Σε μια απροκάλυπτη παρέμβαση στο πολεοδομικό ζήτημα που έχει δημιουργηθεί εδώ και δύο έτη στην Αμοργό προχώρησε το υπουργείο Περιβάλλοντος. Αγνοώντας πρόσφατη δικαστική απόφαση, το υπουργείο τάχθηκε εμμέσως πλην σαφώς υπέρ της ανέγερσης και τρίτου ορόφου σε κτίρια που χτίζονται σε πλαγιές με μεγάλη κλίση, συντασσόμενο με γνωμοδότηση… που το δικαστήριο ακύρωσε. Όλα αυτά τρεις ημέρες πριν την εκδίκαση προσφυγής, κατά της αναστολής οικοδομικής άδειας ενός τέτοιου κτιρίου. Άμεσα αντέδρασε ο δήμος Αμοργού, ζητώντας την απόσυρση της απόφασης.
Η Αμοργός είναι ένα από τα νησιά του Αιγαίου που έχουν ειδικό πολεοδομικό καθεστώς για την προστασία της φυσιογνωμίας τους, το οποίο εγκρίθηκε με προεδρικό διάταγμα περίπου πριν από 20 χρόνια (το 2003). Η συγκεκριμένη υπόθεση, που λόγω του ειδικού πολεοδομικού καθεστώτος της Αμοργού αφορά ολόκληρο το νησί, ξεκίνησε το 2018 με την έκδοση οικοδομικής άδειας δύο κτιρίων με υπόγειο στην περιοχή Ξυλοκερατίδι Καταπόλων. Μετά από καταγγελία ιδιώτη για υπέρβαση ύψους του κτιρίου, η πολεοδομία Νάξου διέκοψε το 2019 τις εργασίες. Όπως διαπίστωσε μετά από αυτοψία και τον επανέλεγχο του φακέλου, το ένα από τα δύο κτίρια υπερέβαινε το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος. Η δε μελέτη που είχε εγκριθεί από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής πριν την έκδοση της οικοδομικής άδειας διέφερε από αυτή που είχε υποβληθεί στην πολεοδομία ως προς τα υψόμετρα των κτιρίων. Οι ιδιοκτήτες των κτιρίων προσέφυγαν στο Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΣΥΠΟΘΑ) Σύρου, που τους δικαίωσε, ενώ με την εκτίμηση αυτή συνέκλινε το καλοκαίρι του 2021 και το Κεντρικό ΣΥΠΟΘΑ (γνωμοδοτικό όργανο του υπουργείου Περιβάλλοντος).
Το ζήτημα στο οποίο συγκρούονται οι δύο πλευρές είναι το πώς μετράται τελικά το ανώτατο επιτρεπόμενο ύψος ενός κτιρίου, που στην Αμοργό είναι 8,5 μέτρα: η πολεοδομία υποστηρίζει ότι αυτό μετράται σε προβολή στην όψη του κτιρίου, ενώ το ΣΥΠΟΘΑ ότι αυτό μετράται σε κάθε σημείο της τομής του κτιρίου με το φυσικό έδαφος.
Μετά την ακύρωση, από το ΣΥΠΟΘΑ, του «παγώματος» της άδειας, ο αρχικός καταγγέλων προσέφυγε δικαστικά. Τον Οκτώβριο του 2021 το Διοικητικό Εφετείο Πειραιά τον δικαίωσε, υποστηρίζοντας ότι το προεδρικό διάταγμα της Αμοργού είναι σαφές ως προς τον τρόπο μέτρησης του ύψους. Όπως σημειώνει, η μέτρηση του ανώτατου ύψους του κτιρίου σε προβολή γίνεται «καθώς παρατηρήθηκε στους παραδοσιακούς οικισμούς των Κυκλάδων το φαινόμενο νόμιμα κτίρια νόμιμα κτίρια κατά τον τότε ισχύοντα οικοδομικό κανονισμό να προκύπτουν πολυώροφα σε προβολή, ήτοι φαίνονταν από μακριά τριώροφα ή τετραώροφα.
Και ενώ η υπόθεση φαινόταν να έχει λήξει, προχθές ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Νίκος Ταγαράς με απόφασή του παρενέβη, υιοθετώντας την ερμηνεία που έδωσε το ΣΥΠΟΘΑ Σύρου και το ΚΕΣΥΠΟΘΑ, αγνοώντας τη δικαστική απόφαση (στη δίκη το ΥΠΕΝ είχε παρέμβει, οπότε δεν μπορεί να επικαλεστεί άγνοια). Όλα αυτά τρεις ημέρες πριν εκδικαστεί προσφυγή των ιδιοκτητών του κτιρίου κατά της απόφασης «παγώματος» της οικοδομικής άδειας.
Ο δήμος Αμοργού αντέδρασε άμεσα, υποβάλλοντας ένσταση το υπουργείο Περιβάλλοντος. Όπως επισημαίνεται στην επιστολή, η ερμηνεία έρχεται «20 χρόνια μετά την έκδοση του προεδρικού διατάγματος και την έκτοτε συνεχή ερμηνεία και εφαρμογή του από τις αρμόδιες υπηρεσίες, φορείς, ιδιώτες και δικαστήρια». Επιπλέον έρχεται ετεροχρονισμένα, μετά από την έκδοση της εν λόγω δικαστικής απόφασης, που ξεκαθάρισε ότι το ύψος του κτιρίου πρέπει να μετράται σε «προβολή» και ακύρωσε την απόφαση του ΣΥΠΟΘΑ Σύρου, το οποίο η απόφαση του κ. Ταγαρά επικαλείται. «Οι μέθοδοι ερμηνείας των κανόνων δικαίων είναι ευδιάκριτοι στη νομική επιστήμη, η δε κανονιστικώς δρώσα διοίκηση οφείλει μεν να καλύπτει τυχόν εκούσια ή ακούσια κενά του νομοθέτη, κατά την συνταγματική επιταγή του αρ. 43 του Συντάγματος, πλην όμως, σε κάθε περίπτωση οφείλει να σέβεται, να λαμβάνει υπ’ όψιν τις αποφάσεις των ελληνικών δικαστηρίων και να ενεργεί σύμφωνα με αυτές. Διαμαρτυρόμαστε έντονα κατά της εκδοθείσας ως άνω απόφασης και παρακαλούμε για τις άμεσες ενέργειές σας, προς τον σκοπό της αποκατάστασης όποιων σφαλμάτων, άλλως θα αιτηθούμε την ακύρωσήτης στα αρμόδια διοικητικά δικαστήρια, για την προστασία του ευαίσθητου περιβάλλοντος των παραδοσιακών οικισμών της νήσου Αμοργού», καταλήγει η επιστολή του δήμου.
Το ερώτημα βέβαια είναι τώρα… τι θα πρέπει να εφαρμόσει η πολεοδομία Νάξου: την υπουργική ή τη δικαστική απόφαση. «Η απόφαση του κ. Ταγαρά πρέπει να ανακληθεί. Όχι μόνο γιατί υπάρχει δικαστική απόφαση, αλλά και γιατί θα ανοίξει τους ασκούς του Αιόλου», εκτιμά ο δήμαρχος, Λευτέρης Καραΐσκος. «Το προεδρικό διάταγμα σταμάτησε από το 2003 την ανέγερση τριώροφων και τετραώροφων κτιρίων σε πλαγιές και έτσι θέλουμε να παραμείνει». Την υπόθεση παρακολουθεί και η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, η οποία το καλοκαίρι με τεχνική έκθεση υποστήριξε ότι η μέτρηση σε κάθε τμήμα του κτιρίου στο φυσικό έδαφος οδηγεί το «κρύψιμο» του πραγματικού του ύψους. Η ΕΛΛΕΤ είχε ζητήσει την απόσυρση της γνωμοδότησης του ΚΕΣΥΠΟΘΑ, εκτιμώντας ότι αντίκειται στο προεδρικό διάταγμα της Αμοργού. «Η έννοια της μέτρησης του ύψους με προβολή του κτιρίου τέθηκε για να μην αλλοιώνεται η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία του νησιού», παρατηρεί η Μάρω Ευαγγελίδου, πρόεδρος του Συμβουλίου Θεσμικού Πλαισίου της ΕΛΛΕΤ.
