«Γιατί πρέπει να διαλέξω ανάμεσα στην ταυτότητά μου και στο διδακτορικό μου; Αυτό δεν πρόκειται ποτέ να το καταλάβω», αναρωτιέται η Ανδρονίκη Κίφτη, 27 ετών, η οποία κάνει το διδακτορικό της στη Βιοχημεία με υποτροφία στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης. Η Ανδρονίκη είναι παιδί δεύτερης γενιάς μεταναστών, έχει γεννηθεί στην Ελλάδα από Αλβανούς γονείς, οι οποίοι διαμένουν στη χώρα πάνω από 30 χρόνια με νόμιμη άδεια, έχει πάει σχολείο στην Ελλάδα και έχει περάσει στο ελληνικό πανεπιστήμιο (ΑΣΟΕΕ) με το σύστημα των Πανελλαδικών.
Σύμφωνα με τη νομοθεσία που ίσχυε το 2012, όταν ενηλικιώθηκε υπέβαλε τα χαρτιά της για να αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια. Πέρασε ένας χρόνος χωρίς να έχει προχωρήσει καθόλου η διαδικασία (με υπαιτιότητα των ελληνικών υπηρεσιών, που καθυστερούν υπερβολικά την απόδοση ιθαγένειας ακόμα και στις περιπτώσεις που η διαδικασία είναι τυπική) και η αιτούσα έκανε το «λάθος» να φύγει στις ΗΠΑ για σπουδές. Εννέα χρόνια αργότερα και έπειτα από πάρα πολλές ταλαιπωρίες, όχι μόνο δεν έχει εξεταστεί η αίτηση ιθαγένειας που έχει υποβάλει –εκ νέου το 2018, με νέες προδιαγραφές και πιστοποιητικά, εφόσον στο μεταξύ άλλαξε ο σχετικός νόμος–, αλλά δεν ανανεώθηκε και η άδεια διαμονής της στην Ελλάδα, η οποία έληξε το 2019 – οπότε δεν έχει ελληνική ταυτότητα και καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας δεν μπορούσε να επισκεφθεί τη χώρα της και να δει τους γονείς της. Διαθέτει μόνο τουριστική βίζα και, όπως είναι γνωστό, η πανδημία περιόρισε τη δυνατότητα των μετακινήσεων για τουρισμό. «Ως Αλβανίδα τα σύνορα για την Ελλάδα ήταν κλειστά για εμένα στη διάρκεια της πανδημίας», εξηγεί η Ανδρονίκη.
Ο λόγος που δεν ανανεώθηκε η άδεια διαμονής της είναι οι σπουδές της με υποτροφία στο εξωτερικό, αφού σύμφωνα με το γράμμα του νόμου επιβάλλεται να μη λείπει από τη χώρα για μεγάλο χρονικό διάστημα. «Η μητέρα μου, η οποία έχει γεννηθεί στην Αλβανία, τελικά θα γίνει πιο γρήγορα από εμένα Ελληνίδα, εφόσον έδωσε εξετάσεις τον Μάιο και πέρασε. Και έτσι θα είναι Ελληνίδα, αλλά το παιδί της, εγώ δηλαδή, που γεννήθηκα εδώ και δεν γνωρίζω άλλη χώρα, θα παραμένω αλλοδαπή και θα μπορώ να έρχομαι μόνο για τουρισμό».
Δεκάδες παιδιά
Αντίστοιχο πρόβλημα με την Ανδρονίκη αντιμετωπίζουν δεκάδες ακόμα παιδιά μεταναστών των οποίων η άδεια διαμονής έληξε το 2019 και τα οποία βρίσκονται στο εξωτερικό για σπουδές ή εργασία. Η άδεια διαμονής για τα παιδιά δεύτερης γενιάς είναι μια σταθερή άδεια πενταετούς διάρκειας, η οποία δίνεται ακριβώς για να καλυφθεί το κενό που δημιουργείται από τις καθυστερήσεις των ελληνικών υπηρεσιών για την απόδοση ιθαγένειας, η οποία σε περιπτώσεις σαν αυτή της Ανδρονίκης θα έπρεπε να αποδίδεται σχεδόν αυτόματα. Ομως, ακόμα και έτσι τα παιδιά αυτά δεν μπορούν όχι μόνο να έχουν ίσα δικαιώματα με τους συνομηλίκους τους, αλλά χρειάζεται να αντιμετωπίζουν διαρκώς νέα εμπόδια.
Με επιστολή της προς την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου η Ανδρονίκη Κίφτη εξήγησε τι συμβαίνει και ζήτησε να βρεθεί μια λύση ώστε να μπορέσει να ολοκληρώσει απρόσκοπτα το διδακτορικό της μέχρι τον Μάιο του 2022, ωστόσο δεν έλαβε απάντηση. Σε σχετική τροπολογία που κατέθεσε το ΚΙΝΑΛ τον Ιούλιο, ο υπουργός Μετανάστευσης Νότης Μηταράκης απάντησε ότι δεν υπήρχε χρόνος «για να τύχει επαρκούς ανάλυσης και κατά συνέπεια δεν μπορεί να γίνει δεκτή αυτή τη στιγμή».
