύεται, είναι πάρα πολύ επιθετικός και πλέον μας αφορά όλους»
Στο σπίτι του 49χρονου νοσηλευτή όλοι οι συγγενείς του παρέμεναν μέχρι και τις αρχές της εβδομάδας θετικοί στον ιό. Η σύζυγός του εργάζεται ως διοικητική υπάλληλος στο νοσοκομείο «Παπαγεωργίου» και περιμένει και εκείνη να φτάσει η στιγμή που θα μπορέσει να επιστρέψει στη δουλειά της.
Ολο αυτό το διάστημα της καραντίνας βασίστηκαν κυρίως στη βοήθεια φίλων τους. Ολο και κάποιος θα άφηνε τα ψώνια στην εξώπορτά τους. Αντίστοιχη υποστήριξη προσφέρουν σε άλλες οικογένειες ή άτομα που πρέπει να παραμείνουν έγκλειστα, εθελοντές της περιοχής και μέλη του προγράμματος «Βοήθεια στο σπίτι».
«Ο ιός δεν αστειεύεται, είναι πάρα πολύ επιθετικός και πλέον μας αφορά όλους. Υπάρχει και βρίσκεται ανάμεσά μας. Πρέπει να τηρήσουμε όλα τα μέτρα ασφαλείας, να ελέγξουμε τη διασπορά τουλάχιστον μέχρι να βγουν τα εμβόλια», αναφέρει ο κ. Ταχτατζόγλου. «Εύχομαι σε όλο τον κόσμο να είναι υγιής και να μην περάσει ό,τι και εγώ με τους δικούς μου ανθρώπους».
