H 24η Οκτωβρίου 2022 έχει χαραχθεί στη μνήμη όσων εργάζονται στο Διεπιστημονικό Κέντρο Ερευνας Δασικών Πυρκαγιών του Πανεπιστημίου Σαν Χοσέ στην Καλιφόρνια. Επειτα από πολλά χρόνια ερευνών και δημιουργίας μοντέλων πρόβλεψης της εξέλιξης πυρκαγιών η φιλόδοξη διεπιστημονική ομάδα είχε προκαλέσει μια ελεγχόμενη πυρκαγιά σε μια χαράδρα στην Καλιφόρνια, μια περιοχή που πλήττεται τακτικά από πραγματικές πυρκαγιές· το πρότζεκτ προσέλκυσε συναδέλφους τους ακόμα και από την Αυστραλία, οι οποίοι συνεισέφεραν στη μελέτη των αλληλεπιδράσεων μεταξύ πυρκαγιάς, τοπικών καιρικών συνθηκών και τοπογραφίας… «Αναζητούσαμε για πολλά χρόνια την κατάλληλη στιγμή και το κατάλληλο μέρος για αυτή τη διαδικασία· τα φαράγγια παρουσιάζουν εξαιρετικό επιστημονικό ενδιαφέρον, καθώς λόγω γεωμορφολογίας ο ρυθμός εξάπλωσης αυξάνεται εκθετικά, ανέφερε χθες ο καθηγητής Μετεωρολογίας και διευθυντής του εν λόγω Κέντρου, κ. Craig Β. Clements, μιλώντας στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών όπου παρουσίασε εκτενώς τόσο τα μοντέλα που έχει αναπτύξει όσο και τα αποτελέσματα από το περίφημο… πείραμα (California Canyon Fire Experiment). Γύρω από τις φλεγόμενες εκτάσεις, που ανήκαν σε ιδιώτη, είχαν τοποθετηθεί τα πιο σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία – ένα ελικόπτερο με σύστημα υπέρυθρης απεικόνισης, ένας πύργος 106 ποδιών με αισθητήρες και τρισδιάστατα ηχητικά ανεμόμετρα, συσκευές που μετρούν τρισδιάστατους ανέμους και αναταράξεις κ.ά. Χάρη σε αυτά τα εργαλεία οι ερευνητές μέτρησαν την εξάπλωση της φωτιάς, τη ροή θερμότητας της φλόγας, την περίμετρο της φωτιάς, τον καιρό της φωτιάς και τις αλληλεπιδράσεις φωτιάς – ατμόσφαιρας. Ως γνωστόν, ο πραγματικός καιρός διαφέρει από τον καιρό που παράγει η φωτιά.
«Οι πυρκαγιές γίνονται όλο και πιο σφοδρές, δυσκολευόμαστε και εμείς οι επιστήμονες να τις αποκωδικοποιήσουμε, τα κλασικά μοντέλα πρόβλεψης δεν μπορούν να μας βοηθήσουν, γι’ αυτό χρειαζόμαστε νέα όπλα στη φαρέτρα μας», ανέφερε χθες ο κ. Clements με αφορμή την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας μεταξύ του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΙΕΠΒΑ) και της επιχειρησιακής μονάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών με το Διεπιστημονικό Κέντρο Ερευνας Δασικών Πυρκαγιών του Πανεπιστημίου Σαν Χοσέ των ΗΠΑ. Aντικείμενο της συνεργασίας είναι η από κοινού προώθηση της έρευνας της πυρομετεωρολογίας και της μελέτης των δασικών πυρκαγιών. Η ομάδα του κ. Clements έχει 10ετή εμπειρία σε ανάπτυξη μοντέλων πρόβλεψης, τα οποία έχουν αποσπάσει διεθνείς πιστοποιήσεις. Οι δύο πλευρές φιλοδοξούν να ανταλλάσσουν συστηματικά τεχνογνωσία και να τελειοποιήσουν τα μοντέλα.
Επισημαίνεται ότι το μοντέλο πρόβλεψης IRIS 2.0, που έχει αναπτύξει το Αστεροσκοπείο Αθηνών, μπορεί μέσα σε μισή ώρα να δώσει πρόγνωση για την εξέλιξη της φωτιάς τις επόμενες έξι ώρες, ενώ εντός μιας ώρας, δίνει προγνωστικά για το επόμενο 24ωρο. Βεβαίως, για να λειτουργήσει ο αλγόριθμος χρειάζονται κάποιες απαραίτητες πληροφορίες, όπως ο χρόνος και οι ακριβείς γεωγραφικές συντεταγμένες εκδήλωσης της φωτιάς, τα οποία διαθέτει αποκλειστικά η Πυροσβεστική. Οι δύο υπηρεσίες είχαν υπογράψει παλαιότερα μνημόνιο συνεργασίας, το οποίο έχει εκπνεύσει, με συνέπεια σήμερα το εν λόγω μοντέλο να παραμένει αναξιοποίητο.
