Η 25η Νοέμβρη είναι διεθνώς αναγνωρισμένη σαν η Μέρα Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών, με επίσημους φορείς και οργανισμούς να καλούν σε επαγρύπνηση και δράση.
Η βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών αποτελεί μια από τις πιο διαδεδομένες και καταστροφικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ολόκληρο τον κόσμο. Εκτιμάται ότι το 35% των γυναικών έχουν πέσει θύματα βίας σε κάποια στιγμή της ζωής τους, ποσοστό που σε ορισμένες χώρες το φθάνει το 70%. Η μάστιγα αυτή αποτελεί εμπόδιο στην ισότητα των φύλων, στη χειραφέτηση των γυναικών και των κοριτσιών και στη βιώσιμη ανάπτυξη συνολικά, καθώς και στην επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης. Ως εκ τούτου, για την αντιμετώπισή της απαιτείται παγκόσμια και συνεχής συμμετοχή σε όλες τις χώρες και περιοχές.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών είναι μια παγκόσμια πανδημία. Είναι μια ηθική προσβολή για όλες τις γυναίκες και τα κορίτσια, ένα σημάδι ντροπής για όλες μας τις κοινωνίες και ένα σημαντικό εμπόδιο για μια συνεκτική, ισότιμη και αειφόρο ανάπτυξη. Στον πυρήνα της, η βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών είναι η εκδήλωση μιας βαθιάς έλλειψης σεβασμού – μιας αποτυχίας των ανδρών να αναγνωρίσουν την εγγενή ισότητα και αξιοπρέπεια των γυναικών. Πρόκειται για ένα ζήτημα θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η βία μπορεί να λάβει πολλές μορφές – από εγχώριες επιθέσεις έως την εμπορία ανθρώπων, από την σεξουαλική βία σε εμπόλεμες ζώνες μέχρι τον γάμο παιδιών, ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων και γυναικοκτονία. Βλάπτει το άτομο και έχει σοβαρές συνέπειες για τις οικογένειες και την κοινωνία. Πρόκειται επίσης για ένα πολιτικό ζήτημα. Η βία κατά των γυναικών συνδέεται με ευρύτερα θέματα εξουσίας και ελέγχου στις κοινωνίες μας. Ζούμε σε μια κοινωνία που κυριαρχείται από άνδρες. Οι γυναίκες γίνονται ευάλωτες στη βία μέσω των πολλαπλών τρόπων με τους οποίους τις κρατάμε άνισες.
Το τελευταίο διάστημα, παρατηρήθηκε αυξημένη προσοχή σε μία εκδήλωση αυτής της βίας. Η σεξουαλική παρενόχληση αποτελεί βίωμα των περισσότερων γυναικών σε κάποιο σημείο της ζωής τους. Η αυξανόμενη δημοσιοποίηση από γυναίκες από όλες τις περιοχές και όλα τα κοινωνικά στρώματα φέρνει στο φως το μέγεθος του προβλήματος και καταδεικνύει τη δύναμη των γυναικείων κινημάτων να κινητοποιήσουν για να οδηγήσουν τη δράση και την ευαισθητοποίηση που απαιτείται για την εξάλειψη της παρενόχλησης και της βίας παντού.
Το 35% των γυναικών παγκοσμίως έχει υποστεί ενδοοικογενειακή ή σεξουαλική βία
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, το 35% των γυναικών παγκοσμίως έχει υποστεί ενδοοικογενειακή ή σεξουαλική βία, ενώ κάθε μέρα στον κόσμο, 137 γυναίκες σκοτώνονται από κάποιο μέλος της οικογένειάς τους.
Το 58% των 87.000 γυναικών που σκοτώθηκαν παγκοσμίως το 2017, σκοτώθηκαν από άμεσους συνεργάτες, συντρόφους ή μέλη της οικογένειάς τους. Περισσότερο από το 1/3 αυτών σκοτώθηκαν από τον τωρινό ή τον πρώην σύντροφό τους, αναφέρει το ΕΛΙΑΜΕΠ.
Οι ενήλικες γυναίκες αποτελούν το 49% των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων παγκοσμίως, ενώ μαζί με τα ανήλικα κορίτσια προσεγγίζουν το 72%, με τα κορίτσια να είναι τα 3/4 των θυμάτων παιδιών θυμάτων εμπορίας παγκοσμίως.
Το 2019, η μία στις πέντε γυναίκες ηλικίας 20-24 ετών είχε εξαναγκαστεί να παντρευτεί πριν ενηλικιωθεί. Στην υπο-Σαχάρια Αφρική, μία στις τρεις ανήλικες γυναίκες εξαναγκάζεται σε γάμο πριν από τα 18, ενώ 15 εκατομμύρια έφηβα κορίτσια στον κόσμο έχουν βιώσει εξαναγκαστική σεξουαλική επαφή.
Σύμφωνα με την Ε.Ε., μία στις δέκα γυναίκες έχουν υποστεί διαδικτυακή σεξουαλική παρενόχληση από την ηλικία των 15 ετών.
Σε αρκετές χώρες, κατά την περίοδο της πανδημίας και κυρίως στη φάση των περιοριστικών μέτρων, πενταπλασιάστηκαν οι κλήσεις στις γραμμές υποστήριξης θυμάτων.
Η τελευταία έρευνα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για τη βία κατά των γυναικών πραγματοποιήθηκε το 2014 από τον FRA (European Agency for Fundamental Rights). Τα αποτελέσματα της έρευνας επιβεβαίωσαν την παγκόσμια εικόνα που αποτυπώνει ο ΟΗΕ: μία στις τρεις γυναίκες έχουν βιώσει κάποιας μορφής φυσική ή σεξουαλική βία από την ηλικία των 15 ετών.
Στην Ελλάδα, το 2018 περισσότερες από 2.000 γυναίκες υπέστησαν τη βία κάθε μορφής εντός της οικογένειάς τους και άλλες 1.000 το πρώτο εξάμηνο του 2019.
Τι πρέπει να κάνει ένα θύμα έμφυλης βίας
Ένα άτομο που έχει υποστεί έμφυλη βία θα πρέπει να ακολουθήσει τα παρακάτω:
- Να απομακρυνθεί άμεσα από το βεληνεκές δράσης του δράστη, παίρνοντας μαζί της τα παιδιά, αν υπάρχουν, και έγγραφα (ταυτότητα/ διαβατήριο) και να καλέσει το 100.
- Να τηλεφωνήσει σε πρόσωπο της εμπιστοσύνης της αν νιώθει την ανάγκη υποστήριξης/συνοδείας σε νοσοκομείο.
- Να προστρέξει άμεσα σε νοσοκομείο για τη φροντίδα τυχόν τραυμάτων (ή μέριμνα για περιπτώσεις κινδύνου μεταδιδόμενων νοσημάτων), από όπου θα πάρει ιατρική γνωμάτευση που θα καταγράφει τα σημάδια/τραύματα και την αιτία τους.
- Να προσέλθει σε Αστυνομικό Τμήμα, αν επιθυμεί, να υποβάλει καταγγελία με την αυτόφωρη διαδικασία.
- Να καλέσει το «15900» αν έχει ανάγκη στέγασης σε ασφαλές μέρος, ψυχολογικής υποστήριξης και νομικής συμβουλευτικής.
Δωρεάν οι κλήσεις στο 15900
Σημειώνεται πως οι κλήσεις προς την τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900 είναι δωρεάν για τους/τις συνδρομητές/τριες των εταιρειών Vodafone, Wind και Cosmote, όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.
«Οι εταιρείες στηρίζουν έμπρακτα την τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900 της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων και τον αγώνα για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών», επισημαίνεται στην ανακοίνωση.
Η τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900 λειτουργεί πανελλαδικά, 24 ώρες το 24ωρο, 365 ημέρες τον χρόνο και παρέχει άμεση βοήθεια σε έκτακτα και επείγοντα περιστατικά βίας, ψυχοκοινωνική συμβουλευτική σε γυναίκες θύματα βίας, καθώς και πληροφόρηση και ενημέρωση για θέματα σχετικά με την πρόληψη και την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών σε όλους τους πολίτες και τους φορείς.
Η Γραμμή στελεχώνεται με ψυχολόγους και κοινωνικούς/ές επιστήμονες, με εξειδίκευση και εμπειρία σε θέματα έμφυλης βίας και οι υπηρεσίες καλύπτονται από το απόρρητο της συμβουλευτικής. Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα το προσωπικό της Γραμμής να καλέσει πίσω τις γυναίκες σε περίπτωση που δεν επαρκεί ο διαθέσιμος χρόνος ομιλίας που έχουν στον πάροχό τους, ενώ τα θύματα βίας μπορούν να επικοινωνήσουν και με e-mail στην ηλεκτρονική διεύθυνση: [email protected].
Σε αυτό το πλαίσιο, υπενθυμίζεται ότι οι πολίτες μπορούν να καλούν για περιστατικά βίας -έμφυλης ή ενδοοικογενειακής- και στον Ενιαίο Αριθμό Εξυπηρέτησης Πολιτών 1555 του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και των εποπτευόμενων φορέων του. Οι κλήσεις από εκεί διαβιβάζονται αμέσως στη Γραμμή SOS 15900. Οι κλήσεις στο 1555 είναι, επίσης, δωρεάν.
