Στις πέντε χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης που δεν εφαρμόζουν προγράμματα χορήγησης προληπτικής αντιρετροϊκής αγωγής (PrEP) σε άτομα με αυξημένο κίνδυνο να μολυνθούν από τον ιό HIV παραμένει η χώρα μας. Αν και η διάθεση της PrEP και στην Ελλάδα νομοθετήθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο, εκκρεμεί ακόμη Κοινή Υπουργική Απόφαση (Υγείας, Οικονομικών, Ψηφιακής Διακυβέρνησης) που θα ορίζει την ομάδα των πολιτών που θα τη λαμβάνουν, τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία συνταγογράφησής της.
Οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης έχουν εντάξει την PrEP στη στρατηγική τους στην προσπάθεια να βάλουν τέλος στην επιδημία του AIDS έως το 2030, όπως είναι ο στόχος που έχουν θέσει τα Ηνωμένα Εθνη. Σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC), το 2022 από τις 55 χώρες-μέλη του Παγκόμιου Οργανισμού Υγείας Ευρώπης, στις 38 η αγωγή είναι διαθέσιμη και σε 23 το κόστος της καλύπτεται εξ ολοκλήρου από το σύστημα υγείας. Δεν είναι διαθέσιμη σε 17 χώρες, εκ των οποίων πέντε είναι μέλη της Ε.Ε. (Ελλάδα, Κύπρος, Βουλγαρία, Ρουμανία και Λετονία). Στη Γερμανία πέρυσι είχαν λάβει PrEP έστω και μία φορά 30.000 άτομα, όσοι δηλαδή και στη Γαλλία, στο Ηνωμένο Βασίλειο 24.000 και μόλις 10 στο Τατζικιστάν. Ενδείξεις για να λάβουν την αγωγή έχουν ομοφυλόφιλοι άνδρες με σεξουαλικές επαφές. Σε 23 χώρες χορηγείται και σε εργαζομένους του σεξ, σε 21 χώρες και σε ετεροφυλόφιλους με αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης, και σε 15 χώρες και σε χρήστες ενέσιμων ναρκωτικών. Στις περισσότερες χώρες (29) η PrEP συνταγογραφείται από γιατρό. Σε τέσσερις χώρες ο γιατρός πρέπει να είναι λοιμωξιολόγος. Το κόστος αγοράς της PrEP κυμαίνεται από 4 ευρώ έως 434 ευρώ οι 28 ή 30 ταμπλέτες όταν πρόκειται για γενόσημο και από 165 ευρώ έως 6.041 ευρώ όταν πρόκειται για το πρωτότυπο.
Η επιτροπή και ο ΠΟΥ
Στην Ελλάδα, μετά την ψήφιση της διάθεσης της PrEP, oρίστηκε επιτροπή για να εξετάσει σε ποιους και υπό ποιες προϋποθέσεις θα χορηγείται η PrEP. Οπως ανέφερε στην «Κ» ο επικεφαλής της επιτροπής, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Αντιμετώπισης του Εϊτζ Μάριος Λαζανάς, οι προτάσεις της επιτροπής –έχουν κατατεθεί από τον Νοέμβριο στο υπουργείο Υγείας– ακολουθούν εν πολλοίς τις συστάσεις του ΠΟΥ. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, την PrEP μπορούν να λαμβάνουν άτομα αρνητικά στον ιό HIV αλλά με σοβαρό κίνδυνο μόλυνσης, όπως σύντροφοι ατόμων με HIV λοίμωξη που είτε δεν είναι σε θεραπεία είτε έχουν ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο, καθώς και άτομα σε πληθυσμούς με υψηλά ποσοστά συχνότητας του HIV και τα οποία επιπροσθέτως έχουν απροφύλακτη σεξουαλική επαφή με περισσότερους από έναν συντρόφους ή έχουν ιστορικό σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων. Μεταξύ των προτάσεων της επιτροπής είναι να προηγείται έλεγχος για την HIV λοίμωξη πριν από τη χορήγηση της αγωγής, ενώ συστήνεται και ετήσιος έλεγχος όσων λαμβάνουν την αγωγή για τον HIV και άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της επιτροπής, σε αρχική φάση αναμένεται 1.000 άτομα στη χώρα μας να επωφεληθούν από την PrEP.
