«Γιατί δεν έχουμε τελειώσει ακόμη με το απόστημα της βίας στα πανεπιστήμια;» Σε αυτό το ερώτημα συμπυκνώνονται η ενόχληση και οι απαιτήσεις της ελληνικής κοινωνίας μετά τις καταστροφές και τα επεισόδια στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Η απλή απάντηση είναι ότι το άμεσο ή ταχύτατο ξερίζωμα της βίας από τα πανεπιστήμια με 2-3 αποφασιστικές κινήσεις είναι το ίδιο ανεδαφικό όπως η προσδοκία ότι η κατάργηση των μνημονίων θα γινόταν με «ένα νόμο και ένα άρθρο».
Η βία είναι εγγενές στοιχείο της πανεπιστημιακής ζωής κατά τη μεταπολιτευτική περίοδο: παλαιότερα στις θυελλώδεις φοιτητικές συνελεύσεις, σταθερά στις φοιτητικές εκλογές, από το 1978 στην ασυλία των καταλήψεων, εδώ και δύο τουλάχιστον δεκαετίες ως λανθάνουσα απειλή στις αίθουσες διδασκαλίας και στους διαδρόμους των πανεπιστημίων. Oποιος θεωρεί ότι η βία στα ΑΕΙ είναι επιφαινόμενο άλλων αιτίων πλανάται οικτρά. Η πανεπιστημιακή βία είναι το κύριο γνώρισμα, η εκδήλωση μιας ψευδοεπαναστατικής υποκουλτούρας που υποτίθεται ότι συμβολίζει αντίσταση, ανατροπή και επανάσταση.
Η επίφαση της επαναστατικότητας είναι που απονευρώνει την ελληνική κοινοβουλευτική Αριστερά. Ενώ η καταστροφή της βιβλιοθήκης του ΑΠΘ προσέφερε στο πιάτο την ευκαιρία να ξεκαθαρίσει τις σχέσεις της με την αντιεξουσιαστική Αριστερά, επέλεξε να σέρνεται πίσω της υποτονθορύζοντας τους σκοπούς της. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έβγαλε ανακοίνωση το Σάββατο για το γκρέμισμα της βιβλιοθήκης. Εξέδωσε ανακοίνωση δύο ημέρες μετά, για τα επεισόδια με την αστυνομία. Εκεί ακολουθούσε το κλασικό μοτίβο: κάποιοι προβοκάτορες έκαναν τα επεισόδια για να νομιμοποιηθεί η παρουσία της πανεπιστημιακής αστυνομίας…
«Εμπρός για της γενιάς μας τα Πολυτεχνεία» είναι ένα σύνθημα που συνεπαίρνει τον «χώρο». Φαντασιώνονται ότι βιώνουν τα γεγονότα του 1973 και ότι αντιστέκονται στη χούντα. Οι αστυνομικές δυνάμεις του 2022 μετατρέπονται στα μάτια τους στο τεθωρακισμένο που ετοιμάζεται να ρίξει την πύλη στο Μετσόβιο. Πρόκειται για μια νοσηρή μίμηση, μια παρωδία. Παίζουν το Πολυτεχνείο χωρίς να υπάρχουν οι όροι του Πολυτεχνείου. Η αστυνομία στο Αριστοτέλειο δεν βρίσκεται για την καταστολή ειρηνικών κινητοποιήσεων των φοιτητών. Προστατεύει τη δημόσια περιουσία από τα «μπάχαλα» που την καταστρέφουν με βαριοπούλες. Η αστυνομία είναι εκεί για να βοηθήσει στο χτίσιμο βιβλιοθήκης! Μεγαλώσαμε με τη φράση του Βίκτωρος Ουγκώ: «Eκεί που ανοίγει ένα σχολείο, κλείνει μία φυλακή». Εδώ βλέπουμε την απόλυτη ανατροπή του. Η αξιωματική αντιπολίτευση καταλήγει να υποστηρίζει μια αυτοδιαχειριζόμενη τρώγλη, από τη γνώση που θα προσφέρει μια δημόσια, πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη.
Το θετικό είναι ότι η κοινωνία δεν ανέχεται πλέον αυτή τη νοση- ρότητα της βίας που χαρακτηρίζει τον φοι- τητικό χώρο. Η βία θα ξεριζωθεί.
«Αυτούς στην αντιπολίτευση τους ξέρουμε. Εσείς τι κάνετε;» είναι το φυσιολογικό επόμενο ερώτημα. Eχοντας ως δεδομένο ότι η βία είναι εγγενές στοιχείο της πανεπιστημιακής ζωής, προχωράμε με σχέδιο για να την εξαλείψουμε. Το πιο βασικό μέτρο ήταν τον Ιούλιο του 2019 η κατάργηση του άβατου της αστυνομίας στους πανεπιστημιακούς χώρους (αυτό που λανθασμένα πολλοί εξακολουθούν να αποκαλούν «κατάργηση του ασύλου»…). Ακολούθησε το συστηματικό κλείσιμο των καταλήψεων εντός των ΑΕΙ. Καταλήψεις δεκαετιών όπως το κτίριο Γκίνη στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο, η κατάληψη «Βανκούβερ» στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο ή η κατάληψη του Βιολογικού στη Θεσσαλονίκη (από το 1987!) είναι οι πλέον εμβληματικές περιπτώσεις. Οι πύλες εισόδου που θα αρχίσουν να μπαίνουν σε λειτουργία από το φθινόπωρο είναι το άλλο μέτρο. Μόνον άτομα που σχετίζονται με τον πανεπιστημιακό χώρο θα μπορούν να εισέρχονται στα ΑΕΙ. Οι Ομάδες Περιφρουρήσεως των Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων, περισσότερο γνωστές ως πανεπιστημιακή αστυνομία, είναι ένα ακόμη βήμα που θα μπει σε λειτουργία το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.
«Γιατί καθυστερήσατε όμως τόσο με την πανεπιστημιακή αστυνομία;» είναι ένα επίσης σύνηθες ερώτημα. Oταν έχεις προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της συνταγματικότητας του νόμου για την πανεπιστημιακή αστυνομία, πρέπει υποχρεωτικώς να περιμένεις την απόφαση του δικαστηρίου. Η απόρριψη της προσφυγής εξεδόθη μόλις στις 10 Μαΐου του 2022. Τώρα μπορούμε να προχωρήσουμε, γνωρίζοντας βεβαίως ότι μόνη η πανεπιστημιακή αστυνομία δεν αρκεί να αντιμετωπίσει τη βία στα πανεπιστήμια. Είναι ένα από τα πολλά μέτρα για αντιμετώπιση του θηρίου. Μόνον όλα μαζί θα φέρουν αποτέλεσμα.
Σε αυτό το στάδιο είναι πάντως ενδεικτική η αλλαγή στάσεως όλων αυτών των ομάδων που ασκούν βία. Μέχρι πρόσφατα αντιμετώπιζαν τους πανεπιστημιακούς χώρους ως ιδιοκτησία τους. Δρούσαν εν μέση ημέρα. Μόλις τον Ιανουάριο φέτος, έξι αντιεξουσιαστές γκρέμιζαν με τρυπάνια έναν τοίχο στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο το μεσημέρι. Για πρώτη φορά στην ιστορία της μεταπολιτεύσεως, συνελήφθησαν και οι έξι επί το έργον, δηλαδή την ώρα που κατέστρεφαν δημόσια περιουσία. Επειδή είδαν τα όριά τους, στο Αριστοτέλειο οι ομαδούλες αυτές επιδίδονται πλέον σε πρακτικές κλεφτοπολέμου έναντι της αστυνομίας.
Το θετικό είναι ότι η κοινωνία δεν ανέχεται πλέον αυτή τη νοσηρότητα της βίας που χαρακτηρίζει τον φοιτητικό χώρο. Τα παιδιά με τις βαριοπούλες θα αντιμετωπιστούν. Η βία θα ξεριζωθεί. Το ζητεί η κοινωνία και το έχει ανάγκη ο τόπος. Εάν αντιμετωπιστούν από όλα τα κόμματα με πραγματικούς πολιτικούς όρους, θα τελειώσουμε μια ώρα αρχύτερα με το απόστημα της πανεπιστημιακής βίας.
* Ο κ. Αγγελος Συρίγος είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, βουλευτής Α΄ Αθηνών, υφυπουργός Παιδείας.
