Άρωμα άλλης εποχής στη Μονμάρτρη της Αθήνας

Άρωμα άλλης εποχής στη Μονμάρτρη της Αθήνας

5' 22" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Πραγματικά αμέτρητες οι φορές που κολλημένη στην κίνηση της οδού Αρδηττού στο ρεύμα προς Αθήνα έχω στρέψει το βλέμμα στη μεσοπολεμική κατοικία στο νούμερο 34 στους πρόποδες του λόφου και έχω αναρωτηθεί τι είδους γειτονιά να απλώνεται πίσω της. Γνωρίζω πως πρόκειται για τη συνυφασμένη με το Α΄ Νεκροταφείο γειτονιά του Μετς, αλλά ελάχιστες φορές έχει τύχει να βρεθώ προς τα εκεί και ποτέ δεν την έχω περπατήσει.

Αποφασίζω να το κάνω για πρώτη φορά ένα βροχερό πρωινό Παρασκευής, με αφετηρία την Αρχιμήδους, τον δρόμο πίσω από το Καλλιμάρμαρο, που τις Παρασκευές φιλοξενεί λαϊκή αγορά και που, όπως ενημερώνομαι από τη Διεύθυνση Σχεδίου Πόλεως και Αστικού Περιβάλλοντος του Δήμου Αθηναίων, χωρίζει τη συνοικία του Μετς σε δύο γειτονιές: Βαρνάβα και Μετς.

Άρωμα άλλης εποχής στη Μονμάρτρη της Αθήνας-1
Η νεοκλασική κατοικία με το λιακωτό στο νούμερο 7 της Αριστονίκου.

Κινούμενη ανάμεσα σε πάγκους με φρούτα και ζαρζαβατικά, προσπαθώ να εντοπίσω την είσοδο προς τον Λόφο Αρδηττού, ο οποίος υψώνεται στη μία άκρη της γειτονιάς και εικάζω ότι θα απολαμβάνει μαγευτική θέα. Ενας περαστικός που σταματώ μου υποδεικνύει ένα άνοιγμα στην περίφραξη στο τέρμα των σκαλοπατιών της οδού Κλειτομάχου, που οι περίοικοι χρησιμοποιούν για την είσοδό τους στον λόφο και στο πέταλο του Σταδίου. Από εκεί τρυπώνω και εγώ και κατευθύνομαι προς την κορυφή. Με την τσιμεντούπολη στα δυτικά ίσα που να διακρίνεται πίσω από τα πεύκα, και τον Βράχο της Ακρόπολης να ορθώνεται επιβλητικά, εύκολα μπορώ να φανταστώ την Αθήνα των τελών του 19ου αιώνα, όταν στη θέση της Αρδηττού κυλούσε ο Ιλισός και στις νότιες όχθες του μόλις που άρχιζε να διαμορφώνεται μια νέα συνοικία.

Άρωμα άλλης εποχής στη Μονμάρτρη της Αθήνας-2
Η «Κοιμωμένη» του Γιαννούλη Χαλεπά στο Α΄ Νεκροταφείο.

Αφήνοντας πίσω μου τον λόφο συνεχίζω επί της Κλειτομάχου, όπου το βλέμμα μου μαγνητίζει μια όμορφη γωνιακή κατοικία. Η ιδιοκτήτριά της με βλέπει που τη φωτογραφίζω και μου πιάνει κουβέντα. Μου λέει πως πρόκειται για το σπίτι του σκηνοθέτη Νίκου Κούνδουρου (1926-2017) –το είχε σχεδιάσει ο ίδιος– και πως εκείνη είναι η σύζυγός του. Δεν θα μπορούσε να μου τύχει πιο ταιριαστό καλωσόρισμα σε μια γειτονιά που αγαπήθηκε από τους ανθρώπους των τεχνών και των γραμμάτων και που συχνά αποκαλείται «Μονμάρτρη της Αθήνας». H αρχοντική Μάρκου Μουσούρου, στην οποία στρίβω δεξιά, για παράδειγμα, αλλά και ο πεζόδρομος της Νικηφόρου Θεοτόκη στον οποίο καταλήγω, κατοικήθηκαν μέσα στα χρόνια από γλύπτες και ζωγράφους. Σίγουρα κάτι από την αύρα μιας άλλης εποχής θα βρήκαν εκεί που τους συγκίνησε και γοήτευσε.

Η Θεοτόκη, μάλιστα, δεν παύει να γοητεύει μέχρι σήμερα. Για του λόγου το ασφαλές πέφτω πάνω σε τηλεοπτικό συνεργείο που προφανώς εκμεταλλεύεται τη γραφικότητα των σπιτιών της για τα γυρίσματα κάποιας σειράς. Και η υπόλοιπη όμως γειτονιά δεν απογοητεύει. Μηνιάτη, Φωτιάδου, Σορβόλου, και όχι μόνο, βρίθουν από υπέροχα αρχιτεκτονήματα άλλων εποχών που δίχως ίχνος επιτήδευσης συνυπάρχουν αρμονικά με τα σύγχρονα. Ξεχωρίζω τη νεοκλασική κατοικία με το λιακωτό στο νούμερο 7 της Αριστονίκου, το ροζ αρχοντικό στη γωνία Σορβόλου και Μηνιάτη, αλλά και τις κλιμακωτά χτισμένες κατοικίες στην ανηφόρα της Μουσούρου.

Άρωμα άλλης εποχής στη Μονμάρτρη της Αθήνας-3
Ο γραφικός πεζόδρομος της Νικηφόρου Θεοτόκη.

Στην κορυφή της τελευταίας συναντώ το Αλσος Λογγίνου, το οποίο κάπου έχω διαβάσει πως θεωρείται στοιχειωμένο. Ελπίζοντας σε κάποια παραφυσική εμπειρία που θα κάνει το άρθρο πιο πικάντικο, το διασχίζω αποφασιστικά, αλλά ούτε αρνητική ενέργεια αισθάνομαι, ούτε παράξενους ήχους ακούω. Μονάχα τα γέλια των παιδιών από την παιδική χαρά.

Υπαίθρια γλυπτοθήκη

Από εκεί κατεβαίνω τα σκαλοπάτια προς τον χαριτωμένο πεζόδρομο της Λογγίνου και τον ακολουθώ μέχρι το Α΄ Νεκροταφείο, όπου τελειώνω τη βόλτα μου ανάμεσα σε μνήματα και γλυπτά-κομψοτεχνήματα. Αντιλαμβανόμενη πως θα χρειαστώ μία ολόκληρη ημέρα για να εξερευνήσω την υπαίθρια αυτή γλυπτοθήκη –όπως ήδη από το 1840 αποκαλούνταν το νεκροταφείο σε τουριστικούς οδηγούς της εποχής– αποφασίζω να την αντιμετωπίσω σαν έναν υπέροχο κήπο και να περιπλανηθώ σε αυτόν ανέμελα μέχρι η επικείμενη βροχή με αναγκάσει να αποχωρήσω. Οι πρώτες ψιχάλες με βρίσκουν στον τάφο της Σοφίας Βέμπο.

Άρωμα άλλης εποχής στη Μονμάρτρη της Αθήνας-4
Συνάντηση αρχιτεκτονικών ρευμάτων στη συμβολή Μηνιάτη και Σορβόλου.

Η γειτονιά γύρω από την μπιραρία στις πλαγιές του Αρδηττού

Η ιστορία της συνοικίας ξεκινάει το 1872, όταν ο βαυαρικής καταγωγής Κάρολος Φιξ (γιος του Γιόχαν Φιξ, ιδρυτή της περίφημης ζυθοποιίας) αποφασίζει να ανοίξει την πρώτη μεγάλη μπιραρία του στις πλαγιές του Αρδηττού. Την εποχή εκείνη στην περιοχή υπάρχει μόνο το νεκροταφείο, που έχει χτιστεί εκεί εν μέρει γιατί ο τόπος, λόγω υψομέτρου, αερίζεται καλά, καθώς και ο μύλος του Γιώργη Αργυρίου (κτίσμα του 18ου αιώνα που κατεδαφίστηκε δυστυχώς το 1986), στον οποίο οι Αθηναίοι αλέθουν το σιτάρι τους.Σύντομα, έποικοι της Τζιας που έχουν εγκατασταθεί στην Αθήνα αρχίζουν να χτίζουν γύρω από την μπιραρία μικρά λαϊκά και νεοκλασικά σπίτια και να δημιουργούν έτσι μια μικρή γειτονιά. Το πρώτο της όνομα «Παντρεμενάδικα» από κάποια ξύλινα παραπήγματα που θα χτιστούν εκεί στις αρχές του 20ού αιώνα και θα χρησιμοποιηθούν για παράνομες ερωτικές συναντήσεις. Το όνομα, ωστόσο, με το οποίο θα μείνει γνωστή μέχρι και σήμερα είναι αυτό της μπιραρίας, που ο Φιξ είχε επιλέξει προς ανάμνηση της τελευταίας μάχης του γαλλο-πρωσικού πολέμου οοποίος είχε δοθεί το 1871 στη γαλλική πόλη Μετς (Metz).

Ο εποικισμός του Μετς θα συνεχιστεί τόσο στα χρόνια του Μεσοπολέμου όσο και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο με νέες μοντέρνες κατοικίες να χτίζονται πλάι στις λαϊκές και νεοκλασικές και έναν μεγάλο αριθμό εικαστικών καλλιτεχνών και αρχιτεκτόνων να συρρέουν στη γειτονιά. Στην κατοικία στο νούμερο 34 της Αρδηττού, για παράδειγμα (αυτή που πάντα τραβάει το βλέμμα μου όταν κολλάω στην κίνηση της λεωφόρου), έζησε τη δεκαετία του 1950 ο εξπρεσιονιστής ζωγράφος Γιάννης Μηταράκης και στη συνέχεια ο χαράκτης Α. Τάσσος με τη σύζυγό του ζωγράφο και χαράκτρια Λουκία Μαγγιώρου.Το Μετς εξακολουθεί να προσελκύει ανθρώπους των τεχνών, πράγμα που το κάνει ιδιαίτερα δημοφιλές και κατ’ επέκταση πολύ ακριβό για κατοίκηση. Ευτυχώς, όμως, δεν μοιάζει να έχει χάσει τη λαϊκή του απλότητα και παραμένει ανθρώπινο, προσηνές – και επ’ ουδενί σνομπ. 

Πηγή: «Μετς – Αρδηττός: Aρωμα παλιάς Αθήνας», «Επτά Ημέρες»-«Καθημερινή», 4 Σεπτεμβρίου 2005. 

Άρωμα άλλης εποχής στη Μονμάρτρη της Αθήνας-5Ταυτότητα Διαδρομής:

Απόσταση: 5,94 χλμ..
Διάρκεια: 02.04.48.
Υψόμετρο: 112.
Μέση ταχύτητα: 2,9 χλμ./ώρα.
Θερμίδες: 483.

Αναζητήστε τα στο Α΄ Νεκροταφείο

• Τη διάσημη «Κοιμωμένη» του γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά που κοσμεί τον τάφο της 18χρονης Σοφίας Αφεντάκη (Τμήμα 1/135).
 
• Τον τάφο-μαυσωλείο του Ερρίκου Σλήμαν σε σχέδια του Ερνέστου Τσίλλερ που μοιάζει με αρχαίο ελληνικό ναό και είναι διακοσμημένος με σκηνές από μάχες του Τρωικού Πολέμου (Τμήμα 4/581).
 
• Το ταφικό μνημείο του Γεωργίου Αβέρωφ, φιλοτεχνημένο από τον γλύπτη Δημήτριο Φιλιππότη, που απεικονίζει τον εθνικό ευεργέτη καθιστό σε υψηλό βάθρο και σε υποδέχεται όλο μεγαλοπρέπεια μετά την είσοδο αριστερά.
 
• Τη σκελετωμένη «Μάνα της Κατοχής» του γλύπτη Κώστα Βαλσάμη μετά την είσοδο δεξιά.
 
• Τον «Θρηνώδη Aγγελο» του Ιωάννη Βιτσάρη στον τάφο της οικογενείας Κουμέλη (Τμήμα 5/889).

comment-below Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή
MHT