«Πρέπει κάποια στιγμή στο άμεσο μέλλον να τελειώνουμε με τα αυτοκίνητα στο κέντρο της Αθήνας. Ολη η Ευρώπη προσπαθεί να μειώσει τον χώρο που έχει καταλάβει το αυτοκίνητο, από τις σκανδιναβικές χώρες μέχρι την Ιταλία και την Ισπανία, και εμείς εκεί, αμετακίνητοι».
Ο Θάνος Βλαστός, καθηγητής Πολεοδομίας και Συγκοινωνιακού Σχεδιασμού στο ΕΜΠ και ιδρυτής της Μονάδας Βιώσιμης Κινητικότητας, έχει εκπονήσει ή επιβλέψει τις προηγούμενες δεκαετίες μελέτες για πολλές ελληνικές πόλεις. Ανάμεσα σε αυτές και το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) του Δήμου Αθηναίων.
Η συζήτησή μας ξεκινάει από το πώς εκτιμά ότι θα επηρεάσει το κλείσιμο της Βασιλίσσης Ολγας την κυκλοφορία στο κέντρο. «Η πεζοδρόμηση της Βασιλίσσης Ολγας θα συνδέσει τα έργα της ενοποίησης αρχαιολογικών χώρων με το Παναθηναϊκό Στάδιο. Είναι ένα έργο σημαντικό για την πόλη και την αναγνώριση της ταυτότητάς της. Δεν ανήκουν όλα στο αυτοκίνητο – είναι μικρή η περίοδος της κυριαρχίας του σε σχέση με την ιστορία της Αθήνας. Κατά τη λογική όσων θεωρούν ότι προκαλεί κυκλοφοριακό πρόβλημα, να ξαναδώσουμε στην κυκλοφορία τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου, την Αποστόλου Παύλου και την Ερμού», απαντά.
«Εχω κουραστεί να ακούω πόσο πολύ μπλοκάρουν οι δρόμοι στην Αθήνα. Ναι, η αλήθεια είναι ότι η Αθήνα δεν είναι φτιαγμένη για το αυτοκίνητο. Εχει μικρούς δρόμους γιατί όταν χτιζόταν κανείς δεν ήθελε να διαθέσει λίγο από το οικοπεδάκι του για να φτιαχτούν μεγαλύτερες οδοί. Επομένως η κατάσταση δεν θα βελτιωθεί προσπαθώντας να διευκολύνουμε το αυτοκίνητο. Αντίθετα, θα πρέπει να δούμε σε συγκεκριμένη βάση πώς θα το βγάλουμε από την Αθήνα. Να δώσουμε τον χώρο που καταλαμβάνει στον πεζό, στο ποδήλατο και στο πράσινο. Ακούω συχνά το επιχείρημα ότι στη χώρα μας ο κόσμος δεν έχει εναλλακτική γιατί τα μέσα μεταφοράς είναι αναξιόπιστα. Μα εμείς τα καθιστούμε αναξιόπιστα. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις χρησιμοποίησαν το τραμ για να μετασχηματίσουν την πολεοδομία τους: το τοποθέτησαν στις κεντρικές λεωφόρους και τις πεζοδρόμησαν. Το τραμ είναι η ναυαρχίδα για την εξυπηρέτηση των κέντρων. Εμείς φέραμε το τραμ –επειδή μας το ζήτησε η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή ενόψει των Αγώνων του 2004– και το μπλοκάραμε στην είσοδο του κέντρου, αντί να συνεχίζει την πορεία του στην Πανεπιστημίου και στην Πατησίων, να δώσει ανάσα στα Πατήσια».
Τα ποδήλατα
Οπως εκτιμά ο κ. Βλαστός, η συζήτηση για τη βιώσιμη κινητικότητα στη χώρα μας είναι πολύ περιορισμένη σε σχέση με όλες τις άλλες ευρωπαϊκές. «Ποιος συζητάει στην Ελλάδα για την κλιματική κρίση; Στη Γερμανία, οι άνθρωποι αναζητούν τρόπους να μειώσουν στην καθημερινότητά τους τη συμβολή τους στις εκπομπές ρύπων του θερμοκηπίου. Στην Ελλάδα, αν ένας δήμαρχος επιχειρήσει να απαγορεύσει την πρόσβαση στα Ι.Χ. σε μια λεωφόρο, δεν πρόκειται να ξαναεκλεγεί. Είμαστε η μόνη χώρα στην Ε.Ε. η οποία έχει ξεχάσει το ποδήλατο. Το Παρίσι και το Μιλάνο άλλαξαν μέσα σε λίγους μήνες. Στην Αθήνα, στο σχέδιο ανάπλασης της Βασ. Ολγας δεν υπάρχει ποδηλατόδρομος, αλλά ειδική διαδρομή για να μπαίνουν τα αυτοκίνητα στο ιδιωτικό πάρκινγκ στο Ζάππειο και στα γήπεδα τένις απέναντι. Πολύ φοβάμαι ότι ο μόνος τρόπος να προχωρήσει μπροστά η Ελλάδα στον τομέα αυτόν είναι μέσω πίεσης από την Ε.Ε. Πριν από λίγες ημέρες το Ευρωδικαστήριο μας καταδίκασε για την ποιότητα του αέρα στην Αθήνα. Αν συνεχίσουμε έτσι, θα ακολουθήσουν κι άλλες καταδίκες, γιατί η Ευρώπη έχει αποφασίσει να προχωρήσει».
Το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας της Αθήνας προβλέπει την ανακήρυξη του ιστορικού κέντρου σε περιοχή χωρίς αυτοκίνητα έπειτα από συγκοινωνιακή μελέτη (με εξαίρεση τροφοδοσία, ταξί, μέσα μεταφοράς και πρόσβαση σε χώρους στάθμευσης), την επέκταση της ελεγχόμενης στάθμευσης κατά 1.700 θέσεις, τη δημιουργία δικτύου ποδηλατοδρόμων και τις αναπλάσεις πλατειών και οδών. Η εφαρμογή των ΣΒΑΚ, ωστόσο, εναπόκειται σήμερα στη διακριτική ευχέρεια της εκάστοτε δημοτικής αρχής, με αποτέλεσμα πολλά από αυτά που ήδη έχουν εγκριθεί σε διάφορες πόλεις να μην εφαρμόζονται.
