Κέντησαν παραδοσιακά μοτίβα πλάι σε Πομάκες κεντήστρες, δούλεψαν στον αργαλειό μαζί με μοναχές της Μονής Κωνσταντίνου και Ελένης, έμαθαν τα μυστικά του μεταξοσκώληκα, επισκέφθηκαν εκκοκκιστήρια βαμβακιού, ξεναγήθηκαν στη Βεργίνα, θαύμασαν τις παραδοσιακές ελληνικές φορεσιές στην Καλαμάτα, μυήθηκαν στην ψηφιακή μόδα. Το πρόγραμμα του πρώτου θερινού σχολείου του Fashion Revolution Greece ήταν τόσο πλούσιο και συμπεριληπτικό, που κάλυψε τα γούστα και τις απαιτήσεις και των 18 συμμετεχόντων – από τη Λατινική Αμερική, τις ΗΠΑ, την Ευρώπη, τον Λίβανο και την Ινδία.
«Κάναμε ένα κάλεσμα προς όλους όσοι ενδιαφέρονται να φέρουν την αλλαγή στη βιομηχανία της μόδας – σπουδαστές και εκπαιδευτικούς, εργαζομένους και επιχειρηματίες του κλάδου, νέους με περιβαλλοντικές ανησυχίες», περιγράφει στην «Κ» η ψυχή του εγχειρήματος, δρ Φιόρη Ζαφειροπούλου, η οποία έχει κάνει το διδακτορικό της στις πράσινες και ηθικές εφοδιαστικές αλυσίδες και είναι συντονίστρια του Fashion Revolution Greece. Η πρότασή της βρήκε ευήκοα ώτα μεταξύ ανθρώπων που ενστερνίζονται τις αξίες του διεθνούς κινήματος – την πράσινη και ηθική οικονομία. Δεκαεπτά γυναίκες και ένας άνδρας έδωσαν το «παρών» για είκοσι ημέρες στην Ελλάδα. «Ο στόχος μας δεν ήταν μόνο να μοιραστούμε μαζί τους τις καλές πρακτικές που υλοποιούνται στη χώρα μας, αλλά να κάνουμε ανταλλαγή τεχνογνωσίας», τονίζει η δρ Ζαφειροπούλου. «Μέχρι και πριν από κάποιες δεκαετίες στην Ελλάδα η βιομηχανία ρούχου άκμαζε, το δυνατό μας “χαρτί” ήταν ότι είχαμε την πρώτη ύλη, όπως βαμβάκι και μετάξι, επομένως είχαμε στη διάθεσή μας ολόκληρη την εφοδιαστική αλυσίδα», υπενθυμίζει η δρ Ζαφειροπούλου. Η πολυπολιτισμική ομάδα παρακολουθούσε το πρωί εισηγήσεις από ακαδημαϊκούς και εγνωσμένου κύρους επαγγελματίες, το απόγευμα συμμετείχε σε workshops, ενώ ταυτόχρονα «όργωσε» την Ελλάδα.
«Ποτέ έως σήμερα δεν είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω την παραγωγή μεταξιού βήμα βήμα, όπως στο Σουφλί», λέει στην «Κ» η 36χρονη Lucia Dao, που είναι από τη Βενεζουέλα, αλλά ζει και εργάζεται στο Μεξικό, όπου διατηρεί ένα κατάστημα με ρούχα second hand. «Στα μέρη μας, μετάξι παράγεται μόνο σε μια πολύ μικρή κοινότητα στις Ανδεις», επισημαίνει, «δεν έχω όμως πάει ποτέ εκεί». Η Θράκη κέρδισε τη νεαρή Λατινοαμερικανίδα και όχι μόνο χάρη στον μεταξοσκώληκα. «Ταξιδέψαμε πολύ, γιατί επισκεφθήκαμε και την Ξάνθη και την Κομοτηνή, αλλά και Πομακοχώρια, τα τοπία μου άρεσαν πολύ, οι άνθρωποι ήταν πάρα πολύ ζεστοί και φιλόξενοι, ένιωσα σαν στο σπίτι μου». Η Lucia δήλωσε συμμετοχή γιατί ενδιαφερόταν να βελτιώσει τις τεχνικές επαναχρησιμοποίησης ρούχων και υφασμάτων στο κατάστημά της, στο Tulum στο Μεξικό, μέσω, όμως, της επαφής με τους υπόλοιπους συμμετέχοντες και επαγγελματίες, συνειδητοποίησε πολλά πράγματα. «Είμαι πολύ δημιουργική, υστερώ ωστόσο στο καθαρά επιχειρηματικό κομμάτι», ανέφερε ενδεικτικά, «οι παραδόσεις χάνονται, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά παντού, μπορούμε όμως να τους δώσουμε νέα πνοή μέσα από τη βιομηχανία της μόδας». Η επίσκεψη στη συλλογή Ελληνικών Ενδυμασιών Βικτώρια Γ. Καρέλια υπήρξε μια μοναδική εμπειρία για τη Lucia. «Το εύρος της συλλογής, ο τρόπος που έχουν εκτεθεί οι φορεσιές και η αξιοποίηση της τεχνολογίας προς όφελος του επισκέπτη με ενθουσίασαν και μου έδωσαν πολλές ιδέες», καταλήγει η 36χρονη, η οποία βλέποντας τις παραδοσιακές στολές θυμήθηκε εκείνες των γηγενών πληθυσμών της Λατινικής Αμερικής.
Μια πολυπολιτισμική ομάδα 18 ατόμων παρακολούθησε εισηγήσεις από ακαδημαϊκούς και επαγγελματίες και μετά έκανε τη θεωρία πράξη στα επιμέρους εργαστήρια.
«Φιλοδοξώ να εργαστώ στη βιώσιμη μόδα και γι’ αυτό ταξιδεύω σε πολλές χώρες και ανακαλύπτω τις βέλτιστες τεχνικές που εφαρμόζονται», αναφέρει στην «Κ» η 23χρονη Ινδή Hetansi Parekh, που έχει σπουδάσει μόδα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Στην πατρίδα της συνυπάρχουν διαφορετικές και αντικρουόμενες πτυχές της σύγχρονης βιομηχανίας ρούχων – η υποαμειβόμενη εργασία ντόπιων αλλά και η παρουσία μεγάλων εταιρειών του χώρου. «Τα προβλήματα απορρέουν από την έλλειψη νομοθετικού πλαισίου, είναι καθήκον της κυβέρνησης να προστατεύσει τους εργαζομένους». Η ίδια δηλώνει «ταγμένη» στις αξίες του Fashion Revolution για τη βιώσιμη μόδα και το δίκαιο εμπόριο – αξίες που μέσω μιας εταιρείας social media marketing που διατηρεί, προσπαθεί να διαδώσει σε όλο τον κόσμο. «Μετά την Ελλάδα θα συνεχίσω στην Τουρκία και κατόπιν θα πάω στη Στοκχόλμη και στην Κοπεγχάγη, εκεί όπου η βιώσιμη μόδα έχει πάρει σάρκα και οστά, ώστε να ανακαλύψω περισ-σότερα», λέει με νόημα.
Πολιτιστική ταυτότητα
«Οι επισκέπτες μας είδαν μια διαφορετική Ελλάδα, γνώρισαν τη δημιουργική πλευρά της, ανθρώπους με όραμα, που σε πείσμα των δυσκολιών, συνεχίζουν παραδοσιακές τεχνικές και τις εμπλουτίζουν», σημειώνει η Ελις Κις, Fashion Features Director στη Vogue Greece, που συναντήθηκε με την ομάδα στη Μάνη. «Εκεί συζητήσαμε για τον τρόπο με τον οποίο η βιομηχανία της μόδας και κυρίως της πολυτέλειας αξιοποιούν την πολιτιστική ταυτότητα ενός τόπου», εξηγεί η κ. Κις, «μεγάλοι οίκοι έχουν ενδιαφερθεί και εξερευνήσει την πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας, όπως ο Dior, που πρόσφατα παρουσίασε μια συλλογή εμπνευσμένη από την αρχαιότητα». Βεβαίως, η πολιτιστική κληρονομιά εμπνέει και μεμονωμένους δημιουργούς, όπως φαίνεται στα σχέδια της Σοφίας Κοκοσαλάκη και της Μαίρης Κατράντζου. Παλαιότερα, η εν λόγω τάση των οίκων είχε κατακριθεί, καθώς το «πολιτιστικό» αυτό δάνειο δινόταν σιωπηλά. «Τώρα, όμως, οι οίκοι μιλούν ανοιχτά για την πηγή έμπνευσής τους, τη διαφημίζουν και συχνά επιμερίζονται την παραγωγή με τοπικές μονάδες».
Οι περισσότερες συμμετέχουσες πριν φύγουν έκαναν ένα μόνιμο τατουάζ με έναν κύκλο γυναικών που χορεύουν – εμπνευσμένο από τους παραδοσιακούς ελληνικούς χορούς, αλλά και από την έννοια της κυκλικής μόδας. «Ηταν 20 πολύ γόνιμες ημέρες», καταλήγει η δρ Ζαφειροπούλου, «βγήκαμε όλοι πιο σοφοί: συνομιλώντας με τις μοναχές της Μονής Κωνσταντίνου και Ελένης εγώ, για παράδειγμα, έμαθα ότι ο Μοριάς πήρε το όνομα του από τις πολλές μουριές που κάλυπταν την περιοχή ήδη από την αρχαιότητα, τότε που και εκεί παρήγαν μετάξι…».
