Το πρώτο στη χώρα μας δίκτυο σταθμών παρακολούθησης γεωθερμικών πεδίων βρίσκεται πλέον σε λειτουργία. Μέσα από αυτό οι επιστήμονες θα εκτιμήσουν αν η εκμετάλλευση αυτού του δώρου της φύσης –μέσω ιαματικών πηγών ή άλλων εφαρμογών– γίνεται με αειφορικό τρόπο, αποτρέποντας υπερεκμετάλλευση και διαταραχή του συστήματος. Ειδικά για τη Σαντορίνη και τη Νίσυρο, η παρακολούθηση συμβάλλει και στην ασφάλεια, καθώς αποκαλύπτει τη δραστηριότητα των ηφαιστείων τους.
Το δίκτυο τηλεμετρικών σταθμών αναπτύχθηκε από την Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ) και περιλαμβάνει 14 σταθμούς: από τέσσερις στη Νέα Απολλωνία Θεσσαλονίκης και στον Νέο Εράσμιο Ξάνθης, τρεις στη Νίσυρο, και από έναν σε Νέα Καμένη Σαντορίνης, Μήλο και Αγκιστρο Σερρών. Το δίκτυο πραγματοποιεί μετρήσεις κρίσιμων παραμέτρων όπως η θερμοκρασία και η πίεση σε συγκεκριμένα διαστήματα και αποστέλλει σε πραγματικό χρόνο τα στοιχεία σε ειδικά διαμορφωμένο server της ΕΑΓΜΕ, όπου και καταχωρίζονται.
Σε λειτουργία οι πρώτοι 14 σταθμοί μέτρησης κρίσιμων παραμέτρων στη χώρα μας.
«Μέσα από το πρόγραμμα αυτό έχουμε δύο στόχους», εξηγεί ο Απόστολος Αρβανίτης, υπεύθυνος του έργου και προϊστάμενος του τμήματος Γεωθερμίας της ΕΑΓΜΕ. «Για τα δύο ενεργά ηφαίστεια, στη Σαντορίνη και στη Νίσυρο, στόχος μας είναι να παρακολουθούμε τη θερμική τους κατάσταση, που είναι ένα από τα πολλά στοιχεία που μας αποκαλύπτουν τη δραστηριότητά τους. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις επιλέξαμε σημαντικά γεωθερμικά πεδία –με στόχο να επεκταθούμε σε όλη στη χώρα– ώστε να διαπιστώσουμε αν γίνεται με αειφορικό τρόπο η εκμετάλλευση του “γεωθερμικού” (σ.σ. ζεστού) νερού. Για τον λόγο αυτό επιλέξαμε πεδία όπου υπάρχουν εφαρμογές της γεωθερμίας, όπως το Νέο Εράσμιο της Ξάνθης, όπου λειτουργεί σήμερα μεγάλη θερμοκηπιακή μονάδα 185 στρεμμάτων, η οποία θερμαίνεται με γεωθερμία, καθώς και μια μονάδα αφυδάτωσης αγροτικών προϊόντων. Επίσης τη Νέα Απολλωνία, όπου υπάρχουν μικρά γεωθερμικά θερμοκήπια, ενώ στην περιοχή βρίσκονται και ιαματικά λουτρά για τα οποία υπάρχει η πρόθεση επαναλειτουργίας. Και το Αγκιστρο Σερρών, ένα σχεδόν εγκαταλειμμένο χωριό, γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη χάρη στον ιαματικό τουρισμό, όμως τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μείωση της θερμοκρασίας του νερού και πρέπει να διαπιστωθεί τι έχει διαταράξει το σύστημα, ώστε να μην κινδυνεύσει η οικονομία της περιοχής».
Παρότι η γεωθερμική έρευνα στη χώρα μας άρχισε σχεδόν πριν από μισό αιώνα, οι εφαρμογές της εξακολουθούν να είναι περιορισμένες σε σχέση με τις δυνατότητες. Μάλιστα πολλές πιλοτικές εφαρμογές σε διάφορα σημεία της χώρας έχουν εγκαταλειφθεί. «Την περίοδο αυτή κατασκευάζεται ένα δίκτυο τηλεθέρμανσης στον Δήμο Αλεξανδρούπολης, με σκοπό να καλύπτονται οι ανάγκες δημοσίων κτιρίων στα χωριά Αρίστηνο και Ανθεια. Παλαιότερα άρχισε, αλλά δυστυχώς σταμάτησε, ένα ανάλογο έργο στον Πολιχνίτο της Λέσβου για τεχνικούς λόγους και μελλοντικά θα καταβληθεί προσπάθεια να ολοκληρωθεί. Αν ευοδωθούν αυτά τα δύο έργα, θα είναι τα πρώτα, έστω μικρά, δίκτυα αστικής τηλεθέρμανσης στη χώρα μας και θα μπορούσαν να αποτελέσουν παράδειγμα και για άλλες περιοχές. Επίσης, ήδη από τη δεκαετία του ’70 η ΔΕΗ έχει δεσμεύσει τα δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης σε γεωθερμικά στη Μήλο, στη Νίσυρο, στη Λέσβο και στα Μέθανα με σκοπό την εγκατάσταση μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, χωρίς όμως να έχει προχωρήσει».
