Τους έβγαλε στον δρόμο, θα τους οδηγήσει στις κάλπες. Η οργή που επικράτησε μετά το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη και οδήγησε τους νέους σε μαζικές κινητοποιήσεις θα μετουσιωθεί σε συμμετοχή στις επερχόμενες εκλογές, φυσική «εκβολή» των συλλογικών δράσεων του προηγούμενου διαστήματος. Είναι βέβαιο, τα Τέμπη θα επηρεάσουν την αναμέτρηση, αλλά με τα πολιτικά κόμματα να συγκεντρώνουν δυσθεώρητα ποσοστά δυσπιστίας στη νέα γενιά (88,5%), ουδείς γνωρίζει τον ακριβή τρόπο με τον οποίο θα σφραγίσουν το εκλογικό αποτέλεσμα.
Τα παραπάνω είναι ορισμένα από τα συμπεράσματα της έρευνας «Η νέα γενιά μετά τα Τέμπη», που πραγματοποίησε η aboutpeople για λογαριασμό του Eteron – Ινστιτούτο για την Ερευνα και την Κοινωνική Αλλαγή. Οπως προκύπτει, δύο μήνες μετά το τραγικό δυστύχημα η μνήμη παραμένει νωπή, τα συναισθήματα κατακλύζουν τους νέους και μόνο στην αναφορά της τραγωδίας. Η οργή (43,7%), η απελπισία (19,7%), η ντροπή (17,4%) και η ανασφάλεια (14,6%) κυριαρχούν. Η νέα γενιά (17-34 ετών) δεν αποδίδει την κύρια ευθύνη για το δυστύχημα στον σταθμάρχη, αλλά στην τωρινή κυβέρνηση (59,5%) και σε όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις (58,3%). (Αρκετά πιο χαμηλά, στην τρίτη θέση, βρίσκεται ο τρόπος λειτουργίας του Δημοσίου –28,8%– και αμέσως μετά οι ιδιωτικοποιήσεις με 22,8%).
«Η νέα έρευνα του Eteron προσπαθεί να ρίξει φως στις τάσεις που διαμορφώνονται στη νεολαία, σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο, μετά το δυστύχημα των Τεμπών», λέει στην «Κ» ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης, διευθυντής του Eteron. «Δεν μπορεί να γίνει εύκολα πρόβλεψη της εκλογικής συμπεριφοράς, όμως αναντίρρητα διαμορφώνονται κάποιες κοινωνικές και ψυχογραφικές τάσεις στη νεολαία. Για παράδειγμα, το δυστύχημα προκάλεσε έντονα αρνητικά συναισθήματα, όπως οργή, απελπισία, ντροπή και ανασφάλεια. Την ίδια στιγμή η νεολαία αποδίδει πολιτικές ευθύνες τόσο στη σημερινή κυβέρνηση όσο και σε όλες τις κυβερνήσεις έως σήμερα. Αρκούν αυτά τα συναισθήματα για να διαμορφώσουν πολιτικές τάσεις μέσα στη νεολαία; Σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από την εκλογική μάχη, σημαντικό είναι να εξεταστεί η νεολαία ως μια γενιά που πλέον θεωρεί τις κρίσεις κανονικότητα και το δυστύχημα στα Τέμπη δεν μπορεί να αναλυθεί ξεκομμένα από αυτές. Η συσσωρευμένη οργή δεν γνωρίζουμε αν θα εκφραστεί στην κάλπη –αφού προϋποθέτει τις απαραίτητες πολιτικές συνθήκες–, όμως αναμφίβολα θα αποτελεί ένα επιπλέον σοβαρό τραύμα μιας ήδη τραυματισμένης γενιάς».
Χαρακτηριστικό του ηθικού σοκ που υπέστη η ελληνική κοινωνία και ιδίως οι νέοι, ξημερώνοντας η 1η Μαρτίου 2023, αποτελεί η αθρόα συμμετοχή στις συλλογικές δράσεις διαμαρτυρίας. Σύμφωνα με την έρευνα, το 37,8% των νέων συμμετείχε είτε στις διαδηλώσεις και τις συμβολικές δράσεις στη μνήμη των θυμάτων είτε στις απεργίες. Για το 13,6% μάλιστα ήταν η πρώτη φορά σε διαδήλωση. Το ποσοστό είναι ακόμη μεγαλύτερο στις γυναίκες (16,3%). 64,6% κατέβηκαν μόνοι τους ή με φίλους ή φίλες στις κινητοποιήσεις, ενώ το 31,1% σε οργανωμένο μπλοκ μαθητικών συντονιστικών, φοιτητικών συλλόγων, εργατικών σωματείων ή πολιτικού κόμματος – οργάνωσης.
Οπως ήταν αναμενόμενο, το δυστύχημα των Τεμπών επηρέασε από αρκετά έως πολύ (72,9%) την άποψη των νέων για την κυβέρνηση και για τα κόμματα που έχουν κυβερνήσει (72,7%) και εν γένει για τα πολιτικά κόμματα (68,1%). Μεταξύ άλλων επλήγη και η αξιοπιστία του κράτους (80,2%), αλλά και η εικόνα των ιδιωτικοποιήσεων (64,2%). Πάνω απ’ όλα, όμως, επηρεάστηκε το αίσθημα ασφάλειας των νέων για τις μεταφορές (87,6%). Οι περισσότεροι (38,3%) θεωρούν ότι για να αλλάξει κάτι στην εικόνα των σιδηροδρόμων θα πρέπει να επανακρατικοποιηθούν στο σύνολό τους, ενώ το 29,4% θεωρεί ότι χρειάζονται περισσότεροι έλεγχοι ασφαλείας.
Κύρια ζητήματα
Η συντριπτική πλειονότητα (82,1%) δηλώνει ότι θα ψηφίσει στις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές, ενώ τα κύρια ζητήματα που θα επηρεάσουν την ψήφο της θα είναι η ακρίβεια – πληθωρισμός (43,4%), η οικονομία – ανάπτυξη (43%), η δικαιοσύνη – διαφάνεια (40,8%) και η τραγωδία στα Τέμπη (18,5%). Σε σχέση με την ιδεολογική του τοποθέτηση, το 22,2% δηλώνει ότι δεν το εκφράζει κάποια ιδεολογία, 14,7% ότι εκφράζεται από τον δημοκρατικό σοσιαλισμό, 12,4% από τη σοσιαλδημοκρατία και 11,3% από τον φιλελευθερισμό.
Η έρευνα, που εντάσσεται στο νέο project του Eteron «Youth – Voice On», πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 634 ανδρών και γυναικών 17-34 ετών από όλη τη χώρα τον Απρίλιο του 2023.
