«Τι είναι μαλακό, έχει χρώμα λευκό-ασημί και θα μας βασανίζει για πολλά χρόνια; Η απάντηση είναι το λίθιο, το κομβικό συστατικό των μπαταριών των ηλεκτρικών αυτοκινήτων». Ετσι ξεκινάει τη συζήτησή μας για το μέλλον της διαχείρισης των υλικών των ηλεκτρικών τροχοφόρων ο Αντώνης Μαυρόπουλος, CEO της D-Waste και μέλος του επιστημονικού συμβουλίου του Διεθνούς Κέντρου Περιβαλλοντικών Τεχνολογιών (IETC) του προγράμματος του ΟΗΕ για το περιβάλλον (UNEP).
«Η έφοδος των ηλεκτρικών οχημάτων στη ζωή μας είναι ένα γερά επιδοτούμενο, πλην όμως αδιαμφισβήτητο γεγονός. Το 2020 υπήρχαν περίπου επτά εκατομμύρια ηλεκτρικά αυτοκίνητα εν κυκλοφορία, το καθένα από αυτά εφοδιασμένο με μπαταρία βάρους της τάξης των 450 κιλών. Το 2030 ο αριθμός των κυκλοφορούντων ηλεκτρικών αυτοκινήτων θα είναι 20 φορές μεγαλύτερος, θα ξεπερνάει τα 150 εκατομμύρια, σύμφωνα με τις σημερινές εκτιμήσεις.
Αυτήν ακριβώς τη χρονιά, το 2030, υπολογίζεται ότι θα έχουμε πάνω από 5-6 εκατομμύρια μπαταρίες ηλεκτρικών αυτοκινήτων για ανακύκλωση. Κάθε μπαταρία έχει σχεδόν 8 κιλά λιθίου, επομένως θα μπορούμε να ανακυκλώσουμε 40.000-48.000 τόνους λιθίου από αυτές τις μπαταρίες. Δηλαδή μια ποσότητα ίση σχεδόν με τη μισή παραγωγή λιθίου σε παγκόσμια κλίμακα το 2021, που μόλις ξεπέρασε τις 100.000 τόνους!», εξηγεί ο κ. Μαυρόπουλος.
Με τρέχουσες τιμές του 2022, η αξία μόνο του λιθίου που θα μπορεί να ανακτηθεί το 2030 είναι της τάξης των 2,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων, συμπληρώνει.
Τρία εμπόδια
«Το 2030 υπολογίζεται ότι θα έχουμε πάνω από 5-6 εκατομμύρια μπαταρίες ηλεκτρικών αυτοκινήτων για ανακύκλωση», λέει ο κ. Μαυρόπουλος.
«Το πρόβλημά μας είναι ότι η ανακύκλωση των μπαταριών των ηλεκτρικών αυτοκινήτων σε μαζική κλίμακα, κάθε άλλο παρά εύκολη ή φθηνή είναι.
Το πρώτο μεγάλο εμπόδιο είναι το μεγάλο βάρος τους και συνεπακόλουθα η ακριβή μεταφορά τους.
Το δεύτερο είναι τα ζητήματα ασφαλείας και ιδιαίτερα οι κίνδυνοι ανάφλεξης και πυρκαγιάς κατά την αποθήκευση. Το 2020, μόνο στις ΗΠΑ, προκλήθηκαν 65 πυρκαγιές σε εγκαταστάσεις διάθεσης ή προσωρινής αποθήκευσης τέτοιων μπαταριών. Το τρίτο πρόβλημα είναι ότι πρακτικά δεν έχουμε αποτελεσματικές τεχνολογίες αποσυναρμολόγησης των σχεδόν 1.000 κυψελίδων λιθίου, που φέρει κάθε μπαταρία», μας προσγειώνει στις δυσκολίες της πραγματικότητας το μέλος του επιστημονικού συμβουλίου του IETC. Το πρόβλημα είναι, σημειώνει, πως «ο κόσμος μας “ορκίζεται” στην κυκλική οικονομία για να συνεχίζει αδιατάρακτος την κλασική γραμμική κερδοφορία των μεγάλων εταιρειών: οι μπαταρίες των ηλεκτρικών αυτοκινήτων δεν έχουν σχεδιαστεί με στόχο να ανακυκλωθούν! Αντίθετα, φαίνεται ότι αυτό το τόσο σπουδαίο κριτήριο δεν απασχολεί καν τους κατασκευαστές».
Πώς προδιαγράφεται το μέλλον; «Εχουν ήδη ξεκινήσει κάποιες πρώτες προσπάθειες, στα σπάργανα ακόμη, για ριζικό επανασχεδιασμό των μπαταριών με κριτήριο την εύκολη ανάκτηση υλικών. Και αυτό διότι οι τεράστιες ποσότητες λιθίου που απαιτούνται για τα εκατοντάδες εκατομμύρια ηλεκτρικά αυτοκίνητα που έρχονται, δεν μπορούν να προκύψουν μόνο από εξόρυξη, είναι απαραίτητο το 40%-50% του απαιτούμενου υλικού να προέλθει από ανακύκλωση. Και κάπως έτσι, η κυκλική οικονομία γίνεται όρος για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τροφοδοτεί ένα βαθύ μετασχηματισμό, που ακόμη δεν ξέρουμε αν οι κοινωνίες μας μπορούν να επιτύχουν έγκαιρα και για όλους», τονίζει ο κ. Μαυρόπουλος.
