Στην τελική ευθεία για την επιστροφή σε μια καθημερινότητα που τουλάχιστον για τους εμβολιασμένους θα θυμίζει την προ πανδημίας εποχή φαίνεται να βρίσκεται η χώρα μας. Δύο χρόνια από την καταγραφή του πρώτου περιστατικού COVID-19, μιας νόσου που σάρωσε τη ζωή μας με τη σφοδρότητά της, τα πολλαπλά επιδημικά κύματα και τις πρωτόγνωρες αλλαγές στην καθημερινότητα, οι ειδικοί βλέπουν να έρχεται το τέλος της οξείας φάσης της πανδημίας και μια επιστροφή στην κανονικότητα, όπου ο καθένας από εμάς έχοντας πλέον την εμπειρία θα μπορεί να πάρει μόνος του αποφάσεις για τα μέτρα που θα λαμβάνει για να προστατέψει την υγεία του: πότε και τι είδος μάσκας θα χρησιμοποιήσει ανάλογα με το μέρος που θα επισκεφθεί ή αν θα πρέπει να συμμετάσχει σε κάποια πολυπληθή εκδήλωση ανάλογα με την κατάσταση της υγείας του ή και των οικείων του. Οι ειδικοί μας είχαν προειδοποιήσει ότι η διαδρομή μας με την COVID-19 θα είναι «μαραθώνιος» και πως ο ιός δεν θα εξαφανιστεί, αλλά θα συνεχιστεί πιθανόν με μια ενδημική παρουσία.
Οπως σημειώνουν στην «Κ» διακεκριμένοι επιστήμονες –από τους πρωταγωνιστές της προσπάθειας για την αντιμετώπιση αυτής της υγειονομικής κρίσης–, ο κορωνοϊός θα συνεχίσει να δημιουργεί νέες παραλλαγές με στόχο τη δημιουργία πιο μεταδοτικών στελεχών που θα προκαλούν επιδημικές εξάρσεις και το μεγάλο στοίχημα είναι να μην ξεχάσουμε όσα διδαχθήκαμε από τη συμβίωσή μας με τον ιό. Και τονίζουν ότι λήξη συναγερμού με την έννοια της επιστροφής στις παλιές μας συνήθειες δεν πρέπει να σημάνει ποτέ. Η περιπέτεια με τον κορωνοϊό για την Ελλάδα ξεκίνησε στις 26 Φεβρουαρίου 2020, όταν καταγράφηκε το πρώτο κρούσμα της νόσου στη χώρα μας: μια επιχειρηματίας από τη Θεσσαλονίκη η οποία είχε επιστρέψει από ταξίδι στο Μιλάνο. Τις επόμενες ημέρες ακολούθησαν και άλλες διαγνώσεις. Μπροστά στο άγνωστο μιας λοίμωξης από ένα νέο παθογόνο εφαρμόστηκαν πρωτόγνωρα πρωτόκολλα αντιμετώπισης της διασποράς του κορωνοϊού, που ξεκίνησαν με ακύρωση των καρναβαλικών εκδηλώσεων και αναστολή λειτουργίας των σχολείων, και συνεχίστηκαν με κλείσιμο μουσείων, θεάτρων, κινηματογράφων, εστίασης, λιανεμπορίου, περιορισμό της κυκλοφορίας και τα περίφημα SMS στο 13033 για τις μετακινήσεις. Οι μάσκες μπήκαν για τα καλά στη ζωή μας, όπως και οι τακτικές ενημερώσεις των ειδικών για τον κορωνοϊό.
Διακεκριμένοι επιστήμονες τονίζουν στην «Κ» ότι ο ιός δεν θα εξαφανιστεί και η λήξη συναγερμού δεν πρέπει να σημάνει ποτέ.
Επειτα ένα συγκρατημένο διάλειμμα το καλοκαίρι του 2020, τα lockdowns –εθνικά αλλά και τοπικά– επέστρεψαν με το δεύτερο κύμα του κορωνοϊού το φθινόπωρο του 2020. Αρχές του 2021 συστηθήκαμε με το βρετανικό στέλεχος (στέλεχος «Αλφα») του SARS-CoV-2. Το καλοκαίρι του ίδιου έτους, όταν έγινε ξανά μια απόπειρα για επιστροφή σε μερική κανονικότητα, γνωρίσαμε το στέλεχος «Δέλτα», που προκάλεσε ένα τέταρτο εξαιρετικά δριμύ επιδημικό κύμα στη χώρα μας, πριν τελικά αιφνιδιαστούμε από τη μεγάλη μεταδοτικότητα της «Ομικρον». Από τα τέλη του 2020, η πολύ θετική εξέλιξη των πρώτων αποτελεσματικών εμβολίων έναντι του κορωνοϊού έδωσε την ελπίδα για έξοδο από την κρίση. Παράλληλα με την αγωνία για τον περιορισμό του κορωνοϊού και την αντιμετώπιση των ασθενών στο ΕΣΥ, στήθηκε η πολύ μεγάλη για τα δεδομένα της χώρας επιχείρηση «Ελευθερία» για τον εμβολιασμό του πληθυσμού. Δεκατέσσερις μήνες μετά, το 71% του γενικού πληθυσμού έχει εμβολιαστεί και το 50,6% έχει λάβει και την αναμνηστική δόση.
Σήμερα, οι επιδημικοί δείκτες υποχωρούν και έως τα τέλη Μαρτίου εκτιμάται ότι θα έχουν αρθεί όλα τα μέτρα αποφυγής της διασποράς για τους εμβολιασμένους, με την εξαίρεση ίσως της χρήσης μάσκας. Πλέον οι σοβαρές νοσηλείες και οι θάνατοι λόγω COVID-19 δεν σχετίζονται με την εξέλιξη του αριθμού των ενεργών κρουσμάτων, λόγω του μεγάλου αριθμού άνοσου πληθυσμού, εμβολιασμών αλλά και νόσησης, καθώς και του ηπιότερου στελέχους «Ομικρον». Πλησιάζουμε, δε, τη στιγμή που δεν θα μετράμε κρούσματα, τουλάχιστον όχι με τον τρόπο που το κάνουμε σήμερα. Οπως άλλωστε ανέφερε πρόσφατα ο καθηγητής Παθολογίας – Λοιμώξεων Σωτήρης Τσιόδρας, σε ειδική ημερίδα του ΓΕΕΘΑ, μέσα στους επόμενους μήνες, και σίγουρα τον επόμενο χρόνο, η επιτήρηση θα έχει νέα στόχευση και θα αφορά περισσότερο τις νοσηλείες, τις διασωληνώσεις και τους θανάτους, καθώς και την εξέλιξη του ιού για το ενδεχόμενο νέων παραλλαγών.
Τρεις ειδικοί γράφουν στην «Κ»:
Βάνα Παπαευαγγέλου: Οσα μάθαμε θα μας καθοδηγούν
Αθανάσιος Τσακρής: Το μεγάλο στοίχημα: να μην ξεχάσουμε
Παγώνα Δ. Λάγιου: Προετοιμασμένοι για παρόμοιες κρίσεις
