Οι πρακτικές της παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά από μια έρευνα των New York Times, τον Ιανουάριο του 2000. Μια σχετικά μικρή εταιρεία, η Clearview AI, είχε φτιάξει ένα πρωτοποριακό λογισμικό αναγνώρισης προσώπου. Σαρώνοντας εικόνες ανθρώπων από το Facebook, το YouTube, το Instagram και εκατομμύρια ακόμη ιστοσελίδες είχε δημιουργήσει μια τεράστια βάση δεδομένων, η οποία, όπως ισχυρίζεται, διαθέτει πάνω από τρία δισεκατομμύρια φωτογραφίες. Αστυνομικά τμήματα στις ΗΠΑ αξιοποιούν ήδη το εργαλείο για αναζήτηση υπόπτων, ενώ η εταιρεία φαινόταν ότι σχεδίαζε να επεκτείνει τη δράση της σε πολλές χώρες. Ο τρόπος εξόρυξης και αξιοποίησης αυτών των δεδομένων έχει προκαλέσει διεθνώς αντιδράσεις για «μεθόδους μαζικής παρακολούθησης» και καταστρατήγησης των ορίων της ιδιωτικότητας. Τι θα συνέβαινε εάν ένα παρόμοιο λογισμικό κατέληγε στα λάθος χέρια, για τις ανάγκες κάποιου απολυταρχικού καθεστώτος;
Τον Φεβρουάριο του 2020 η ενημερωτική ιστοσελίδα BuzzFeed news δημοσίευσε έναν παγκόσμιο χάρτη από εσωτερικά έγγραφα της Clearview στον οποίο εμφανίζονταν οι χώρες με τις οποίες φερόταν να έχει ήδη συνεργαστεί ή στις οποίες σκόπευε άμεσα να επεκταθεί. Η Ελλάδα ήταν μία εξ αυτών.
Με αφορμή αυτό το δημοσίευμα η «Κ» είχε απευθυνθεί τότε στην αμερικανική εταιρεία ρωτώντας για πιθανή παρουσία της στη χώρα μας. Στις 7/2/2020, ο διευθύνων σύμβουλος της Clearview AI, Hoan Ton-That, απέρριψε τις φήμες. «Δεν έχουμε συμβόλαια εκτός των ΗΠΑ και του Καναδά. Δεν έχουμε επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ελλάδα», δήλωσε στην «Κ».
Τον Απρίλιο του ίδιου έτους η Ελληνική Αστυνομία απάντησε σε αίτημα της Homo Digitalis, μη κυβερνητικής οργάνωσης που υπερασπίζεται τα δικαιώματα χρηστών του Διαδικτύου, αναφέροντας ότι δεν χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο λογισμικό. Η ιστορία όμως δεν τελειώνει εδώ.
Οι αντιδράσεις
Χθες, μια διεθνής συμμαχία μη κυβερνητικών οργανώσεων προσέφυγε κατά της Clearview AI στις αρμόδιες αρχές προστασίας προσωπικών δεδομένων της Ελλάδας, της Αυστρίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Οι οργανώσεις Homo Digitalis, Privacy International, Hermes Center και Noyb έθεσαν τα παράπονά τους και περιέγραψαν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο αυτοματοποιημένος συλλέκτης της αμερικανικής εταιρείας. Σύμφωνα με όσα ανέφεραν, ο συλλέκτης εικόνων επισκέπτεται δημόσιες ιστοσελίδες, εντοπίζει εικόνες που περιέχουν ανθρώπινα πρόσωπα και μαζί με αυτές τραβάει τα μεταδεδομένα τους. Επειτα αυτές οι εικόνες αντιπαραβάλλονται στο λογισμικό αναγνώρισης προσώπου για να χτιστεί μια βάση δεδομένων. Η πρόσβαση στη βάση πωλείται σε εταιρείες και αστυνομικές αρχές.
Οι τέσσερις οργανώσεις που προασπίζουν τα δικαιώματα των χρηστών στο Διαδίκτυο καλούν τις αρμόδιες ευρωπαϊκές αρχές να κινητοποιηθούν και να ελέγξουν κατά πόσον εναρμονίζεται αυτή η πρακτική με τους κανόνες προστασίας των προσωπικών δεδομένων που διέπουν τον κυβερνοχώρο. Δεν αποκλείουν μέσα σε αυτή τη βάση των δισεκατομμυρίων φωτογραφιών να βρίσκονται και φωτογραφίες Ευρωπαίων πολιτών. «Προσπαθούμε να κινήσουμε μια διαδικασία κοινής αντιμετώπισης από τις αρμόδιες αρχές προστασίας στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης», λέει στην «Κ» ο Λευτέρης Χελιουδάκης, ιδρυτικό μέλος της Homo Digitalis. Σε ανακοίνωσή της η Clearview AI αναφέρει ότι δεν είναι διαθέσιμη σε πελάτες εντός της Ε.Ε. και ότι έχει συνδράμει τις αστυνομικές αρχές στις ΗΠΑ στην εξιχνίαση εγκλημάτων.
