Τον Φεβρουάριο του 2016 η κατάσταση στον Πειραιά και στην Ειδομένη ήταν ασφυκτική: οι προσφυγικές ροές από τα τουρκικά σύνορα αυξάνονταν θεαματικά, ενώ οι Αρχές της Βόρειας Μακεδονίας κρατούσαν κλειστό το σημείο διέλευσης, με αποτέλεσμα τον εγκλωβισμό χιλιάδων προσφύγων σε ελληνικό έδαφος. Την ίδια ώρα, η Αυστρία θα συγκαλέσει στη Βιέννη σύνοδο για το προσφυγικό με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, εξαιρώντας την Ελλάδα, προκειμένου να «σφραγιστεί» η πύλη εισόδου προς την Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη. «Η Αθήνα προέβη σε διάβημα διαμαρτυρίας προς την Αυστρία για την πρωτοβουλία της Βιέννης να συγκαλέσει διάσκεψη των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων χωρίς να προσκαλέσει την Ελλάδα, ενέργεια που ο υπουργός Εξωτερικών Ν. Κοτζιάς χαρακτήρισε “μη φιλική”», ανέφερε το ρεπορτάζ της «Κ». «Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, σε συνομιλία με τον πρωθυπουργό της Ολλανδίας, Μαρκ Ρούτε, διαμαρτυρήθηκε σε υψηλούς τόνους για την αδυναμία της Ενωσης να διασφαλίσει την τήρηση των συμφωνηθέντων στη Σύνοδο Κορυφής αιφνιδιάζοντας την Αθήνα. Την ίδια στιγμή, η Αγκυρα καθιστά σαφές ότι αντιλαμβάνεται τη συμφωνία για νατοϊκή εμπλοκή στην ανάσχεση των προσφυγικών-μεταναστευτικών ροών ως μεγάλη ευκαιρία για να προωθήσει τις πάγιες αξιώσεις της στο Αιγαίο».
Στις 18 Μαρτίου 2016, στην κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. με την Τουρκία τέθηκαν δύο στόχοι: αφενός να πειστεί η Aγκυρα να ακολουθήσει παραγωγική πολιτική στο μεταναστευτικό και αφετέρου να βοηθηθεί η Ελλάδα. Σύμφωνα με την απόφαση που ελήφθη, από τις 20 Μαρτίου 2016 όσοι πρόσφυγες μπαίνουν παράνομα στην Ελλάδα από την Τουρκία, θα επιστρέφουν πίσω, ενώ όσοι κάνουν αίτηση για άσυλο «θα πρέπει η Ελλάδα να είναι έτοιμη να την επεξεργαστεί».
