Είμαστε σεξιστές. Ο μισογυνισμός, η πατριαρχία αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία μίας κοινωνίας σε πλήρη παρακμή, που δεν αντιδράει, δεν προστατεύει τα θύματα της, αντ’ αυτού τα αμφισβητεί, και εν τέλει τα ρεζιλεύει. Ο αριθμός τους μεγάλος, η πλατφόρμα όμως να ακουστούν μέχρι πρότινος; Ανύπαρκτη.
Προσπεράστηκαν με επικίνδυνα κλισέ, που ανασύρονται καθημερινά από τις σκοτεινότερες εποχές: «τα ‘θελε», «το έκανε για να του φάει τη δόξα», «τώρα το θυμήθηκε 20 χρόνια μετά;», «δεν γνώριζε που έμπλεκε;».
Έφτασε λοιπόν η στιγμή να ακούσουμε προσεκτικά. Όλοι μας. Και με τη χρήση πρώτου πληθυντικού αναφέρομαι στον αντρικό πληθυσμό, που δείχνει να αμφισβητεί την άμεση ή έμμεση συνενοχή του στη χρόνια ύπαρξη συστημικού σεξισμού.
Η τοξική αρρενωπότητα συνδράμει άμεσα στην αποδυνάμωση όλων των γυναικών, που έπεσαν θύματα τέτοιων συμπεριφορών και κουβαλούν το φορτίο τους επί δεκαετίες, ανήμπορες να εκφραστούν, ανήμπορες να μιλήσουν ανοιχτά για τις εμπειρίες τους. Υπό τον φόβο μάλιστα ότι δεν θα τις πιστέψει κανείς, και σύσσωμη η Ελληνική κοινωνία θα τις γυρίσει την πλάτη.
Είμαστε σεξιστές. Γιατί κανονικοποιήσαμε συμπεριφορές μέσα στην οικογένεια, τους επαγγελματικούς χώρους, τα σχολεία, τους δρόμους, ασκώντας εξουσία δίχως όρια. Κανείς μας δεν αντέδρασε αποφασιστικά απέναντι στα «αθώα» σφυρίγματα, τον φόβο ή τη βία. Ακόμα και άντρες, που θεωρούμε τους εαυτούς μας «συμμάχους» των γυναικών, επιτρέψαμε τη σήψη να κυριαρχήσει, δίνοντας αξία στην απόλυτη σιωπή.
Ακούσαμε πολλά για άντρες που παρενοχλούσαν συστηματικά και το περιέγραφαν οι ίδιοι ως αθώο «φλερτ». Άντρες που ακόμα και σήμερα στις τηλεοπτικές τους «απολογίες» προσπαθούν να αυτοπαρουσιαστούν ως «παλαιάς κοπής» αρσενικά. Άντρες που σε ριάλιτι σόου καυχιούνται, ότι έχουν βιάσει επειδή «είχαν ορμές».
Το απύθμενο εγκληματικό θράσος δεν γνωρίζει όρια. Συντροφεύει την κοινωνία και αφήνει το τέρας να μεγαλώνει στην πίσω αυλή. Πόσα παραδείγματα αντρών γνωρίζουμε ότι πράττουν ακόμα τα ίδια αίσχη, αλλά κρύβονται μέσα στη μάζα υπό τη μάσκα του «ναι, αλλά προκαλούσε»;
Είμαστε σεξιστές. Το βλέπω σήμερα στα δικά μου social media με τις συγκλονιστικές μαρτυρίες από θαρραλέες, υπέροχες γυναίκες, που μιλούν πλέον ανοιχτά για όσα βιώνουν. Πλέον δεν θα στιγματιστούν – είναι ανακούφιση για τις ίδιες ότι μπορούν να γράψουν, να αναλύσουν περιστατικά, να μοιραστούν τις εμπειρίες τους.
Το #metoo κατέφτασε έστω και καθυστερημένα, και πετυχαίνει σε όσα απέτυχε η δικαιοσύνη. Το 2017 θελήσαμε να αγνοήσουμε τους μετασεισμούς και τις πραγματικές διαστάσεις σεξουαλικής βίας. Χρειάστηκαν τελικώς 3,5 χρόνια, και φυσικά, ο μαρτυρικός ρόλος μαζί με το κουράγιο της Σοφίας Μπεκατώρου, που κατάφερε με τη σειρά της να δώσει δύναμη σε χιλιάδες γυναίκες.
Η αρχή του τέλους της εξαντικειμενοποίησης και εκμετάλλευσης πρέπει να λάβει σάρκα και οστά. Και αυτό θα ξεκινήσει πρωτίστως από όλους εμάς τους άντρες που πρέπει οριστικά να εγκαταλείψουμε τον ρόλο θεατή. Οφείλουμε να ακούσουμε, να παραδειγματιστούμε και να αποβάλλουμε την τοξικότητα.
Σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο, που ακόμα και σήμερα προσπαθούν να εξηγηθούν τα ανεξήγητα, δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα μπροστά στην αλλαγή. Ακούγοντας προσεκτικά τις μαρτυρίες, μπορούμε όλοι μας να φανταστούμε ότι συμβαίνουν τα ίδια (αν δεν έχουν ήδη συμβεί) στη διπλανή μας πόρτα ή ακόμη χειρότερα, μέσα στην ίδια μας την οικογένεια.
Το Ελληνικό #metoo είναι φως στο σκοτάδι και αυτό που το κάνει τόσο ξεχωριστό, είναι ότι ανταποκρίνεται στις ανάγκες των θυμάτων, τους δίνει φωνή, συζητά ανοιχτά για τη σεξουαλική βία. Η ευκαιρία που μας δίνεται ως κοινωνία μπορεί επιτέλους να οδηγήσει σε μία σωστή κατεύθυνση. Αρκεί ως άντρες να το θελήσουμε.
*Ο Γιώργος Σαμαράς είναι διδάσκων βοηθός λέκτορας στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του UCL και διδακτορικός ερευνητής στο King’s College του Λονδίνου.
