Η απόσταση μεταξύ Αθήνας – Παρισιού και πίσω είναι περίπου 5.900 χιλιόμετρα. Με περπάτημα μέτριας έντασης, ταχύτητας 4,8 χιλιομέτρων ανά ώρα, σε 75.000 ώρες θα είχαν καλυφθεί 360.000 χιλιόμετρα, δηλαδή η μετ’ επιστροφής απόσταση Αθήνα – Παρίσι 62 φορές. Μπορεί οι Eλληνες την τελευταία χρονιά να μην πήγαν στο Παρίσι περπατώντας, αλλά τόσες –75.000– υπολογίζεται από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης πως είναι οι ώρες που είχαν εξοικονομήσει οι πολίτες από το προηγούμενο καλοκαίρι μέχρι τουλάχιστον τον Μάρτιο χάρη στην εγκαθίδρυση των ψηφιακών ραντεβού με τις δημόσιες υπηρεσίες. Η ψηφιακή μετάβαση αποτελεί έναν από τους τέσσερις βασικούς πυλώνες του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», το οποίο παρουσίασε η κυβέρνηση πριν από περίπου δύο μήνες.
Το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης έχει δημιουργήσει τη Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού, όπου παρατίθενται, εκτός άλλων, τα 455 έργα ψηφιακού μετασχηματισμού, τα οποία κατά το διάστημα της πενταετίας 2020-2025 φιλοδοξούν να διεκπεραιώσουν. Αφορούν όλους τους τομείς της χώρας, από τη συνδεσιμότητα, με την ανάπτυξη δικτύου υποβρυχίων καλωδίων σύνδεσης με τα ελληνικά νησιά, παραδείγματος χάριν, μέχρι την αγροτική ανάπτυξη –ένα από τα έργα που αφορούν αυτόν τον τομέα είναι το πληροφοριακό σύστημα διαχείρισης των ελέγχων του αγροδιατροφικού κλάδου– και τον πολιτισμό, με τη δημιουργία, παραδείγματος χάριν, πληροφοριακού συστήματος για την υποστήριξη των διαδικασιών αδειοδότησης φωτογραφίσεων και κινηματογραφήσεων σε μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους.
Θετικό βήμα
Μέχρι στιγμής, 105 έργα είναι σε εξέλιξη και κάποια, όπως η ψηφιοποίηση και η απλούστευση ληξιαρχικών πράξεων ή η άυλη συνταγογράφηση, είναι εν ενεργεία εδώ και πάνω από ένα χρόνο, με άλλες δράσεις, πιο πρόσφατα σε σχέση με την παιδεία, να αναμένεται να ολοκληρωθούν μέχρι το φθινόπωρο, όπως το ψηφιακό απόσπασμα απολυτηρίου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Φυσικά, η βάση όλων είναι το gov.gr, η διαδικτυακή πύλη του ελληνικού κράτους που δημιουργήθηκε τον περασμένο Μάρτιο, και έχει κάνει αξιόλογες δράσεις όπως είναι η δήλωση ληξιαρχικής πράξης, μια εξουσιοδότηση, ή οι βεβαιώσεις COVID-19 με λίγα μόλις κλικ. Πολίτες ανεξαρτήτως πολιτικών πεποιθήσεων συμφωνούν πως η ψηφιακή μετάβαση είναι ένα θετικό βήμα.
«Χωρίς κόπο»
«Αισθάνομαι ότι ζω σε μια ευρωπαϊκή χώρα», λέει στην «Κ» ο 31χρονος Πασχάλης Αθανασιάδης. «Η ψηφιοποίηση των διαδικασιών μειώνει τη γραφειοκρατία, μειώνεται η διαφθορά, κερδίζουμε χρόνο από πράγματα τα οποία έπαιρναν πολλές ώρες από τη ζωή μας χωρίς λόγο», αναφέρει, παραθέτοντας παραδείγματα ψηφιακών υπηρεσιών που έχει χρησιμοποιήσει τους τελευταίους μήνες, όπως η έκδοση πιστοποιητικού εγγύτερων συγγενών.
«Ηταν από τα πιο δύσκολα χαρτιά που μπορούσε να εκδώσει κάποιος στο Δημόσιο, πλέον γίνεται με 3 κλικ στο gov.gr, όλη η διαδικασία ήταν απλή και εύκολη, χωρίς κανέναν κόπο», τονίζει, συμπληρώνοντας πως ο ίδιος έχει πλέον ψηφιοποιήσει την άδεια οδήγησής του και έχει κάνει εξουσιοδοτήσεις ηλεκτρονικά, χωρίς να χρειαστεί να χάσει χρόνο πηγαίνοντας και περιμένοντας σε κάποιο ΚΕΠ. «Μας έχει λύσει τα χέρια, είναι αυτόματα όλα», δηλώνει η Κωνσταντίνα Δελαπόρτα, εργαζόμενη στο ΚΕΠ του Δήμου Ελλομένου στη Λευκάδα.
«Εχουμε κερδίσει πάρα πολύ χρόνο – το ίδιο πράγμα είναι να έχεις εδώ μισή ώρα τον άνθρωπο με το να είναι σπίτι του και να το στείλεις σε πέντε λεπτά;».
Μεγάλες διευκολύνσεις, σημαντικές προκλήσεις
Η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών, και συγκεκριμένα η άυλη συνταγογράφηση, έχει επηρεάσει πολύ θετικά και τον τομέα της υγείας, τόσο όσον αφορά τους ασθενείς όσο και τους ίδιους τους γιατρούς. Ο Γιάννης Μέγας, ωτορινολαρυγγολόγος στη Θεσσαλονίκη, λέει στην «Κ» πως η άυλη συνταγογράφηση έχει διευκολύνει σημαντικά τις διαδικασίες. «Είναι μεγάλη υπόθεση, μπορεί να γίνει από απόσταση, δεν χρειάζεται να έχει φυσική παρουσία ο ασθενής», σημειώνει, συμπληρώνοντας πως αυτό διευκολύνει πολύ ασθενείς που μένουν σε άλλες πόλεις ή δεν μπορούν να μετακινηθούν εύκολα. «Εχουμε και άλλες ψηφιακές ευκολίες σχετικά με αρκετές δραστηριότητες του ιατρείου, όπως να κάνουμε μια γνωμάτευση, μια εξουσιοδότηση, μια υπεύθυνη δήλωση, να μη χρειάζεται να πάμε για γνήσιο υπογραφής, όλα αυτά ήταν εξαιρετικά χρονοβόρα έως αδύνατα για εμάς που τρέχουμε από το πρωί ώς το βράδυ», τονίζει ο κ. Μέγας. «Η πρόοδος η οποία έχει συντελεστεί αντανακλάται σε αριθμούς – αρκεί κανείς να συγκρίνει το έτος 2018 με το έτος 2020 για να δει πως από τα 8,8 εκατ. ηλεκτρονικές συναλλαγές είτε απευθείας του πολίτη είτε μέσω διαλειτουργικότητας φτάσαμε στα 94 εκατ. το 2020, ή αρκεί κανείς να δει τις πάνω από 1.150 υπηρεσίες του gov.gr που είναι σήμερα διαθέσιμες, έχοντας ξεκινήσει από 501 την πρώτη μέρα λειτουργίας του τον Μάρτιο του 2020, για να διαπιστώσει μια εκθετική πρόοδο», λέει στην «Κ» ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης. Ο ίδιος πιστεύει πως το gov.gr, «η ενιαία ψηφιακή πολιτική του Δημοσίου», όπως λέει, είναι η μεγαλύτερη μεταρρύθμιση που έχει γίνει μέχρι στιγμής από το υπουργείο. Και έπειτα, είναι ο εμβολιασμός – για την απλή και αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος αυτού, η κυβέρνηση έλαβε τα εύσημα από άτομα ανεξαρτήτως πολιτικών πεποιθήσεων. «Με το σύστημα εμβολιασμών, το σύνολο σχεδόν της επικράτειας ήρθε σε επαφή με το πώς οι ψηφιακές τεχνολογίες, βασικά ο σχεδιασμός των υπηρεσιών με τις ψηφιακές τεχνολογίες, γιατί είναι μέσο δεν είναι ο σκοπός, μπορούν σημαντικά να διευκολύνουν την καθημερινότητα του πολίτη και την αλληλεπίδρασή του με μία τόσο ευαίσθητη και αναγκαία διαδικασία», αναφέρει ο κ. Πιερρακάκης.
Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν ακόμα σημαντικές προκλήσεις – πολλοί πολίτες δεν ξέρουν ότι έχουν τη δυνατότητα να διευθετήσουν τις δουλειές τους ψηφιακά, ενώ άλλοι δεν διαθέτουν τις απαραίτητες γνώσεις ή την πρόσβαση για να το κάνουν. Σχετικά με την άυλη συνταγογράφηση, δύο φαρμακοποιοί και ένας μικροβιολόγος λένε στην «Κ» πως, ενώ για πολλούς πολίτες, ειδικά τους νέους, το κάνει πολύ πιο εύκολο γιατί δεν έρχονται σε επαφή με τον γιατρό τους, μειώνοντας τις μετακινήσεις των πολιτών ειδικά σε περίοδο πανδημίας, για τους ηλικιωμένους δεν είναι εξίσου καλή εξυπηρέτηση. «Θα μπορούν να χαθούν κάποιες συνταγές αν ο πελάτης μπερδευτεί», αναφέρει η Αννα Βύζα, η οποία διατηρεί φαρμακείο στο Κολωνάκι. Ο βιοπαθολόγος – μικροβιολόγος Δημήτρης Τσάμης σημειώνει πως κάποιος μπορεί στο κινητό του να έχει και τα νούμερα για τις συνταγές των γονιών του, με αποτέλεσμα τα νούμερα της κάθε συνταγής να μην ξεχωρίζονται εύκολα. «Κατά τα άλλα, τυπώνουμε λιγότερο χαρτί», συμπληρώνει.
Μαθήματα ψηφιακών δεξιοτήτων
Κάποιοι υπάλληλοι ΚΕΠ λένε πως ενώ έχει σημειωθεί πρόοδος, η ψηφιοποίηση έχει φέρει στην επιφάνεια διάφορα προγενέστερα προβλήματα. «Γίνονται διασταυρώσεις, υπάρχουν ελλιπή στοιχεία στα δημοτολόγια, λάθος ημερομηνίες γέννησης ή ονόματα», δηλώνει η Θεοδώρα Πλακέντα, προϊσταμένη του ΚΕΠ Δήμου Λάρισας, αναφερόμενη σε στοιχεία που είχαν καταχωρισθεί λάθος στο παρελθόν. «Είναι σίγουρα καλύτερα τα πράγματα, υπάρχει εξέλιξη, αλλά έχει δρόμο ακόμα», τονίζει.
Ο αξιωματικός υπηρεσίας στο αστυνομικό τμήμα Ταξιαρχών στη Θεσσαλονίκη, αναφέρει στην «Κ» πως το γεγονός ότι κάποιος πλέον μπορεί να δηλώσει ότι έχασε την ταυτότητά του μέσω του gov.gr θα διευκολύνει τη δουλειά τους, αλλά προς το παρόν δεν την έχει αλλάξει δραστικά. «Οι πολίτες δεν γνωρίζουν ακόμα ότι μπορούν να το κάνουν αυτό», σημειώνει. Ο κ. Πιερρακάκης τονίζει πως σε σχέση με θέματα που αφορούν την πρόσβαση των πολιτών στις ψηφιακές υπηρεσίες, μπορεί κανείς να εστιάσει σε τρία πράγματα:
Πρώτον, να τις κάνει όσο πιο απλές και προσβάσιμες γίνεται. «Αυτό είναι κάτι το οποίο ήδη κάνουμε, αρκεί να δει κανείς την αισθητική και τη λειτουργικότητα των νέων πλατφορμών, των νέων υπηρεσιών του gov.gr για να διαπιστώσει μια αλλαγή προσέγγισης του σχεδιασμού αυτών των υπηρεσιών σε σχέση με το παρελθόν», αναφέρει.
Δεύτερον, οι υπηρεσίες δεν γίνεται να είναι μόνο ψηφιακές. «Κάθε καινούργια υπηρεσία θα πρέπει να παρέχεται και ψηφιακά αλλά και με έναν απλό τρόπο σε ένα και μόνο φυσικό σημείο για κάποιον που δεν έχει ψηφιακές δεξιότητες», συμπληρώνει, φέρνοντας ως παράδειγμα την προσέγγιση του εθνικού συστήματος εμβολιασμών. «Από τη μία είχαμε την πλατφόρμα emvolio.gov.gr και την άυλη συνταγογράφηση, από την άλλη είχαμε τα φαρμακεία και τα ΚΕΠ», τονίζει.
Το τρίτο αφορά «στοχευμένα προγράμματα upskilling», προγράμματα επιμόρφωσης, ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε πληθυσμιακής ομάδας. Σε αυτό το πλαίσιο, η κυβέρνηση έχει δημιουργήσει την ψηφιακή ακαδημία πολιτών, όπου προσφέρονται 279 μαθήματα που στοχεύουν στη βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων των πολιτών, αλλά ο κ. Πιερρακάκης επισημαίνει πως, βασιζόμενοι στους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, σχεδιάζουν και άλλα προγράμματα που αφορούν την ψηφιακή επιμόρφωση του συνόλου. «Σχεδιάζουμε προγράμματα και για τις πιο ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες», λέει στην «Κ» ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, «ώστε πραγματικά να μπορέσουμε να απευθυνθούμε στο 100% των πολιτών της χώρας». Αυτό, τονίζει, είναι και το ζητούμενο.
