Στην Ολλανδία, η Ελμα Μπάτεν δούλευε για την αστυνομία ως σύμβουλος επικοινωνίας. Στο Καστελλόριζο, έχει καταπιαστεί με διάφορες δουλειές. Από όταν μετακόμισαν στο νησί, το 2006, με τον Ελληνα σύζυγό της, ο οποίος είναι από την Καρδίτσα, μέχρι το 2020, είχαν καφετέρια. Οταν έκλεισε η επιχείρησή τους, η 61χρονη κ. Μπάτεν πέρασε από διάφορα πόστα εργασίας – στο σούπερ μάρκετ, σε ένα από τα ξενοδοχεία του νησιού, στον φούρνο. Τώρα, μετά 17 χρόνια μόνιμης διαμονής στην Ελλάδα, είναι έτοιμη και για έναν ακόμη ρόλο, στο δημοτικό συμβούλιο.
«Δεν ήμουν ποτέ ένας άνθρωπος που παρακολουθεί από τα παρασκήνια – στην Ολλανδία ήμουν ενεργή στο σωματείο, εκπροσωπούσα τους συναδέλφους μου», λέει στην «Κ». Στην Ελλάδα, στην αρχή ένιωθε λίγο χαμένη. «Δεν μιλούσα τη γλώσσα, μου πήρε χρόνο να δημιουργήσω ρίζες», δηλώνει. Αλλά τις έχτισε, και τώρα τρέχει με την πρώτη γυναίκα υποψήφια δήμαρχο Μεγίστης, Μαρία Κοκάλα. «Το λατρεύω αυτό το νησί, είναι το σπίτι μου και θέλω να βοηθήσω να γίνει καλύτερο», εξηγεί στην «Κ». Κατά την ίδια, στο νησί χρειάζεται να γίνεται ανακύκλωση. Χρειάζεται αποχετευτικό σύστημα. Καλύτερη περίθαλψη για τους ηλικιωμένους, στήριξη στις μητέρες. «Πρέπει να γίνουν πολλά, για αυτό σκέφτηκα “Ελμα, δεν είναι το στυλ σου να παραπονιέσαι για πράγματα, ήρθε η ώρα να σηκώσουμε τα μανίκια”», τονίζει. Κάποιοι συντοπίτες της τη βλέπουν ακόμη ως ξένη, πιστεύει. «Αλλά από όταν άρχισα να δουλεύω στο σούπερ μάρκετ, ξαφνικά άρχισαν να με χαιρετούν άνθρωποι που νόμιζα ότι δεν ήξεραν το όνομά μου», λέει. Για το αποτέλεσμα των δημοτικών εκλογών είναι αισιόδοξη: «Οι άνθρωποι είναι έτοιμοι για μια αλλαγή».
Η Ελμα Μπάτεν δεν έχει ελληνική υπηκοότητα, ωστόσο ως πολίτης της Ε.Ε. μπορεί να θέσει υποψηφιότητα στις ελληνικές αυτοδιοικητικές εκλογές. Για όσους πολίτες όμως προέρχονται από τρίτη χώρα, η απόκτηση της ελληνικής υπηκοότητας είναι ο μόνος δρόμος για να μπορούν να συμμετέχουν επισήμως στα κοινά.
«Από μικρή με ενέπνεε»
Η 52χρονη Γιργκαλέμ Ασγκε-ντομ, την οποία αποκαλούν και Μόνικα, ήρθε στην Ελλάδα από την Αιθιοπία το 1988. «Ηταν πάντα το όνειρό μου», λέει στην «Κ», ήθελε να επισκεφθεί τη χώρα από όταν πήγαινε σχολείο. «Από μικρή είχα στο μυαλό μου την Ελλάδα, ένιωθα τη χώρα σαν να ήταν δικό μου κομμάτι, με ενέπνεε», δηλώνει. Στην Ελλάδα ασχολήθηκε με διάφορες δουλειές – ως οικιακή βοηθός αρχικά, μετά πρόσεχε παιδιά. Το 1998 γύρισε για λίγο στην Αιθιοπία, αλλά η Ελλάδα την ξανακέρδισε πίσω. Εδώ και 10 χρόνια εργάζεται ως διερμηνέας, έχοντας απασχοληθεί, μεταξύ άλλων, στη γαλλική πρεσβεία και στον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, καθώς μιλάει ελληνικά, αγγλικά, αραβικά, tigrinya και amharic (διάλεκτοι της Αιθιοπίας).
Τώρα, έχει θέσει υποψηφιότητα για δημοτική σύμβουλος με τον συνδυασμό «Αθήνα Ψηλά» του Κώστα Μπακογιάννη. «Είχα ένα όνειρο να ασχοληθώ με την πόλη μου – πάντα έλεγα να αποκτήσω την υπηκοότητα για να μπορώ να κάνω πράγματα, να προσφέρω», δηλώνει. Πιο πολύ την απασχολεί η καθαριότητα στην πόλη, όπως και η αποδοχή της διαφορετικότητας. «Ολοι χωράμε, τα χρώματα δεν έχουν σημασία, θέλω να είμαστε ένα και να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για το αύριο», σημειώνει στην «Κ».
«Την κοινωνία αγάπησα»
Στον Δήμο Αγίων Αναργύρων – Καματερού είναι υποψήφιος ο 33χρονος Γιώργος Αχμέτι, ο οποίος γεννήθηκε στην Κορυτσά, πόλη της νοτιοανατολικής Αλβανίας. Παρόλο που από δύο ετών ζει στην Ελλάδα, ελληνική υπηκοότητα έλαβε το 2019. Για χρόνια, το ελληνικό κράτος δεν ήταν και τόσο φιλόξενο, λέει στην «Κ». «Την κοινωνία αγάπησα», δηλώνει ο κ. Αχμέτι, και σε αυτή την κοινωνία τον ενδιαφέρει να προσφέρει.
Δεν απαρνείται την καταγωγή του. «Ολοι γνωρίζουν ότι είμαι από την Κορυτσά, και την αγαπάω την Αλβανία, αλλά δεν ξέρω αν αισθάνομαι Αλβανός, ίσως πιο πολύ πολίτης των Βαλκανίων, της Ευρώπης», συνεχίζει. Κάποια στιγμή θα ήθελε να φτιάξει ένα σύλλογο Ελληνοαλβανών στον δήμο – «να γνωριστούν μεταξύ τους, να μην ντρέπονται να πουν “Είμαι Αλβανός”». Αλλά τώρα που είναι υποψήφιος με τον τωρινό δήμαρχο Σταύρο Τσίρμπα, θέλει να είναι δημοτικός σύμβουλος για όλους, υπογραμμίζει, και να βοηθήσει να συνεχιστεί η δουλειά του δημάρχου. «Μου άρεσε η πολιτική από όταν ήμουν μικρός», λέει ο κ. Αχμέτι, ο οποίος σπούδασε Διεθνείς Σχέσεις στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. «Στην περιοχή των Αγίων Αναργύρων και του Καματερού ζω από το 1998», σημειώνει στην «Κ», «τη γνωρίζω. Τώρα είναι η ευκαιρία να τη βοηθήσω».
Πηγή έμπνευσης για τις γυναίκες από την Αφρική
Της Ξένιας Κουναλάκη
«Πρώτη φορά είδα Ελληνες και μετανάστες να συμφωνούν σε κάτι: ότι αποκλείεται να εκλεγώ γιατί εδώ είναι Ελλάδα!» λέει, ξεκαρδισμένη στα γέλια, η Λορέτα Μακόλεϊ, από τη Σιέρα Λεόνε, υποψήφια δημοτική σύμβουλος με την «Ανοιχτή Πόλη» του Κώστα Ζαχαριάδη. «Να σου πω κάτι, δεν με νοιάζει. Εγώ έκανα πολλά χρόνια αγώνα για τους μετανάστες και όσους δεν έχουν φωνή. Και μόνο που κατεβαίνω υποψήφια δημοτική σύμβουλος, για μένα είναι νίκη». Πήρε πρόπερσι την ελληνική ιθαγένεια ύστερα από τρεις και πλέον δεκαετίες στη χώρα μας. «Εργάστηκα χρόνια αόρατη χωρίς ένσημα και ασφάλεια, όπως πολλές γυναίκες σήμερα, ντόπιες και αλλοδαπές». Αυτός είναι ο κύριος στόχος της υποψηφιότητάς της: η ορατότητα. «Είχε έρθει μια γυναίκα και μου είπε ότι τη βίαζαν τρεις άνδρες συστηματικά. Της είπα να πάμε στην αστυνομία και μου απάντησε ότι προτιμάει να τη βιάζουν δέκα παρά να πάει στην αστυνομία και να την απελάσουν». Το ίδιο ισχύει για θύματα ενδοοικογενειακής βίας ή εργασιακής εκμετάλλευσης. Θέλει να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για όλες τις γυναίκες από την Αφρική, τις οποίες εκπροσωπεί από το 2005, οπότε πήρε την πρωτοβουλία για την ίδρυση της Οργάνωσης Ενωμένων Γυναικών Αφρικής. «Θέλω να με βλέπουν οι μετανάστες και να παίρνουν θάρρος, να παλεύουν. Να μην τα βλέπουν όλα μαύρα». Οταν ταξίδεψε σε ευρωπαϊκές χώρες τής έκανε τρομερή εντύπωση που έβλεπε παντού μαύρες γυναίκες σε θέσεις ευθύνης: να οδηγούν λεωφορεία, να είναι γιατροί, βουλευτές. Αντίστοιχα όνειρα έχει για την Ελλάδα. Την περίοδο δράσης της Χρυσής Αυγής φοβόταν πολύ, ένιωθε απειλή. «Ανησυχείς που είναι υποψήφιος δήμαρχος ο Ηλίας Κασιδιάρης», τη ρωτάω. «Δεν αισθάνομαι καθόλου καλά, αν και πιστεύω ότι αυτό δεν είναι προβληματικό μόνο για τους μετανάστες αλλά και τους Ελληνες. Τι νόμοι είναι αυτοί που του επιτρέπουν να διεκδικεί τη δημαρχία;».
Η Λορέτα είναι γεννημένη ακτιβίστρια. «Οταν ήρθα στην Ελλάδα και δεν μας πλήρωναν ΙΚΑ οι εργοδότες, έλεγα στους Ελληνες: Μην κάθεστε στον καναπέ και κοιτάτε. Γιατί σε λίγο αυτό θα συμβεί και σ’ εσάς. Κι έτσι έγινε τελικά, στη διάρκεια της κρίσης». Μοιράζει τα φυλλάδιά της στα Εξάρχεια, όπου μένει. «Τα Εξάρχεια είναι σαν την πατρίδα μου, δεν καταλαβαίνω γιατί μιλούν άσχημα για τη γειτονιά. Εγώ είμαι βασίλισσα εδώ». Την προβληματίζει, όμως, η αύξηση των ενοικίων, λόγω Airbnb. «Α, δυστυχώς δεν ψηφίζουμε στην Αθήνα», της λένε κάποιοι όταν ζητάει την ψήφο τους. «Είδατε; Ολοι μετανάστες είμαστε!», απαντάει. Πλησιάζει τους αστυνομικούς που βρίσκονται ακροβολισμένοι στην πλατεία, τους δίνει την κάρτα της. Λένε κοφτά «ευχαριστώ», αλλά δεν θέλουν να βγουν φωτογραφία μαζί της. «Εχουν τα νεύρα τους σήμερα», μου ψιθυρίζει η Λορέτα. Τη ρωτάω αν τη σταματούν συχνά για έλεγχο των χαρτιών της. «Οχι. Εχω παρατηρήσει ότι τον τελευταίο καιρό δεν σταματούν πολλές γυναίκες». Την ώρα που ποζάρει για να τη βγάλει φωτογραφίες η Χριστίνα Φοίβη, ένα διερχόμενο αυτοκίνητο περνάει και ο συνοδηγός τής πετάει νερό. «Μα γιατί το έκανε αυτό τώρα;», αναρωτιέται φωναχτά. Ενα νέο παιδί που πίνει μόνο του τον καφέ του, της εύχεται «καλή επιτυχία». «Σε ευχαριστώ που δεν είσαι ρατσιστής!», του απαντάει. «Μα προς Θεού», εξανίσταται εκείνος. Το γκράφιτι στον τοίχο από πίσω της γράφει «All we have is each other». Το μόνο που έχουμε είναι ο ένας τον άλλον.
