ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Συμβιβαστική λύση για τον κανονισμό με τον οποίο θα θεσπιστεί η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασύλου (EUAA) προτείνουν οι πέντε χώρες πρώτης υποδοχής (Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Μάλτα, Κύπρος). Σύμφωνα με κοινοτική πηγή, είναι αυξημένες οι πιθανότητες να υπάρξει πολιτική συμφωνία επί του Κανονισμού εντός της πορτογαλικής προεδρίας. Με επιστολή τους με χθεσινή ημερομηνία –που βρίσκεται στη διάθεση της «Κ»– προς την εκτελεστική διευθύντρια της EASO (που θα μετεξελιχθεί στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασύλου), τα αρμόδια μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Ιλβα Γιόχανσον, Μαργαρίτης Σχοινάς), τον υπουργό Εσωτερικών της Πορτογαλίας και τον πρόεδρο της αρμόδιας επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οι «5» προτείνουν η υιοθέτηση του κανονισμού για τη νέα υπηρεσία να προχωρήσει χωρίς να ισχύσουν «σε αυτή τη φάση» οι διατάξεις που αφορούν τον μηχανισμό παρακολούθησης και τις συνθήκες δυσανάλογης πίεσης.
Οπως σημειώνεται στην επιστολή, η οποία συζητήθηκε στο περιθώριο της συνεδρίασης του Συμβουλίου Εσωτερικών Υποθέσεων χθες στο Λουξεμβούργο: «Κατόπιν εκτεταμένων διαβουλεύσεων με τα σχετικά εμπλεκόμενα μέρη, πιστεύουμε ότι όντως υπάρχει μία ευκαιρία αυτή τη στιγμή για να προχωρήσουμε στην υιοθέτηση του κανονισμού και τον μετασχηματισμό της EASO σε μία ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή υπηρεσία, υπό τον όρο ότι τα άρθρα 13, 14 και 22 του υφιστάμενου κειμένου για τον μηχανισμό παρακολούθησης και τη δυσανάλογη πίεση […] δεν θα τεθούν σε ισχύ σε αυτή τη φάση».
Σε σχέση με τα επίμαχα άρθρα, η επιστολή αναφέρει ότι «δεν είμαστε σε θέση να δώσουμε τη συναίνεσή μας» και να «δεσμευτούμε σε περαιτέρω ευθύνες, όσο δεν υπάρχει χειροπιαστή πρόοδος επί κοινά συμφωνημένων κανόνων αλληλεγγύης, συμπεριλαμβανομένου ενός μόνιμου και προβλέψιμου μηχανισμού μετεγκατάστασης που θα ανακουφίσει ουσιαστικά τα κράτη-μέλη πρώτης γραμμής». Ο ανεξάρτητος μηχανισμός παρακολούθησης που περιλαμβάνεται στον κανονισμό για την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασύλου έχει προταθεί από την Κομισιόν με κεντρικό σκοπό την αποτροπή επαναπροωθήσεων.
Ο υπουργός Μετανάστευσης Νότης Μηταράκης σημείωσε στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εσωτερικών Υποθέσεων ότι δεν θα πρέπει να αναμένεται από τα κράτη πρώτης γραμμής να φυλάσσουν αποτελεσματικά τα σύνορα, να παρέχουν τις κατάλληλες συνθήκες υποδοχής, να καταγράφουν όσους φτάνουν, να εξετάζουν αιτήματα ασύλου, να επιστρέφουν όσους δεν δικαιούνται προστασία και να εντάσσουν τους δικαιούχους, χωρίς την απαιτούμενη υποστήριξη και έμπρακτη αλληλεγγύη όλων των ευρωπαϊκών χωρών. Ο υπουργός Μετανάστευσης υπογράμμισε επίσης τη σημασία, η Τουρκία να τηρήσει τις υποχρεώσεις της ως προς την καταπολέμηση των δικτύων λαθροδιακινητών, την αποτροπή των ροών και την αποδοχή επιστροφών. Στο πλαίσιο αυτό υποστήριξε τη σκοπιμότητα ενίσχυσης της συνεργασίας της Frontex με τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, μέσω της ανάπτυξης επιχειρήσεων και εκτός των ευρωπαϊκών χωρικών υδάτων.
Σύμφωνα με σημείωμα του Frontex για ενημέρωση των υπουργών Εσωτερικών (διέρρευσε στο Playbook του Politico), ο αριθμός των μεταναστών που εισήλθαν παράτυπα στην επικράτεια της Ε.Ε. έφτασε τις 42.700 το πρώτο πεντάμηνο του έτους – μία αύξηση κατά 1/3 περίπου σε σχέση με πέρυσι (την περίοδο της πρώτης καραντίνας). Η αύξηση, σύμφωνα με το σημείωμα, οφείλεται «κυρίως στα υψηλότερα νούμερα στην Κεντρική Μεσόγειο, τις οδούς της Δυτικής Αφρικής και των Δυτικών Βαλκανίων». Αντιθέτως, στην οδό της Ανατολικής Μεσογείου (από την Τουρκία στην Ελλάδα) οι αφίξεις μειώθηκαν δραστικά, κατά περίπου 50%. Σύμφωνα με τη Frontex, αυτό οφείλεται στο ότι το τουρκικό Λιμενικό, σε αυτή τη φάση, επιτηρεί αποτελεσματικά τα θαλάσσια σύνορα.
Το μεταναστευτικό, κατόπιν επιμονής του Ιταλού πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι, θα τεθεί στην ατζέντα της Συνόδου Κορυφής στο τέλος του μήνα (24-25/6). Σχετικά πάντως με το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση που έχει προτείνει από τον περασμένο Σεπτέμβριο η Κομισιόν, δεν έχει σημειωθεί πρόοδος στα ακανθώδη ζητήματα. Ανοιχτό είναι το ενδεχόμενο η σλοβενική προεδρία, που ξεκινά την 2α Ιουλίου, να επιδιώξει μερική εφαρμογή του νέου Συμφώνου, εστιάζοντας στις λιγότερο αμφιλεγόμενες πτυχές του και συνεχίζοντας τις διαπραγματεύσεις για τα πιο επίμαχα σημεία.
Στο ούτως ή άλλως τοξικό κλίμα έχει συμβάλει η κατηγορία κατά της Ελλάδας ότι διευκολύνει τις «δευτερογενείς μετακινήσεις» εντός της ζώνης Σένγκεν ατόμων στα οποία έχει ήδη χορηγηθεί άσυλο από τις ελληνικές αρχές, πολλά από τα οποία υποβάλλουν νέα αιτήματα σε άλλες χώρες. Η μομφή περιλαμβάνεται σε επιστολή έξι χωρών (Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο και Ελβετία) που εστάλη την 1η Ιουνίου. Η Αθήνα διαψεύδει τον ισχυρισμό.
