Εικόνα 1. Σπίτι Μπελέρη στη Χειμάρρα: «Το παιδί μου είναι φυλακή για ένα σκοπό. Θα βγει μόνον όταν έρθει η ώρα να αναλάβει δήμαρχος». Η συγκλονιστική φράση βγαίνει ήρεμα από το στόμα της Ηπειρώτισσας μάνας που έχει τον γιο της φυλακισμένο επί ένα τρίμηνο. Γύρω της οι στενοί συγγενείς στενοχωρημένοι ή βουρκωμένοι από συγκίνηση, ακούνε τις παραγγελίες του Φρέντι Μπελέρη από τη φυλακή. Εκείνη, φαινομενικά ατάραχη, θυμίζει τον στίχο του Σολωμού: «Και βλέπω πέρα τα παιδιά και τες αντρογυναίκες/… Ακίνητες, αστέναχτες, δίχως να ρίξουν δάκρυ».
Εικόνα 2. Πεζόδρομος Χειμάρρας: Εχει σουρουπώσει. Με δυσκολία περνάς ανάμεσα στον κόσμο. Μικροπωλητές πουλούν την πραμάτεια τους· στα εστιατόρια δεν υπάρχει ούτε ένα κάθισμα ελεύθερο· δυνατή μουσική· ένας Τούρκος παγωτατζής κάνει στους τουρίστες τα παιχνίδια που κάνουν στα παγωτατζίδικα στην Πόλη· ομιλίες στα ελληνικά και τα αλβανικά· μέσα σε αρκετά μαγαζιά δεσπόζουν φωτογραφίες του Κυριάκου Μητσοτάκη από την επίσκεψή του στον τόπο τον Δεκέμβριο του 2022.
Εικόνα 3. Γραφεία μειονοτικής οργανώσεως «Ομόνοια» στη Χειμάρρα: Κόσμος πολύς, σφιγμένα χείλια, στενοχώρια αλλά και αποφασιστικότητα. Οι περισσότεροι ρωτούν: «Τι λέει ο Φρέντι;». Κι εδώ τον τόνο δίνουν οι γυναίκες. Αυτή τη φορά είναι νεαρές Χειμαρριώτισσες. Κάποιες τις γνωρίσαμε από τα βιντεάκια που κυκλοφόρησαν κατά την καταμέτρηση των ψήφων στις δημοτικές εκλογές. Ησαν αυτές που χτυπούσαν άγρια το χέρι πάνω στο τραπέζι κάθε φορά που γινόταν προσπάθεια αλλοιώσεως του αποτελέσματος. Μαχητικές και ανυποχώρητες σχολιάζουν: «Ο Φρέντι αντέχει! Οσο ο Ράμα τον κρατάει μέσα, εκείνος έχει το πρόβλημα. Εμείς πάντως εκλέξαμε δήμαρχο. Δεν ξανακάνουμε άλλες εκλογές».
Εικόνα 4. Ο τουρισμός: Φθηνός, αλλά πολύς τουρισμός. Πολλά αυτοκίνητα με ξένες πινακίδες. Αγνωστο εάν οι ιδιοκτήτες τους είναι Αλβανοί μετανάστες ή ξένοι τουρίστες. Είναι όμως γεμάτος ο τόπος. Σημείο συζητήσεως αυτές τις ημέρες μια αλαζονική ανάρτηση του πρωθυπουργού Ράμα στα μέσα κοινωνικής δικτυώσεως. Παρομοίασε τους Ιταλούς που έχουν επιλέξει φέτος τη χώρα του για τουρισμό με το πλοίο «Vlore» που το 1991 είχε κατακλυστεί από Αλβανούς που ήθελαν να φύγουν από τη χώρα.
Εικόνα 5. Παραλιακό μέτωπο του χωριού ∆ρυμάδες: Αυτή την περίοδο χτίζονται δίπλα ακριβώς στη θάλασσα εννέα τεράστια πεντάστερα ξενοδοχεία. Είναι κατά κυριολεξία το ένα πάνω στο άλλο. Δίπλα τους λειτουργούν ήδη μερικά παλαιότερα. Η κατάσταση θυμίζει την ανοικοδόμηση ξενοδοχείων στην Ελλάδα επί χούντας. Σε λίγα χρόνια όμως θα θυμίζει το θαλάσσιο μέτωπο της Ισπανίας, όπου ψάχνεις να δεις λίγη θάλασσα πίσω από πολυώροφα κτίρια. Οι κάτοικοι σχολιάζουν τα οικόπεδα πάνω στα οποία χτίζονται τα ξενοδοχεία: «Αυτό ήταν του Χ. Το έδωσε με προσύμφωνο για ένα κομμάτι ψωμί. Εκείνο είναι του Ψ. Αυτός τουλάχιστον πήρε αντιπαροχή. Δεν μας δίνουν τους τίτλους στις ιδιοκτησίες των προγόνων μας, εάν δεν τις έχουμε προπωλήσει σε ανθρώπους του καθεστώτος».
Εικόνα 6. Υποδομές στη χώρα: Το 1991, χρονιά που έπεσε ο κομμουνισμός, τη χώρα διέσχιζε μόνον ένας δρόμος ασφαλτοστρωμένος σε όλο το μήκος του (σε πολλά σημεία επισκευασμένος από τους Γερμανούς που υποχωρούσαν από την Ελλάδα το 1944). Σήμερα παρότι σε πολλά σημεία το οδικό δίκτυο θυμίζει ακόμη κοίτη ξεροπόταμου, η χώρα γεμίζει αυτοκινητοδρόμους. Ο τουρισμός, οι αυτοκινητόδρομοι, οι ουρανοξύστες που γεμίζουν τον ουρανό των Τιράνων, το μαύρο χρήμα που κυκλοφορεί άφθονο, όλα αυτά ωθούν αρκετούς Αλβανούς να πιστεύουν ότι η χώρα τους είναι η «οικονομική τίγρης» των Βαλκανίων. Τι κι αν ο πληθυσμός της χώρας πιθανόν να έχει πέσει κάτω από 2 εκατ. λόγω της αθρόας μεταναστεύσεως. Αυτοί θεωρούν ότι πολύ σύντομα το Δυρράχιο θα υπερβεί τη Θεσσαλονίκη σε όγκο εμπορευμάτων ή ο τουρισμός της Αλβανίας θα ξεπεράσει τον ελληνικό… Είναι χρήσιμο να τα έχουμε αυτά κατά νου όταν συνομιλούμε με τα Τίρανα. Πολλές φορές βλέπουμε την Αλβανία μέσα από το πρίσμα των δεκαετιών του 1990 ή του 2000.
Εικόνα τελευταία (αλλά κατ’ ουσίαν πρώτη) – νοσοκομείο φυλακών στα Τίρανα: Στο φωτεινό δωμάτιο που μας έχουν παραχωρήσει, ο Φρέντι Μπελέρης ήρεμος, κυρίαρχος, με καθαρή σκέψη, σχολιάζει τα όσα έχουν συμβεί. Λέει με χιούμορ ότι βρήκε επιτέλους ευκαιρία να κάνει δίαιτα. Είναι εντυπωσιακά αδιάφορος για το πόσον καιρό θα μείνει μέσα. Αρκεί, όταν βγει, να τιμήσει την ψήφο των Χειμαρριωτών και να αναλάβει δήμαρχος για να σταματήσει τη λεηλασία των περιουσιών τους. Σχολιάζει γελώντας ότι για υποτιθέμενη διαφθορά 380 ευρώ είναι προφυλακισμένος για τρεις μήνες. Αναρωτιέται πόσους αιώνες κατ’ αναλογίαν πρέπει να μπουν φυλακή οι δεκάδες συνεργάτες του Ράμα που διώκονται για διαφθορά. Φεύγοντας μου λέει: «Πώς το λέει αυτός ο ποιητής από τη Θεσσαλονίκη; Ο Χριστιανόπουλος; “Και τι δεν κάνατε για να με θάψετε. Ομως ξεχάσατε πως ήμουν σπόρος”».
Ο κ. Αγγελος Συρίγος είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, βουλευτής Ν.Δ. στην Α΄ Αθηνών. Επισκέφθηκε στις 11.8.2023 εκ μέρους του πρωθυπουργού τον έγκλειστο στις φυλακές Τιράνων Φρέντι Μπελέρη.
