«Ενα από τα καλύτερα πράγματα που μπορείς να κάνεις στη Σαντορίνη είναι να νοικιάσεις ένα ΑΤV, ένα όχημα παντός εδάφους, ιδανικό για να βγεις και εκτός δρόμου. Αν και θα εκτεθείς στον ήλιο ή ακόμη και στη βροχή, θα αποφύγεις την κίνηση σε πολλές περιοχές». Εκτός από τις κρουαζιέρες, το ηλιοβασίλεμα στην Οία και το ηφαίστειο, η ενοικίαση «γουρούνας» στο νησί είναι μία από τις προτάσεις του Ιsland Hopper TV, ενός ταξιδιωτικού καναλιού στο YouTube, με συμβουλές για προορισμούς σε όλο τον κόσμο. Το βίντεο, που μετρά 360.000 προβολές, δεν είναι το μόνο που προτρέπει τους τουρίστες να εξερευνήσουν τη Σαντορίνη πάνω σε ένα τετράτροχο. Δεκάδες vlogs, άρθρα και λίστες καταγράφουν τις βόλτες με τις «γουρούνες» ως μία εμπειρία που δεν πρέπει να χάσεις.
Ποιος όμως τους προειδοποιεί για τους κινδύνους; Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, άλλος ένας θανάσιμος τραυματισμός τουρίστα που επέβαινε σε «γουρούνα» προστίθεντο στη μαύρη λίστα. «Η γουρούνα είναι ένα όχημα με ιδιαιτερότητες. Δεν στρίβει με το τιμόνι, χρειάζεται συνδυασμός γι’ αυτό, πρέπει να ξέρεις πώς να κινείσαι. Αν κάποιος δεν γνωρίζει πώς να κατανείμει το κέντρο βάρους, ειδικά όταν έχει κι άλλον επιβάτη πίσω του, γίνεται πολύ επικίνδυνο. Μπορεί, πατώντας το γκάζι, να εκτοξευθεί από τη θέση του. Θέλει προσεκτική χρήση και συγκεκριμένη εκπαίδευση», εξηγεί στην «Κ» ο Κωνσταντίνος Μαρκουίζος-Ιαβέρης, εκπαιδευτής οδικής συμπεριφοράς, επισημαίνοντας την ανάγκη να θεσμοθετηθεί ειδική κατηγορία διπλώματος για τη χρήση των ATV.
Προϋπόθεση για την ενοικίαση ενός τετράτροχου είναι η κατοχή άδειας οδήγησης αυτοκινήτου, η οποία πρέπει να έχει εκδοθεί τουλάχιστον έναν χρόνο πριν από την ημερομηνία ενοικίασης. «Οι γουρούνες δεν είναι ούτε αυτοκίνητα, ούτε μηχανάκια. Είναι κάτι ενδιάμεσο. Οσοι δεν έχουν χρησιμοποιήσει ξανά ένα τέτοιο όχημα, δεν θα έπρεπε να το οδηγούν. Θεωρούν ότι κάνουν κάτι εύκολο, ανώδυνο και μη επικίνδυνο, ενώ επί της ουσίας (η οδήγηση) είναι μία από τις πιο επικίνδυνες δραστηριότητες που κάνουμε όλοι καθημερινά, χειμώνα και καλοκαίρι».
Αύξηση των τροχαίων στα νησιά
Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, παρατηρείται αισθητή αύξηση των τροχαίων στα νησιά τους θερινούς μήνες. Πηγές της στατιστικής υπηρεσίας σημειώνουν ότι τροχαία με «γουρούνες» καταγράφονται μόνο το καλοκαίρι και αυτός είναι ένας από τους λόγους που τα τροχαία στην κατηγορία των μοτοσικλετών «εκτοξεύονται».
Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται τα τροχαία όλων των οχημάτων στη νησιωτική χώρα και οι διαφορές που παρατηρούνται στις δύο σεζόν.
Ειδικότερα, το χειμερινό εξάμηνο του 2021, στις Κυκλάδες σημειώθηκαν 40 τροχαία, ενώ το καλοκαιρινό εξάμηνο 205, παρουσίασαν δηλαδή πενταπλάσια αύξηση.
Το 2022 τα τροχαία κατά τη διάρκεια του Μαΐου – Οκτωβρίου παρουσίασαν σχεδόν τετραπλάσια αύξηση από το προηγούμενο εξάμηνο.
Η διαφορά αυτή εντοπίζεται και στα Δωδεκάνησα. Το 2021, τη χειμερινή σεζόν καταγράφηκαν 34 ατυχήματα, ενώ την καλοκαιρινή εκτοξεύθηκαν στα 126. Το 2022, από 46 τον χειμώνα, σημειώθηκαν 116 το καλοκαίρι.
Παλαιού τύπου επικίνδυνα τετράτροχα
Για τη νόμιμη κυκλοφορία και εκμίσθωση όλων των οχημάτων έχουν τεθεί συγκεκριμένα όρια παλαιότητας. Ωστόσο, τα όρια ηλικίας των ενοικιαζόμενων οχημάτων αυξήθηκαν εξαιτίας της πίεσης που άσκησαν επαγγελματίες του χώρου. «Λόγω της πανδημίας, πολλά οχήματα έμειναν σε αχρηστία, οπότε για να βοηθηθούμε προτείναμε να δοθεί παράταση στα όρια ηλικίας, η οποία αμφιβάλλω αν θα επιστρέψει στα προηγούμενα επίπεδα. Ενώ νοικιάζαμε ‘’γουρούνες’’ έως πέντε χρονών, τώρα το όριο πήγε στα επτά χρόνια», εξηγεί ασκώντας κριτική στον κλάδο, ο εκπρόσωπος εργαζομένων μοτοσικλετιστών, Βαγγέλης Σίμος. Παραδέχεται, μάλιστα ότι ήταν μία λάθος επιλογή καθώς χρειαζόταν να υπάρξει μία διάκριση. «Οι γουρούνες με τεχνολογία Euro 5 είναι πιο επικίνδυνες. Τα Euro 6 οχήματα έχουν άλλες προδιαγραφές. Είναι πιο φαρδιές, έχουν ανεξάρτητη ανάρτηση, καλύτερα φρένα, οπότε είναι πιο δύσκολο να αναποδογυρίσουν. Επρεπε λοιπόν η παράταση να δοθεί μόνο στα οχήματα νέας τεχνολογίας. Λειτουργήσαμε όμως με όρους πελατειακούς και επεκτείναμε τα όρια χωρίς να το εξετάσουμε».
«Βλέπουμε να οδηγούν με μαγιό και σαγιονάρες χωρίς κράνος και προστατευτικά, ενώ χειρίζονται ένα όχημα το οποίο δεν το χρησιμοποιούν καθημερινά, άρα δεν έχουν καλή γνώση του».
Επιμένοντας στις ευθύνες των επαγγελματιών, ο ίδιος επισημαίνει και την απουσία ελέγχων στις «γουρούνες». Εδώ και χρόνια οι τρίκυκλες και οι τετράτροχες μοτοσικλέτες εξαιρούνταν από τους τεχνικούς ελέγχους. Με πρόσφατη εγκύκλιο του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, από τον Ιανουάριο του 2022 υποχρεώθηκαν και αυτά τα οχήματα να περνούν από ΚΤΕΟ. «Δεν υπάρχει όμως ο τεχνολογικός εξοπλισμός και η υποδομή στα ΚΤΕΟ, πόσω μάλλον στα νησιά, για να κάνουν αυτού του είδους ελέγχους στις γουρούνες. Κανείς δεν ελέγχει τα συστήματα πέδησης, τα ελαστικά, τα συστήματα ανάρτησης που πιθανόν να έχουν παρουσιάσει προβλήματα. Επομένως, κυκλοφορούν στους δρόμους γουρούνες που δεν θα έπρεπε να κινούνται (σ.σ. αν είχαν ελεγχθεί)».
Επαγγελματικές αστοχίες, απουσία τεχνικού ελέγχου, οδικής εκπαίδευσης αλλά και κουλτούρας ασφαλούς οδήγησης συνθέτουν ένα πλαίσιο που εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους. H ευθύνη για το τραγικό φαινόμενο του καλοκαιριού ωστόσο, επισημαίνει ο Κ. Ιαβέρης, αφορά πρωτίστως την οδηγική συμπεριφορά. «Βλέπουμε να οδηγούν με μαγιό και σαγιονάρες χωρίς κράνος και προστατευτικά, ενώ χειρίζονται ένα όχημα το οποίο δεν το χρησιμοποιούν καθημερινά, άρα δεν έχουν καλή γνώση του», τονίζει. «Στα νησιά, παρόλο που δεν γνωρίζουμε καλά τους δρόμους και υπάρχουν εκατοντάδες μεθυσμένοι, κυκλοφορούμε πιο γρήγορα από ότι μπορούμε και από ότι πρέπει, οπότε είναι επόμενο να βρεθούμε με τόσους νεκρούς, τραυματίες, ακρωτηριασμένους και ελαφρότερα τραυματίες», καταλήγει.
