Η ασφάλεια πτήσεων «είναι στο αίμα μου», έλεγε ο Ακριβός Τσολάκης, ο πρωτοπόρος εμπειρογνώμονας αεροπορικών δυστυχημάτων, ο ίδιος πιλότος για 40 χρόνια, που έφυγε από τη ζωή την περασμένη Δευτέρα. Ιθύνων νους της Διεύθυνσης Ασφάλειας Πτήσεων στην Πολεμική Αεροπορία το ’60, της Υπηρεσίας Ασφάλειας Πτήσεων στην Ολυμπιακή το ’70, ιδρυτής της Επιτροπής Διερεύνησης Ατυχημάτων και Ασφάλειας Πτήσεων το 2001. Πρόεδρός της για εννέα χρόνια, «έπειτα διαφώνησα και παραιτήθηκα, έμεινα εκτός δύο χρόνια, επανήλθα ως μέλος της επιτροπής για πέντε χρόνια. Η θητεία μου ανανεώθηκε για άλλα πέντε, λήγει το 2023, όταν θα είμαι 93 χρόνων» είχε πει στην «Κ». Εληξε, μαζί με τη ζωή του. Τσολάκης και ασφάλεια όσων πετούν στους ουρανούς ήταν γι’ αυτόν ένα.
Αειθαλής διερευνητής εκατοντάδων αεροπορικών ατυχημάτων και όλων των μεγάλων δυστυχημάτων των τελευταίων δεκαετιών –Γιάκοβλεφ, Φάλκον, τα τρία Augusta Bell του ΕΚΑΒ, Σινούκ, Helios– ήταν μέχρι το τέλος της ζωής του ένας ακαταπόνητος συντάκτης πορισμάτων, ένας επίμονος αποστολέας αναφορών και σοβαρών συστάσεων ασφάλειας. Πολλές από τις συστάσεις Τσολάκη, διδάγματα μετά τα δυστυχήματα, έχουν εισαχθεί ως όροι στην κατασκευή αεροσκαφών, όμως ύστερα από χρόνια αγώνων – «διότι, φέρνουν αλλαγές, έξοδα, ανατροπές…».
Του άρεσε να διηγείται τη ζωή του Τζέρομ Λέντερερ, Αμερικανού πιλότου ταχυδρομείου, ο οποίος πετούσε για δεκαετίες μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. «Οι μισοί από τους 100 πιλότους που μετέφεραν το ταχυδρομείο στις ΗΠΑ, σκοτώθηκαν. Ο Τζέρομ επέζησε. Μεγάλος οραματιστής, έστησε το Ιδρυμα Ασφάλειας Πτήσεων και το όνομά του δόθηκε σε διεθνές βραβείο. Τον συναντούσα στα πρώτα από τα 43 διεθνή σεμινάρια για την ασφάλεια πτήσεων που παρακολούθησα, ήταν ήδη υπέργηρος, έζησε έως τα 100». Και όταν απονεμήθηκε στον Ακριβό Τσολάκη το βραβείο Jerome Lederer από τη Διεθνή Kοινότητα Διερευνητών Αεροπορικών Ατυχημάτων (ISASI), το 2019, είχε συγκινηθεί ιδιαιτέρως.
Πολύ συχνά, ανέτρεχε στα χρόνια της εκπαίδευσής του στην Αμερική και στους 20 μήνες αερομαχιών στην Κορέα. «Οταν αποφοίτησα το 1950 από τη Σχολή Ικάρων, με έστειλαν, μαζί με άλλους 53 που είχαμε προοπτικές να γίνουμε καλοί χειριστές, για εκπαίδευση στην Αμερική. Αντεξαν οι 34. Περάσαμε από δύο σχολεία, το Ράντολφ Φιλντ στο Τέξας, για τη βασική εκπαίδευση, και το Λας Βέγκας στη Νεβάδα για την προκεχωρημένη. Δύσκολες πτήσεις με καταδιωκτικά αεροπλάνα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αποφοιτήσαμε 13. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, οι 6 φύγαμε για την Κορέα. Ενα μήνα κράτησε το ταξίδι με το μεταφορικό General Langfitt. Την Κορέα τότε τη γνώριζα μόνο από τα γραμματόσημα που μάζευα στο σχολείο. Μετά ένα χρόνο την ξέραμε σαν την παλάμη του χεριού μας. Είχαμε γίνει κυβερνήτες σκαφών –για να γίνεις κυβερνήτης έπρεπε να είσαι 40άρης, εμείς ήμασταν 20άρηδες– και εκπαιδεύαμε τους Αμερικανούς. Οι τρεις μείναμε εκεί 20 μήνες. Ημουν λίγο ριψοκίνδυνος, δεν έλεγα όχι σε αποστολή».
Επιστροφή. «Μου είπαν να πάω στα τζετ, πήγα στην πολεμική μοίρα των τζετ, όμως από ασφάλεια πτήσεων ήμασταν αμαθείς. Και με στέλνει η πατρίδα για έξι μήνες στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας στο Λος Αντζελες, που είχε σχολείο ασφάλειας πτήσεων. Επειδή αποφοίτησα πρώτος, μου έκαναν δώρο ένα ταξίδι έξι εβδομάδων σε όλα τα αμερικανικά στρατιωτικά αεροδρόμια, “για να δεις πώς πετάμε εμείς”, μου είπαν. Επέστρεψα στην Ελλάδα απογειωμένος και μολυσμένος διά βίου με τον ιό της ασφάλειας πτήσεων. Ιδρυσα μαζί με δύο μεγαλύτερούς μου συναδέλφους τη Διεύθυνση Ασφάλειας Πτήσεων στην Πολεμική Αεροπορία». Εξέδωσε το περιοδικό «Πτήση», ανέλαβε για τέσσερα χρόνια εκπαιδευτής νέων χειριστών στη Νέα Αγχίαλο. «Και μου λέει ο αρχηγός, να πας να ξεκουραστείς, θέλεις να πας στο ΝΑΤΟ, θέλεις να πας σε πρεσβεία, στη Γιουγκοσλαβία, ξέρεις γιουγκοσλάβικα; Δεν ξέρω, αλλά θα μάθω, του λέω. Και όντως έμαθα, είχα μανία με τις γλώσσες. Τα γερμανικά ήταν η μητρική μου γλώσσα γιατί η μητέρα μου ήταν Γερμανίδα. Υστερα έμαθα ελληνικά, εγγλέζικα, γαλλικά, ιταλικά και, φυσικά, σερβοκροάτικα». Από την περίοδο στο Βελιγράδι θυμόταν τη μέρα που πέταξε με Ντακότα της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ για να μεταφέρει φάρμακα στα Σκόπια που είχαν χτυπηθεί από σεισμό με σοβαρές ζημιές και θύματα.
Εκλεισε ο κύκλος της Πολεμικής Αεροπορίας και άνοιξε εκείνος της πολιτικής. «Μου ζήτησε ο κ. Χόνδρος, στέλεχος της Ολυμπιακής, να πάω στην εταιρεία. Μου λέει, έχω ακούσει για εσάς, τέτοια καριέρα, τόσο νέος, πετάτε τον βασιλιά, πετάτε τον πρωθυπουργό – ήμουν, μεταξύ άλλων, και στο σμήνος μεταφοράς υψηλών προσώπων. Πήρα το πτυχίο πολιτικής αεροπορίας και στην επόμενη προκήρυξη ήμουν μέσα· 1965-1990, 25 χρόνια. Ιδρυσα την Υπηρεσία Ασφάλειας Πτήσεων και συνέδεσα την Ολυμπιακή με τους διεθνείς οργανισμούς. Πέταξα όλα τα είδη σκαφών. Ηταν όμως αλλιώς. Στην Πολεμική Αεροπορία είχα ελευθερία, ο ουρανός ήταν δικός μου, έκανα ό,τι ήθελα. Στην πολιτική, υπήρχαν αυστηροί κανόνες, έπρεπε να τους τηρείς, δεν μπορώ να πω ότι μου έλειψε».
Τα μεγάλα δυστυχήματα, η επαφή του με τον θάνατο, τον τραυμάτισε βαθιά. Μετά την παράδοση του πορίσματος για το Helios (2005), έχασε για πάντα τον ύπνο του. «Αρχισε σιγά σιγά να λιγοστεύει και τώρα πλέον μένω ξάγρυπνος όλη τη νύχτα. Η συνείδηση κόβει τις γωνίες, αμβλύνει τον πόνο, ρίχνει τα δραματικά γεγονότα στο υποσυνείδητο, αλλά ορισμένες φορές αυτά αναδύονται. Οσο μεγαλώνω ξαναζωντανεύουν σκέψεις και εικόνες καταστροφής και γίνομαι ευσυγκίνητος. Επιστρατεύω όλη την ψυχραιμία μου για να μην αφήσω τους δακρυγόνους αδένες να με εκθέσουν».
Πολυσχιδής προσωπικότητα, λάτρευε την αρχαία ελληνική γραμματεία, την κινεζική φιλοσοφία, ήταν δάσκαλος καράτε. «Στις πολεμικές τέχνες ίσως οφείλω το ότι ζω έως σήμερα» έλεγε. «Καράτε έμαθα όταν πολεμούσαμε στην Κορέα. Τους πρώτους έξι μήνες μέναμε στην Ιαπωνία. Δίπλα μας, σε ένα πολύ μικρό δωμάτιο, δίδασκε τζούντο ένα Ιάπωνας γεράκος. Εκεί έμαθα». Συνέχισε την εκπαίδευση στην Ελλάδα, πήρε μαύρη ζώνη, εμβάθυνε στα διάφορα είδη πολεμικών τεχνών και στον διαλογισμό σε ταξίδια του στην Κίνα, στην Κορέα, σε μοναστήρια Σαολίν. Και όχι μόνο. Εγραφε άρθρα για τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στα οπλικά συστήματα και στην πολεμική βιομηχανία, διάβαζε, άκουγε κλασική μουσική, έβλεπε αμερικανικά μιούζικαλ, που λάτρευε. Εδιωχναν μακριά τον πόνο από τον χαμό του πρώτου του γιου και τις σκιές από τις συμφορές των άλλων.
