Η κατάσταση επιφυλακής στην οποία μπήκε ο κρατικός μηχανισμός πριν και κατά τη διάρκεια της κακοκαιρίας «Μπάρμπαρα» εν πολλοίς απέδωσε καθώς καταγράφηκαν ελάχιστα προβλήματα, ειδικά σε σχέση με πέρυσι, όταν η χώρα αιφνιδιάστηκε και -τάχιστα- εγκλωβίστηκε από την κακοκαιρία «Ελπίδα».
Βέβαια, η φετινή κακοκαιρία δεν είχε την ίδια σφοδρότητα, ωστόσο η επαγρύπνηση ήταν σχεδόν… εκκωφαντική, λαμβάνοντας υπόψη τις πολλαπλές αποστολές προειδοποιητικών μηνυμάτων από το 112, με τα οποία η κυβέρνηση συνέστησε στους πολίτες να περιορίσουν τις μετακινήσεις στις απολύτως απαραίτητες. Κάτι που μάλλον εισακούστηκε, καθώς το βράδυ της Κυριακής οι δρόμοι στο κέντρο της Αθήνας ήταν μεν κρύοι, ταυτοχρόνως άδειοι – μία εικόνα που παρέπεμπε στα πανδημικά lockdown. Χιόνι στο κέντρο της πρωτεύουσας εκείνη τη στιγμή δεν έπεφτε, παρά μόνο στο βορειότερο τμήμα της Αττικής.
Την ίδια ώρα, είχαν ανακοινωθεί και μια σειρά μέτρων που αφορούσαν στα σχολεία -τα οποία παρέμειναν κλειστά σε αρκετές περιφέρειες-, την υποχρεωτική χρήση αλυσίδων, καθώς επίσης την τηλεργασία (υποχρεωτική στο Δημόσιο και προαιρετική στον Ιδιωτικό τομέα).
Κατά τα λοιπά, δόθηκε η δυνατότητα στους εργαζόμενους των οποίων απαιτείται η φυσική παρουσία, να προσέλθουν στις εργασίες τους μετά τις 10 το πρωί, ενώ στα βόρεια προάστια άνοιξαν μόνο τα σούπερ μάρκετ και τα φαρμακεία, ενώ μετά τις 18:00 απαγορεύτηκαν οι υπηρεσίες delivery, κάτι το πρωτοφανές.
Επίσης, οι περιφέρειες και οι δήμοι βρίσκονταν σε επιφυλακή με τα εκχιονιστικά να ζεσταίνουν από νωρίς τις μηχανές τους. Επαγρύπνηση υπήρχε και στον ΔΕΔΔΗΕ.
Η Δευτέρα ξημέρωσε με πολλά σημεία ντυμένα στα λευκά και τον επίμονο συριστικό ήχο από το νέο μήνυμα του 112 στις 7:43.
Σε απόσταση ενός έτους, είχαμε δύο περιπτώσεις με έντονες χιονοπτώσεις και παγετό με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την καθημερινότητα των πολιτών στην ιδιωτική και δημόσια σφαίρα τους.
Άρα, έχοντας αυτή τη δυνατότητα σύγκρισης, προσπαθούμε να εξετάσουμε τι έμαθε ο κρατικός μηχανισμός από την κακοκαιρία «Ελπίδα» και τι άλλαξε στην κακοκαιρία «Μπάρμπαρα».
Η «λευκή φυλακή» της Ελπίδας
Για να γίνει σύγκριση, οφείλει να προηγηθεί μία σύντομη αναδρομή στο παρελθόν: Να γυρίσουμε τον χρόνο πίσω στις 24 Ιανουαρίου 2022, όταν νωρίς το μεσημέρι άρχισε μια σφοδρή χιονόπτωση και έντυσε στα λευκά όλο το λεκανοπέδιο. Η εικόνα αρχικώς έμοιαζε ειδυλλιακή, ωστόσο σε όσους βρίσκονταν στα περίπου 5.000 οχήματα που εγκλωβίστηκαν για πολλές ώρες στην Αττική Οδό περίσσευε η οργή.
Όπως και σε όσους έμειναν χωρίς ρεύμα για ώρες πολλές (ή μέρες), αλλά και σε όσους εγκλωβίστηκαν σε πολλές συνοικίες, καθώς δεν υπήρξε καμία μέριμνα. Τότε μάλιστα δεν υπήρξε και κάποια ιδιαίτερη προειδοποίηση, πέραν των εκτάκτων δελτίων πρόγνωσης επικίνδυνων καιρικών φαινομένων της ΕΜΥ. Εν τέλει, ακόμα και δυνάμεις του Στρατού κλήθηκαν να συνδράμουν με κάθε δυνατό μέσο.
Η Κακοκαιρία «Ελπίς» διήρκεσε από τις 23 Ιανουαρίου έως τις 26 Ιανουαρίου. Έπληξε κυρίως την Αττική, την Εύβοια, τις Κυκλάδες και την Κρήτη, φέρνοντας χιονοκαταιγίδες και χαμηλές θερμοκρασίες – η χιονόστρωση έφτασε κατά τόπους ακόμα και τους 70 πόντους.
Ο κρατικός μηχανισμός βρέθηκε γυμνός στα χιόνια, ειδικά τα πρώτα δύο 24ωρα, και ακολούθησε ένα γαϊτανάκι για το ποιος έχει την ευθύνη…
Η κακοκαιρία «Μπάρμπαρα», η οποία επηρεάζει από την Κυριακή (5/2) κυρίως τα ανατολικά και νότια τμήματα της χώρας, θα συνεχιστεί έως και την Τετάρτη (8/2). Εντός του λεκανοπεδίου Αττικής, οι σημαντικότερες χιονοστρώσεις σημειώθηκαν κυρίως στα βορειότερα τμήματα, ενώ ήταν από ελάχιστη έως μηδενική στα κεντρικά και νότια τμήματα.
Ο Δρ Γεωλογίας Μιχάλης Διακάκης, μιλώντας στην «Κ», επισήμανε ότι τα δύο καιρικά φαινόμενα δεν ήταν της ίδιας έντασης, σημειώνοντας ότι «όταν έχει συμβεί κάτι, όλοι είναι πιο προσεκτικοί – σκέφτονται “να μην βγω στο δρόμο”. Φαίνεται ότι εφέτος κι ο κόσμος και οι αρχές ήταν πιο προετοιμασμένοι».
Όσον αφορά στην ετοιμότητα των αρχών, η Αγλαΐα Σφήκα, κάτοικος στην Παλαιά Πεντέλη, επιβεβαιώνει ότι υπήρχε εγρήγορση. «Εφέτος ήταν όλοι πιο οργανωμένοι», λέει στην «Κ» και συμπληρώνει: «Πέρασε εκχιονιστικό από την πρώτη μέρα, δυο-τρεις φορές, ακόμα κι από μας που δεν είμαστε στον κεντρικό δρόμο».
Στην «Ελπίδα» -θυμάται- είχαν αποκλειστεί για τουλάχιστον τέσσερις ημέρες, καθώς από το δρόμο τους δεν είχαν περάσει εκχιονιστικά. «Ευτυχώς μάθαμε από τα περσινά και οργανωθήκαμε καλύτερα στο σπίτι. Ο Δήμος έδινε αλάτι από το Σάββατο και πέρασαν αμέσως εκχιονιστικά, αλλά φυσικά δεν είχε καμία σχέση η φετινή κακοκαιρία με την περσινή», σημειώνει.
«Έχει αναπτυχθεί μια κουλτούρα αυτοπροστασίας»
«Μιλάμε για δύο τελείως διαφορετικά συμβάντα – το κύριο χαρακτηριστικό της περσινής χιονοκαταιγίδας ήταν ότι επρόκειτο για ένα πολύ σύντομο πέρασμα, ένα πολύ έντονο φαινόμενο 3-4 ωρών. Έπεσε πάρα πολύ χιόνι σε σύντομο χρονικό διάστημα», σημειώνει ο εκπρόσωπος Τύπου του Πυροσβεστικού Σώματος, Επιπυραγός Ιωάννης Αρτοποιός, για να συμπληρώσει: «Χιονόπτωση στη μία περίπτωση, χιονόπτωση και στην άλλη, αλλά το εφετινό είναι ένα φαινόμενο μεγαλύτερο σε διάρκεια, πιο ήπιο ίσως, αλλά με επικίνδυνα χαρακτηριστικά».
Μιλώντας στην «Κ», επισήμανε ότι η κακοκαιρία Μπάρμπαρα «εξελίσσεται δυναμικά με εξάρσεις και υφέσεις σε μία χρονική περίοδο 5-6 ημερών. Είναι πιο μεγάλο άνοιγμα του χιονιά σε μήκος και πλάτος σε όλο τον ελλαδικό χώρο. Πέρυσι είχε χτυπήσει κυρίως στην Αττική και σε 2 – 3 ώρες είχαν κλείσει τα πάντα».
Όσον αφορά στην διαχείριση, τονίζει ότι «ακολουθήθηκε μια διαφορετική προσέγγιση, πιο ολιστική, συνέργειας και διαλειτουργικότητας». «Συντονίστηκε ενεργά όλος ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας με την κωδική ονομασία “Βορέας 2“».
Ο κ. Αρτοποιός εκτιμά ότι ο μηχανισμός διδάχτηκε, «έχουν γίνει περισσότερες ενέργειες στη διαλειτουργικότητα όλων των εμπλεκόμενων φορέων – στρατός, αστυνομία, πυροσβεστική, ΕΚΑΒ, ΔΕΔΔΗΕ (είχαμε διακοπές ρεύματος και επανήλθαν πολύ γρήγορα)».
Και προσθέτει: «Οι σταθμοί βάσης καθίστανται πολύ αποτελεσματικοί σε περιπτώσεις μικρών και μεγάλων συμβάντων – έχουν αποφευχθεί εγκλωβισμοί πολιτών λόγω της έντονης διάδοσης της υποχρεωτικότητας των χιονοαλυσίδων και των χιονοκουβερτών. Αυτό έχει επιδράσει στο κοινωνικό σύνολο με ένα τρόπο, που νομίζω ότι δεν πέρναγε καν από το μυαλό των συμπολιτών μας ότι θα βγουν χωρίς αλυσίδες, ενώ πέρυσι ήταν πιο αμέριμνοι και επιπόλαιοι. Εφέτος είναι πιο υποψιασμένοι».
«Νομίζω αυτό έχει επιδράσει καταλυτικά, υπάρχει μια κουλτούρα αυτοπροστασίας. Και η ανάπτυξη μίας διαδραστικότητας μεταξύ του κρατικού μηχανισμού και των συμπολιτών μας».
«Το κράτος πρέπει να λειτουργεί και υπό ακραίες συνθήκες»
«Το κράτος πρέπει να λειτουργεί και υπό ακραίες συνθήκες»«Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με ακραία καιρικά φαινόμενα και να εκπαιδευθεί σε πιο συνεργατικά μοντέλα ο κρατικός μηχανισμός για την αντιμετώπιση τους. Είναι η τρίτη συνεχόμενη χρόνια που έχουμε ταυτόχρονη βαριά χιονόπτωση σε μεγάλο τμήμα της χώρας και ειδικά σε περιοχές που δεν είναι συνηθισμένες σε τέτοια φαινόμενα», τόνισε στην «Κ» ο υπουργός Επικρατείας, Άκης Σκέρτσος. Πρόσθεσε ότι «υπάρχει διαφορά στο φαινόμενο πέρυσι με φέτος. Πέρυσι είχαμε μεγαλύτερη ένταση χιονιού σε λιγότερο χρόνο και μικρότερη περιοχή. Φέτος έχουμε μεγαλύτερη διάρκεια φαινομένου σε όλη την Αττική και 3 τουλάχιστον περιφέρειες».
Ερωτηθείς για το τι άλλαξε στον μηχανισμό και τον προγραμματισμό, εκ μέρους των αρχών, απαντά:
«Η διαφορά πλέον είναι ότι αξιολογούμε κάθε σοβαρό/επικίνδυνο σύστημα κακοκαιρίας έχοντας ως βάση το πλέον δυσμενές σενάριο (ακόμη και αν τελικά δεν επαληθευθεί) και:
Α) Αξιοποιούμε όλα τα εργαλεία ενημέρωσης των πολιτών (112, ενημέρωση εκπρόσωπου Τύπου πυροσβεστικής προς ΜΜΕ, τακτικά Δελτία Τύπου).
Β) Έχουμε μικτές διυπουργικές ομάδες στο war room της Πολίτικης Προστασίας σε 24ωρη βάση από τα υπουργεία Πολιτικής Προστασίας, Προστασίας του Πολίτη, Άμυνας, Εσωτερικών, Υγείας, Μεταφορών, Παιδείας, Εργασίας και Ανάπτυξης, Ενεργείας και τις Περιφέρειες ώστε να υπάρχει συντονισμός για όλες τις αναγκαίες ενέργειες/μέτρα που πρέπει να ληφθούν.
Γ) Αναπτύσσουμε αναλόγως τις δυνάμεις αυτοδιοίκησης, πολιτικής προστασίας, πυροσβεστικής και ΕΛ.ΑΣ. προληπτικά στα επικίνδυνα σημεία των οδικών δικτύων για καθαρισμούς, εκχιονισμούς, ρίψεις αλατιού κοκ».
Ο κ. Σκέρτσος προσθέτει ότι «το μήνυμα είναι: μαθαίνουμε να ζούμε με την πρόληψη – το κράτος πρέπει να λειτουργεί ακόμη και υπό ακραίες καιρικές συνθήκες».
Ο ίδιος προσθέτει ότι τα «κεκτημένα της τηλεκπαίδευσης, της τηλεργασίας, των καθαρισμων και των επενδύσεων στο δίκτυο ηλεκτροδότησης αξιοποιούνται στο έπακρο» και συμπληρώνει: «Προφανώς πρέπει να σημειωθεί ότι η εξέλιξη των καιρικών φαινομένων αποτελεί δυναμικό φαινόμενο και αν υπάρχουν αλλαγές στις εκτιμήσεις μετεωρολόγων για ύφεση ή έξαρση προσαρμόζουμε αναλόγως την αντίδραση. Οι εκτιμήσεις επικαιροποιούνται ανά 6ωρο».
«Πρέπει να αποδραματοποιησουμε την αναγκαία ανάσχεση (ακορντεόν) κυκλοφορίας οχημάτων σε κεντρικά δίκτυα της χώρας (ΠΑΘΕ, Νέα ΟΔΟΣ, Αττική ΟΔΟΣ κλπ) στη λογική ότι κλείνουν προσωρινά, καθαρίζονται και παραδίδονται εκ νέου στην κυκλοφορία», σημειώνει και υπογραμμίζει: «Η έγκαιρη ενημέρωση και πρόβλεψη είναι ο καλύτερος τρόπος για να μην έχουμε εγκλωβισμούς».
Τα προειδοποιητικά μηνύματα από το 112
Από το απόγευμα του Σαββάτου άρχισε η αποστολή προειδοποιητικών μηνυμάτων. Ρωτήσαμε τον κ. Σκέρτσο, αν τα συγκεκριμένα μηνύματα δρουν προληπτικά ή ενδέχεται -όπως κάποιοι υποστήριξαν- να αποδυναμώσουν την αίσθηση του επείγοντος κι απάντησε: «Τα 112 δρουν προληπτικά, ναι».
«Η πρόληψη είναι καλύτερη της θεραπείας»
«Το φετινό φαινόμενο δεν είχε την ίδια ένταση με πέρυσι, είχε όμως μεγαλύτερη διάρκεια, άρα χρειάζονταν όλοι οι αρμόδιοι φορείς να βρίσκονται σε ετοιμότητα», υπογραμμίζει στην «Κ» ο περιφερειάρχης Αττικής, Γιώργος Πατούλης, για να τονίσει: «Θεωρώ ότι έχουμε διδαχθεί, είμαστε πιο συντονισμένοι και οι πολίτες έχουν καταλάβει ότι δεν πρέπει να μετακινούνται όταν το φαινόμενο είναι σε εξέλιξη».
«Θεωρούμε ότι η πρόληψη είναι καλύτερη της θεραπείας για να μπορέσει να περιοριστεί η κινητικότητα στους δρόμους και να μπορούν τα μηχανήματα να αποχιονίσουν και να δώσουν το γρηγορότερο την κανονικότητα στην πόλη», σημειώνει και προσθέτει: «Ο συντονισμός είναι καλύτερος από το υπουργείο Πολιτικής Προστασίας και από τους φορείς. Ο ΔΕΔΔΗΕ όλους αυτούς τους μήνες κλάδευε τα δέντρα που βρίσκονταν κοντά στα καλώδια ώστε να μην έχουμε μεγάλες διακοπές ρεύματος. Και η τροχαία είναι πιο ευαισθητοποιημένη».
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr
