«Ανθεκτικότητα και ανανέωση» είναι οι δύο λέξεις που πλαισιώνουν το φετινό Athens Democracy Forum. Θα μπορούσαν να χαρακτηρίσουν τόσο τις δημοκρατίες όσο και το ίδιο το συνέδριο, που επιστρέφει στην καρδιά της Αθήνας σήμερα, για ένατη χρονιά, φέρνοντας σε επαφή διεθνείς ηγέτες, επιχειρηματίες και εμπειρογνώμονες για να συζητήσουν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η δημοκρατία, με τη συμβολή του συντονισμού των έμπειρων δημοσιογράφων των The New York Times. Η «Κ» μίλησε με τον Αχιλλέα Τσάλτα, ιδρυτή του φόρουμ και πρόεδρο του Ιδρύματος για τη Δημοκρατία και τον Πολιτισμό (Foundation of Democracy and Culture) που το διοργανώνει, για τη φετινή ατζέντα του συνεδρίου και τη φιλοδοξία του να εξελιχθεί σε μια γέφυρα για την ενίσχυση της συμμετοχικής δημοκρατίας.
– Δύο χρόνια σχεδόν μετά το ξέσπασμά της, η πανδημία εξακολουθεί να «δοκιμάζει» τις σύγχρονες δημοκρατίες. Ποια ζητήματα θα εξετάσει το φετινό φόρουμ;
– Πέρυσι εξετάσαμε τη «νέα κανονικότητα» μετά την πανδημία, η οποία ακόμη φανερώνεται. Η θεματική μας φέτος είναι «Ανθεκτικότητα και ανανέωση», γιατί αυτό ακριβώς έδειξαν οι δημοκρατικοί θεσμοί μας και οι δημοκρατίες μας. Πολλά ταραχώδη γεγονότα έχουν λάβει χώρα από το περυσινό συνέδριο – συμπεριλαμβανομένης και της εισβολής στο Καπιτώλιο. Αλλά συνολικά, υπάρχουν δύο διδάγματα: Πρώτον, ότι η δημοκρατία είναι ανθεκτική και, δεύτερον, ότι πρέπει να εξελιχθεί. Ο δυτικός φιλελεύθερος κόσμος πήρε ένα πολύ σκληρό μάθημα μετά την αποχώρηση από το Αφγανιστάν. Η εποχή όπου εξήγαμε τη δημοκρατία έχει τελειώσει. Πρέπει να βρεθούμε αντιμέτωποι με αντίθετες απόψεις και εναλλακτικά συστήματα διακυβέρνησης. Η Δυτική Ευρώπη, όπου βρίσκεται ο πυρήνας της δημοκρατίας, πρέπει να καθοδηγήσει τον κόσμο δίνοντας το βέλτιστο παράδειγμα διακυβέρνησης και διαχείρισης των προβλημάτων της.
– Κομμάτι της διαχείρισης των προβλημάτων είναι και ο δημόσιος διάλογος. Γνωρίζω πως το φόρουμ εξετάζει εδώ και χρόνια τα ζητήματα παραπληροφόρησης στο Διαδίκτυο. Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να κυριαρχήσει η αλήθεια στις σύγχρονες, διαδικτυακές δημοκρατίες;
– Η τεχνολογία είναι κάτι ουδέτερο. Το πώς τη χρησιμοποιούμε μπορεί ενδεχομένως να προκαλέσει κακό – όπως έχει ήδη κάνει σε πολλές περιπτώσεις. Από μόνη της, η συνδεσιμότητα αποτελεί μια μεγάλη καινοτομία για την ανθρωπότητα, καθώς δίνει φωνή στους πολίτες και επιτρέπει τη συμμετοχική δημοκρατία. Είναι, ίσως, η πιο κοντινή προσέγγιση στο αθηναϊκό μοντέλο της αρχαιότητας. Η λύση είναι η αλληλεπίδραση και η διαδικτυακή παιδεία των πολιτών. Χρειαζόμαστε και ρύθμιση, όπως απαιτείται με κάθε νέα καινοτομία. Το Ιδρυμά μας ασχολήθηκε στενά με την τεχνολογία και συνεργάστηκε με το ελληνικό υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αλλά και την Ε.Ε. και το Γραφείο της αντιπροέδρου της Επιτροπής, Ντουμπράβκα Σουίτσα. Πραγματοποιήσαμε συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης ειδικών, και στη συνέχεια δοκιμάσαμε τις προτάσεις τους σε διαφορετικές ομάδες εστίασης που απαρτίζονταν από πολίτες. Ηταν εκπληκτικό να παρατηρήσει κανείς τις πολύ διαφορετικές απόψεις των πολιτών σε δεκάδες θέματα. Στο κομμάτι της παραπληροφόρησης, το μήνυμα ήταν σαφές: τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι η φωνή μας και το εργαλείο μας για συμμετοχική δημοκρατία.
– Ποια είναι τα βήματα που κάνατε, μέσω του Ιδρύματος, για την ενίσχυση της συμμετοχικής δημοκρατίας στην οποία αναφέρεστε;
– Ενας από τους στόχους είναι να επαναξιολογούμε και να δοκιμάζουμε αυτά που ακούμε από τους ειδικούς. Δεν μιλάμε, πλέον, μονάχα για ένα φόρουμ, αλλά για έναν εικονικό κύκλο. Οι παρεμβάσεις και απόψεις των ομιλητών μας, καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, δοκιμάζονται και εξετάζονται σε αλληλεπίδραση με κοινότητες και πολίτες. Σήμερα, στο φόρουμ, θα ανακοινώσουμε τέσσερις νέες προτάσεις πολιτικής που προέκυψαν από αυτήν τη διαδικασία, σε συζήτηση με τον κ. Πιερρακάκη και την κ. Σουίτσα. Αφορούν το κομμάτι της τεχνολογίας, που σας προανέφερα, αλλά και ένα πρόγραμμα για την ένταξη ανηλίκων προσφύγων στην κοινότητα, καθώς και μια πρόταση για τη μετατροπή της Αθήνας σε «κλιματικό κόμβο» συζητήσεων στη νοτιοανατολική Ευρώπη, σε συνεργασία με το Συμβούλιο της Ευρώπης.
Οι νέοι
– Στις πρόσφατες εκλογές στη Γερμανία, η νεολαία ψήφισε πολύ διαφορετικά από τις προηγούμενες γενιές. Θεωρείτε πως υπάρχει ζήτημα διαγενεακού διαλόγου στις σύγχρονες δημοκρατίες;
– Ο ρόλος του Ιδρύματος είναι να ασκήσει πίεση στις παλαιότερες γενιές, να δημιουργήσει μια ανταλλαγή απόψεων μεταξύ γενεών. Μια σημαντική ανακοίνωση που κάνουμε σήμερα αφορά το ξεκίνημα μιας πλατφόρμας Δημοκρατίας για Εφήβους. Η αντιπρόεδρος της Επιτροπής θα συζητήσει, επί σκηνής, με δύο παιδιά 15 ετών για να εξετάσουμε πώς θα εφαρμόσουμε τις ιδέες τους στην πράξη. Οι δύο έφηβοι που μιλούν θέλουν να αντιμετωπίσουν την παραπληροφόρηση – θεωρούν μάλιστα πως οι παλαιότερες γενιές έχουν δημιουργήσει ένα χάος ακριβώς γιατί δεν είναι εξοικειωμένες με τις νέες τεχνολογίες. Πιστεύω πως πρέπει να ακούμε τη φωνή της νεολαίας πέρα από τις εκλογές, μέσω διαύλων συμμετοχικής δημοκρατίας. Μόνο τότε έχουμε την ευκαιρία να ενσωματώσουμε ιδέες που δεν χαρακτηρίζονται από ιδρυματοποιημένη σκέψη στις δημοκρατίες μας.
