Αν υπάρχουν κάποια στιγμιότυπα που ξεχωρίζουν από τις γεμάτες οργή και ένταση διαμαρτυρίες των Ρομά σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα, μετά τον βαρύτατο τραυματισμό του 16χρονου Κώστα Φραγκούλη, είναι αυτά στη Μεσογείων, όπου οι περίπου 40 τσιγγάνοι που έχουν βγει στον δρόμο, συσπειρώνονται γύρω από μια μεγάλη ελληνική σημαία.
Λίγο αργότερα θα ακολουθήσουν επεισόδια και τότε, με τη σημαία σταθερά στα χέρια, οι Ρομά θα αρχίσουν να τρέχουν προς τον καταυλισμό με τους αστυνομικούς ξοπίσω τους.
Η σημαία -σε μικρότερο ή μεγαλύτερο μέγεθος, πάνω σε τσίγκους και μέσα σε παράγκες- είναι το σύμβολο που πρωτοστατεί στον καταυλισμό των Ρομά στο Νομισματοκοπείο.
Παρασκευή πρωί (9/12/2022) και όλες οι (πολλές) τηλεοράσεις στον καταυλισμό, προβάλλουν τις επιχειρήσεις της αστυνομίας στον Ασπρόπυργο.
«Είναι σωστό αυτό που κάνανε στη Θεσσαλονίκη;», μάς ρωτάνε συνεχώς.
Ο συγκεκριμένος καταυλισμός είναι ίσως ο πιο παλιός σε όλη την Αττική –μετράει μισό αιώνα ζωής- και βρίσκεται στην καρδιά του αστικού ιστού του Χαλανδρίου, λίγα μόλις μέτρα από το μετρό.
«Είμαστε Έλληνες τσιγγάνοι, η καταγωγή μας είναι από την Χαλκίδα», λέει με υπερηφάνεια η Δήμητρα Καλαμιώτη και συμπληρώνει: «Δεν παύουμε όμως να μην είμαστε όλοι Ρομά, ακόμα και αν οι φάρες μας είναι διαφορετικές. Είμαστε όλοι γονείς, γι’ αυτό βγαίνουμε και στους δρόμους, γιατί είναι 16 χρονών παιδί. Κάθε χρόνο σκοτώνουν και από ένα. Σήμερα είναι αυτό το αγόρι, αύριο μπορεί να είναι το δικό μου ή της γειτόνισσας».
Ζωή αφημένη στην τύχη της
Παρότι σχετικά «τακτοποιημένος» εκ πρώτης όψεως, ο καταυλισμός στο Νομισματοκοπείο είναι εξίσου σκληρός, δύσκολος και απάνθρωπος όπως όλοι. Τα τελευταία δύο χρόνια μάλιστα, έχουν συμβεί εδώ τραγικά γεγονότα.
Τον περασμένο Αύγουστο, μια 8χρονη εντοπίστηκε νεκρή μέσα σε εγκαταλελειμμένο αυτοκίνητο. Το ηλεκτρικό ρεύμα που έρχεται παράτυπα μέσα από εκτεθειμένα καλώδια κόστισε επίσης τη ζωή ενός μικρού παιδιού που πέθανε από ηλεκτροπληξία εδώ, πριν από δύο χρόνια.
Μιλώντας στην «Κ» ο δήμαρχος Χαλανδρίου, Σίμος Ρούσσος, λέει πως σε αυτό τον καταυλισμό διαμένουν σήμερα 70 οικογένειες, 250 περίπου Ρομά στο σύνολο. Οι 110 είναι κάτω των 15 ετών, ενώ μόνο τα τελευταία δύο χρόνια γεννήθηκαν εδώ 74 παιδιά.
«Παρότι ο καταυλισμός είναι διαχειρίσιμος και η παραβατικότητα εντός του χαμηλή, οι εγκαταστάσεις υγιεινής είναι υποτυπώδεις, υπάρχουν σκουπίδια, μπάζα και τρωκτικά παντού» σημειώνει ο κ. Ρούσσος και τονίζει πως παρότι τα τελευταία χρόνια, 112 Ρομά έχουν αποχωρήσει από τον καταυλισμό για να διαμείνουν σε σπίτια που τους έχει παραχωρήσει ο δήμος, το πλάνο για την ολική κατάργηση της παραγκούπολης, δεν προχωρά.
Ο λόγος σύμφωνα με τον δήμαρχο είναι πως η οικονομική στήριξη της Περιφέρειας Αττικής, όπως είχε συμφωνηθεί να γίνει, δεν ήρθε τελικά αφού δεν εκταμιεύτηκαν ποτέ από την Περιφέρεια τα ευρωπαϊκά κονδύλια (σ.σ.: πρόκειται για το «Πιλοτικό Σχέδιο για την κοινωνική ένταξη των Ρομά» το οποίο υπογράφηκε τον Δεκέμβριο του 2019).
Εκτός από τα σπίτια που έχει παραχωρήσει στους Ρομά, ο δήμος έχει δημιουργήσει και δύο ΚΟΙΝΣΕΠ στις οποίες εργάζονται 50 τσιγγάνοι από τον καταυλισμό – για όλο αυτό το πρόγραμμα, ο δήμος έχει ξοδέψει σύμφωνα με τον κ. Ρούσσο 1 εκ. ευρώ.
Η κα. Δήμητρα πάντως, σύζυγος του προέδρου του καταυλισμού, Στέλιου Καλαμιώτη, επιμένει: «Είμαστε ο καλύτερος καταυλισμός σε όλη την Αττική και στο πιο ωραίο σημείο».
Συζητώντας το πρόβλημα σε βάθος
Σε αυτό το σημείο, η κα. Δήμητρα τονίζει πως η ίδια δεν συμφωνεί με τα βίαια ξεσπάσματα των κοινοτήτων μετά το περιστατικό με τον 16χρονο στη Θεσσαλονίκη, ακόμα και αν τα παιδιά «πυροβολούνται άδικα».
Ο επίσης πιο μεγάλος σε ηλικία, σε σχέση με τον ηλικιακό μέσο όρο εδώ, Αντώνης Λουκάς, συμφωνεί μαζί της.
Όπως υπογραμμίζει:
– «Είναι σαν να επιβεβαιώνουμε αυτά που πιστεύει η κοινωνία για εμάς».
– «Ναι, άλλα υπάρχει συγκάλυψη, δεν ενημέρωσαν καν το Κέντρο της Αστυνομίας για την καταδίωξη, όπως ακριβώς έγινε και με τον Σαμπάνη», του απαντά ο 25χρονος Νίκος, που συμμετέχει στη συζήτηση.
– «Να κατέβεις να διεκδικήσεις το δίκιο σου με πανό, με συνθήματα, με οργάνωση, χωρίς να καις κάδους», ανταπαντά ο κος. Αντώνης.
– «Τώρα είναι η ευκαιρία μας», λέει ο επίσης νεαρός, Χρήστος.
– «Ευκαιρία για ποιο πράγμα;» ρωτάμε.
– «Για να δείξουμε τον ρατσισμό που υπάρχει εναντίον μας», λέει ο Χρήστος και ρωτάει τον Αντώνη: «Εσένα σου αρέσει εδώ μέσα;»
– «Κι εσύ που έφυγες από εδώ και πήγες στο σπίτι του δήμου, αγρίμια παραμένουν τα παιδιά σου», του απαντά τώρα ο Αντώνης.
– «Γιατί συνεχίζουν και έρχονται εδώ. Πρέπει να διαλυθεί τελείως ο καταυλισμός και ο κάθε καταυλισμός για να μπούμε κανονικά μέσα στην κοινωνία», καταλήγει ο Χρήστος.
Όλοι τους συμφωνούν πάντως στο εξής: Ακόμα και στο δικό τους σχετικά «ήσυχο» καταυλισμό, η συμπεριφορά των αστυνομικών απέναντι τους είναι το λιγότερο καχύποπτη.
«Πήγαμε φαντάροι όμως, έτσι δεν είναι;» λέει θυμωμένα ο Χρήστος και συνεχίζει: «Αν γίνει πόλεμος μόνο οι μπαλαμοί θα πάνε νομίζεις; Τα Ρομά δεν θα τα φωνάξουν; Για να μην πούμε τι γίνεται κάθε φορά που έχουμε εκλογές. Τότε μάς θέλουν όλοι, έρχονται στο συνοικισμό και μας τάζουν: Θα σας αλλάξουμε τη ζωή».
Τα γεγονότα δεν έχουν αφήσει ανεπηρέαστα τα παιδιά, τα οποία τα γνωρίζουν όλα – και για την 8χρονη που έμεινε στο αυτοκίνητο και πέθανε από θερμοπληξία το περασμένο καλοκαίρι, αλλά και για τον 16χρονο, τώρα, στη Θεσσαλονίκη.
Η 9χρονη Γεωργία θέλει να πει τι ξέρει γι’ αυτό το τελευταίο γεγονός.
Με τον αθώο τρόπο που χαρακτηρίζει τα παιδιά, περιγράφει: «Το αγόρι έβαλε βενζίνα και λάκισε χωρίς να δώσει λεφτά. Έπρεπε να τον βάλουν φυλακή, όχι να τον σκοτώσουν. Έχει γίνει χαμός εδώ».
Λίγο πριν φύγουμε από τον καταυλισμό, οι Ρομά μαθαίνουν ότι ο αστυνομικός που έριξε τις δύο σφαίρες, θα βρίσκεται σε κατ’ οίκον περιορισμό.
Η απόφαση δεν τους ικανοποιεί, αλλά δεν τους εξαγριώνει περαιτέρω. Τους αφήνουμε σε μια στάση αναμονής για αυτό που ζητάνε διαρκώς: δικαιοσύνη.
Η διαχρονική έλλειψη πολιτικής απέναντι στους Ρομά και η κουλτούρα της ατιμωρησίας
Η Αλεξάνδρα Καραγιάννη, Ρομά δικηγόρος, μέλος της ειδικής γραμματείας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της «Ελλάν Πασσέ» (Πανελλαδική Συνομοσπονδία Ελλήνων Ρομά.) και εκπρόσωπος των δικαιωμάτων τους στο Συμβούλιο της Ευρώπης, λέει πως από το περιστατικό με τον Νίκο Σαμπάνη στο Πέραμα και έπειτα, σημειώνονται διαρκώς καταδιώξεις –με χρήση όπλου και πυροβολισμούς- κατά άοπλων Ρομά.
Η ίδια σημειώνει πως δεν βλέπουν όλες το φως της δημοσιότητας και αναφέρει χαρακτηριστικά ένα περιστατικό πριν από λίγους μήνες στον Βόλο, όπου και εκεί σημειώθηκε καταδίωξη ανήλικου άοπλου Ρομά, 16 χρονών.
Ο ανήλικος τράπηκε σε φυγή, μη σταματώντας στο σήμα της αστυνομίας, με τους αστυνομικούς να πυροβολούν σε ευθεία βολή. Σε αυτή την περίπτωση η σφαίρα διαπέρασε το τζάμι χωρίς να βλάψει τον νεαρό.
Στην ερώτηση της «Κ», γιατί τα περιστατικά αυτά αυξάνονται, η κα. Καραγιάννη λέει πως αυτό συμβαίνει γιατί έχει περάσει το μήνυμα στους αστυνομικούς, πως υπάρχει ανοχή αλλά και πως οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν τιμωρούνται στη χώρα μας.
Σημειώνει, επίσης, ότι στην περίπτωση του Κώστα Φραγκούλη, ήταν σαφές στους αστυνομικούς πως ο δράστης ήταν τσιγγάνος, καταρχάς από το όχημα του – το κλασικό φορτηγάκι που χρησιμοποιούν οι Ρομά.
«Η αστυνομία έχει τώρα την ευθύνη να κατευνάσει τα πνεύματα και σε αυτό δεν βοηθούν καθόλου οι επιχειρήσεις μέσα στις κοινότητες λίγες μόλις ημέρες μετά το περιστατικό με τον 16χρονο», υπογραμμίζει η κα. Καραγιάννη και συνεχίζει: «Οι εκπρόσωποι των Ρομά προσπαθούμε όλες αυτές τις ημέρες, σε όλους τους τόνους να αποτρέψουμε τους Ρομά από τις βίαιες διαδηλώσεις. Πρέπει όμως την ίδια γέφυρα ψυχραιμίας να ρίξει και η αστυνομία».
Η κα. Καραγιάννη χαρακτηρίζει τον αντιτσιγγανισμό ως μια από τις πιο διάχυτες μορφές ρατσισμού στην κοινωνία, διαχρονικά.
Όπως εξηγεί: «Όλα όσα συζητάει η κοινωνία και την “ενοχλούν”στη ζωή των τσιγγάνων – η σχολική διαρροή, η παραβατικότητα, οι πρώιμοι γάμοι, όλα αυτά, είναι επιμέρους κομμάτια ενός μεγαλύτερου προβλήματος και αυτό είναι το πρόβλημα της ένταξης.
To δε επιχείρημα για μόνιμη αξιοποίηση των επιδομάτων εκ μέρους των Ρομά, είναι στην πραγματικότητα αβάσιμο. Τα επιδόματα είναι μέρος ευρύτερων -υποτίθεται- πολιτικών, οι οποίες όμως μένουν στα χαρτιά. Πολιτικών αποσπασματικών, πολιτικών που δεν έχουν ποτέ ολιστική λογική. Προφανώς και δεν είναι σωστό να δίνουμε απλώς επιδόματα και να νιώθουμε ότι με αυτά ξεμπερδέψαμε. Χρειάζεται σταθερή πολιτική βούληση με προγραμματισμό και χρονοδιάγραμμα. Αν δεν το δοκιμάσουμε αυτό, δεν μπορούμε να πούμε ότι έχουμε αποτύχει. Δεν γίνεται όμως να θυμόμαστε αυτή τη συζήτηση μόνο στη σκιά γεγονότων όπως του Σαμπάνη πέρυσι και του 16χρονου Κώστα Φραγκούλη τώρα».
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr
