«Συγγνώμη που δεν μπορέσαμε να σε προστατέψουμε. Καλό Παράδεισο Άλκη». Το μήνυμα αυτό είναι γραμμένο σε ένα από τα δεκάδες χειρόγραφα σημειώματα που έχουν αφήσει πολίτες στην οδό Γαζή, νυν Αλκιβιάδη Καμπανού, στη Θεσσαλονίκη. Οι τοίχοι του δρόμου, γεμάτοι από μηνύματα, παιδικές ζωγραφιές, κεριά και ένα τεράστιο γκράφιτι, διατηρούν ολοζώντανη τη μνήμη της άγριας δολοφονίας του 19χρονου που διαπράχθηκε εκεί. Τα ξημερώματα της 1ης Φεβρουαρίου, 2022 ο Αλκιβιάδης Καμπανός έπεσε νεκρός από την επίθεση που δέχθηκε από 12 οπαδούς, στο στενό αυτό, λίγα μέτρα μακρυά από το γήπεδο του Άρη.
Έναν χρόνο μετά, η υπόθεση που τότε πάγωσε τη χώρα, αναβιώνει με την έναρξη διεξαγωγής της δίκης της δολοφονίας στο Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Θεσσαλονίκης. Στο εδώλιο θα κάτσουν οι 12 κατηγορούμενοι, τους οποίους βαραίνουν σοβαρότατες κατηγορίες με σημαντικότερη αυτή της ανθρωποκτονίας με δόλο, τετελεσμένη, στην περίπτωση του Άλκη, και σε απόπειρα, στην περίπτωση ενός εκ των τραυματισμένων φίλων του.
Ήδη, από πολύ νωρίς το πρωί στην περιοχή τηρούνται ισχυρά μέτρα ασφαλείας. Τα σκαλιά του Δικαστικού Μεγάρου της Θεσσαλονίκης ανέβηκαν σήμερα μαζί με τον δικηγόρο τους, Αλέξη Κούγια, και οι γονείς του Άλκη, οι οποίοι παρίστανται στη δική και ως μάρτυρες. Ο Αριστείδης και η Μελίνα Καμπανού, οι οποίοι έναν χρόνο τώρα τηρούν στάση αναμονής, θα αντικρύσουν για πρώτη φορά τους κατηγορούμενους. Αυτό που έχουν πολλάκις επαναλάβει στις συνεντεύξεις τους είναι πως αυτό που ζητούν είναι δικαίωση και όχι εκδίκηση για τον γιο τους που χάθηκε τόσο άδικα από τη ζωή.
Φάκελος «οπαδική βία»
Η δολοφονία του Άλκη θεωρήθηκε το αποκορύφωμα μιας σειράς σοβαρών και βίαιων επεισοδίων με οπαδικά κίνητρα που λάμβαναν χώρα τόσο στη Θεσσαλονίκη όσο και σε άλλες μεγάλες πόλεις.
Τις επόμενες ημέρες μετά το συμβάν, η αστυνομία προχώρησε σε επιχειρήσεις-σκούπα που είχαν ως αποτέλεσμα το σφράγισμα πολλών συνδέσμων, στους οποίους εντοπίστηκαν από ρόπαλα και κοντάρια μέχρι βεγγαλικά και σιδερογροθιές. Ο φάκελος της οπαδικής βίας άνοιξε σε ημερίδες και ΜΜΕ με καταδικαστικές δηλώσεις από πολιτική κόμματα και ομάδες αλλά αναλύσεις που επιχειρούσαν να εξηγήσουν το φαινόμενο του χουλιγκανισμού.
Τίποτε από άλλα αυτά όμως δεν κατάφερε να πλήξει στην ουσία τη δράση των οπαδικών δικτύων.
Δεν υπάρχει μείωση των επεισοδίων
Όπως αναφέρουν αστυνομικές πηγές στην «Κ», τον χρόνο που πέρασε δεν υπήρξε αίσθηση μείωσης των επεισοδίων οπαδικής βίας, πλην μιας περιόδου παύσης που υπήρξε λόγω του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου. Αυτό που σταμάτησε, όπως παραδέχονται, ήταν οι επιθέσεις στους συνδέσμους, όπου λειτουργούσαν ως άτυπο άσυλο όπου οι οπαδοί έκρυβαν «πολεμοφόδια». Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι και αυτοί που συλλαμβάνονται σε οπαδικά επεισόδια καταφέρνουν σε κάποιες περιπτώσεις να μην υπαχθούν στον αθλητικό νόμο και να την γλιτώσουν με ελαφριές ποινές. «Δεν υπάρχει μια αυστηροποίηση της νομοθεσίας που θα προκαλούσε το σοκ που προκάλεσε στο οπαδικό κίνημα ο νόμος Ορφανού», τονίζουν.
Ο Εισαγγελέας Εφετών, Βασίλης Φλωρίδης, συμπυκνώνει την ουσία σε μία φράση. «Η εφαρμογή του νόμου διαμορφώνει συνειδήσεις και παράγει ιδεολογία».
Όπως αναφέρει ο κ. Φλωρίδης, που το διάστημα 2004-2006 διατέλεσε αθλητικός εισαγγελέας Βορείου Ελλάδος, οι νέοι αυτοί που εμπλέκονται σε επεισόδια μεταξύ οπαδών δεν είναι εγκληματίες, αλλά παραβάτες τάξεως που νιώθουν ότι υπάρχει κενό στον νόμο και το εκμεταλλεύονται. «Όταν ξεκινάς και αφήνεις στον άλλον τον χώρο να διαταράσσει την τάξη, θα φτάσει και σε τέτοια επεισόδια [όπως η δολοφονία του Άλκη], γιατί αυτό δεν έχει όρια. Οι νεαροί αυτοί είχαν την αίσθηση της ατιμωρησίας». Σε ημερίδα που είχε διοργανώσει με δική του πρωτοβουλία ο κ. Φλωρίδης όντας αθλητικός εισαγγελέας, είχε εκφράσει δημόσια τις θέσεις του, οι οποίες βρήκαν ευήκωα ώτα στον τότε υφυπουργό Αθλητισμού, Γιώργο Ορφανό που εισήγαγε το λεγόμενο «ιδιώνυμο αδίκημα», δηλαδή την άμεση φυλάκιση όσων αποδεδειγμένα μετείχαν σε οπαδικά επεισόδια.
Πηγαίνοντας πίσω σε εκείνη την περίοδο, ο Γιώργος Ορφανός αναφέρει ως απολογισμό πως σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της εποχής τα επεισόδια είχαν μειωθεί και η προσέλευση φιλάθλων στα γήπεδα είχε τριπλασιαστεί. «Δεν υπήρχε λόγος να αλλάξει ο νόμος», αναφέρει σήμερα. Ο νόμος όμως άλλαξε από τον επόμενο υφυπουργό και στη συνέχεια τροποποιήθηκε αρκετές φορές από τις επόμενες κυβερνήσεις.
Η καταστολή και οι οπαδοί
Μελετώντας το φαινόμενο του χουλιγκανισμού, ο Διαμαντής Μαστρογιαννάκης, διδάσκων στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, σημειώνει πως οι πολιτικές που ακολουθήθηκαν στην Ελλάδα δεν προσπάθησαν μέχρι σήμερα να αντιμετωπίσουν τα αίτια του φαινομένου, αλλά επικεντρώνονταν στο να ελέγξουν την εκδήλωση του.« Η καταστολή θα ελέγξει το φαινόμενο αλλά θα το μεταφέρει από το γήπεδο στις γειτονιές, όπου εκεί μπορεί να γίνει ανεξέλεγκτο. Μην ξεχνάμε ότι συνήθως μιλάμε για μια ευαίσθητη ηλικία, που υπάρχει η έννοια της ηρωοποίησης. Συλλαμβάνεται κάποιος και στο φαντασιακό του οπαδού γίνεται ήρωας γιατί η ομάδα έχει γίνει οικογένειά του», δηλώνει.
Όπως αναφέρει, σε χώρες όπως το Βέλγιο, η Ολλανδία και η Γαλλία προτάσσεται μεταξύ άλλων η κοινωνική εργασία ως ποινή ενώ γίνεται προσπάθεια οι ελεγκτικοί φορείς να έρθουν σε επαφή με τα οπαδικά δίκτυα και να καθίσουν από κοινού σε ένα τραπέζι διαλόγου. Στην Ελλάδα, υπογραμμίζει ο κ. Μαστρογιαννάκης, έχουμε μια θολή ακόμα εικόνα για το ποιοι είναι αυτοί οι οπαδοί που θα εμπλακούν σε βίαια επεισόδια ενώ δεν γνωρίζουμε συχνά ούτε τα κοινωνικά χαρακτηριστικά ούτε τα πολιτικά τους «πιστεύω».
