«Προσπαθούμε να κάνουμε ανεκτή τη φρίκη»

Την ώρα που η υφήλιος παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τις εξελίξεις στη σοβαρότερη και μακράν την πιο πολύνεκρη κλιμάκωση των τελευταίων χρόνων στη Μέση Ανατολή, διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις αλλά και εθελοντές από τον χώρο της υγείας, προσπαθούν να βοηθήσουν ενεργά τους ανθρώπους στο πεδίο μέσα σε εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες.

Την ίδια στιγμή, οι «μαύροι» αριθμοί σε νεκρούς και τραυματίες, αυξάνονται. Και τα δύο «στρατόπεδα» μετρούν τουλάχιστον 2.000 νεκρούς. Το 60% των τραυματιών είναι παιδιά και ηλικιωμένοι. Οι τελευταίες εκτιμήσεις ανεβάζουν τον αριθμό των εκτοπισμένων σε περίπου 200.000. Οσο για τον αριθμό των πολιτών τρίτων χωρών που έχουν σκοτωθεί, κρατούνται όμηροι ή χρήζουν ιατρικής περίθαλψης και βοήθειας, αυτός παραμένει άγνωστος.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, μια από τις διεθνείς οργανώσεις που έχουν πολύχρονη παρουσία στη Γάζα, προσφέρουν βασικά φάρμακα και ιατρικό εξοπλισμό στα κύρια νοσοκομεία. Εχουν επίσης στείλει χειρουργικές ομάδες σε δύο νοσοκομεία της περιοχής. Χθες, η οργάνωση δημιούργησε και μια κλινική έκτακτης ανάγκης στο κέντρο της Γάζας, την οποία οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα θα προσπαθήσουν να κρατήσουν ανοιχτή, αν οι συνθήκες το επιτρέψουν.

«Οι ιατρικές ομάδες είναι εξαντλημένες, δουλεύουν όλο το εικοσιτετράωρο για να περιθάλψουν τους τραυματίες. Οι βομβαρδισμοί είναι πολύ έντονοι. Ολόκληρα κτίρια καταστρέφονται».

Η μαρτυρία του Λεό Κανς, επικεφαλής της αποστολής της οργάνωσης στην Παλαιστίνη (η έδρα είναι στην Ιερουσαλήμ), είναι αποκαλυπτική του δράματος που βιώνει ο άμαχος πληθυσμός. «Εικόνα καταστροφής και υπερφορτωμένα νοσοκομεία. Αυτό αντικρίζουμε. Ο αριθμός των τραυματιών είναι εξαιρετικά υψηλός – υπάρχει συνεχής εισροή σε όλα τα νοσοκομεία της Λωρίδας της Γάζας. Οι ιατρικές ομάδες είναι εξαντλημένες, δουλεύουν όλο το εικοσιτετράωρο για να περιθάλψουν τους τραυματίες. Οι βομβαρδισμοί είναι πολύ έντονοι. Ολόκληρα κτίρια καταστρέφονται».

Ο Κανς συνεχίζει να περιγράφει πως χθες το βράδυ βομβαρδίστηκε ένα κτίριο ακριβώς δίπλα στο γραφείο της οργάνωσης. «Μερικές φορές οι άνθρωποι λαμβάνουν ένα γραπτό μήνυμα στη μέση της νύχτας που τους λέει να εκκενώσουν τα σπίτια τους, όπως συνέβη σε ορισμένα μέλη της ομάδας μας στη Γάζα».

Σε αυτή την περίπτωση οι πολίτες πρέπει να ξυπνήσουν τα παιδιά τους στη μέση της νύχτας και να εγκαταλείψουν το σπίτι τους, χωρίς να έχουν πάρει τίποτα από τα υπάρχοντά τους, έτσι ώστε να βρεθούν άμεσα σε ασφαλές μέρος. «Ομως, πολύ συχνά οι άνθρωποι δεν ξέρουν που να πάνε- βρίσκονται έξω στη μέση της νύχτας, σε μία βροχή από βόμβες. Πού μπορούν να βρουν ασφάλεια;» αναρωτιέται ο ίδιος.

Οσο για τις ανάγκες του άμαχου πληθυσμού στην Παλαιστίνη, αυτές σύμφωνα με τον Κανς, περιλαμβάνουν απλώς… τα πάντα- ένα μέρος για να κάνουν ντους, φαγητό, ένα στρώμα για να κοιμηθούν.

«Πολύ συχνά οι άνθρωποι δεν ξέρουν που να πάνε, βρίσκονται έξω στη μέση της νύχτας, σε μία βροχή από βόμβες. Πού μπορούν να βρουν ασφάλεια;»

Ο ίδιος καταδικάζει την απόφαση της ισραηλινής κυβέρνησης να διακόψει εντελώς την παροχή νερού και ηλεκτρικού ρεύματος στη Γάζα. Οσο για το τηλεφωνικό δίκτυο, έχει υποστεί σοβαρές ζημιές. «Σήμερα το πρωί, δεν μπορούσαμε να επικοινωνήσουμε τηλεφωνικά με τις ομάδες μας στη Γάζα. Αναπόφευκτα, όλα αυτά καθιστούν εξαιρετικά δύσκολο τον συντονισμό των επιχειρήσεων διάσωσης και την πρόσβαση στους τραυματίες. Στη Γάζα οι άνθρωποι είναι τρομοκρατημένοι. Μιλάω πολύ τακτικά με τους συναδέλφους μας εκεί. Είναι πολύ σκληραγωγημένοι άνθρωποι γιατί δυστυχώς έχουν ζήσει πολλούς πολέμους, αλλά η σημερινή κατάσταση τούς προκαλεί έντονη ανησυχία», περιγράφει.

Διαφορετικός ο πόλεμος αυτή τη φόρα

Οι κάτοικοι στη Λωρίδα της Γάζας, αυτή τη φορά δεν βλέπουν καμία διέξοδο από το δράμα, λέει ο Κανς. Υπό αυτές τις συνθήκες η ψυχική δυσφορία που νιώθουν είναι τρομερή. Κατά τον ίδιο, η ένταση της βίας και των βομβαρδισμών είναι σοκαριστική, όπως και ο αριθμός των νεκρών.

«Χθες το πρωί υποδεχτήκαμε ένα 13χρονο αγόρι του οποίου το σώμα κάηκε σχεδόν ολοκληρωτικά, όταν μια βόμβα έπεσε ακριβώς δίπλα στο σπίτι του, προκαλώντας πυρκαγιά».

Οσο για τις ιατρικές δομές ούτε αυτές έχουν γλιτώσει από τα πυρά. «Ενα από τα νοσοκομεία που υποστηρίζουμε, χτυπήθηκε από αεροπορική επιδρομή και υπέστη ζημιές. Μία άλλη αεροπορική επιδρομή έπληξε και κατέστρεψε ένα ασθενοφόρο που μετέφερε τραυματίες, ακριβώς μπροστά από το νοσοκομείο όπου εργαζόμαστε. Σε μια άλλη στιγμή, ομάδα μας που χειρουργούσε έναν ασθενή, έπρεπε να φύγει βιαστικά από το νοσοκομείο. Χθες το πρωί υποδεχτήκαμε ένα 13χρονο αγόρι του οποίου το σώμα κάηκε σχεδόν ολοκληρωτικά, όταν μια βόμβα έπεσε ακριβώς δίπλα στο σπίτι του, προκαλώντας πυρκαγιά. Πρόκειται για πολύ δύσκολα περιστατικά, τα οποία πρέπει να αντιμετωπιστούν σε τέτοιες συνθήκες και όταν πρόκειται για παιδιά, είναι πολύ δύσκολο να το αντέξει κανείς». 

Ο ίδιος πάντως υπογραμμίζει πως η κήρυξη πολέμου δεν πρέπει, σε καμία περίπτωση, να οδηγήσει σε συλλογική τιμωρία του πληθυσμού της Γάζας. «Η διακοπή της παροχής νερού, ηλεκτρικού ρεύματος και καυσίμων είναι απαράδεκτη, καθώς τιμωρεί ολόκληρο τον πληθυσμό και δεν του επιτρέπει να καλύψει τις βασικές τους ανάγκες», λέει χαρακτηριστικά.

«Η πρωτόγνωρη ένταση των εχθροπραξιών αυξάνει τις απαιτήσεις για το έργο μας»

Για μια εξαιρετικά σύνθετη αποστολή κάνουν λόγο και οι άνθρωποι που δρουν στο πεδίο εκ μέρους του Ερυθρού Σταυρού. «Οι ομάδες μας δρουν στις γειτονιές που βομβαρδίζονται. Η απομάκρυνση των τραυματιών είναι απαιτητική διαδικασία. Και μέσα σε αυτό το τόσο δύσκολο κλίμα, οι φωνές για αποκλιμάκωση είναι λίγες», λέει με τη σειρά της στην «Κ» η Σάρα Ντάβιες, επικεφαλής του γραφείου της οργάνωσης στην Ιερουσαλήμ. Οπως συμπληρώνει:«Μέλη από το προσωπικό των ανθρωπιστικών οργανώσεων έχουν πέσει θύματα βίας».

Η οργάνωση είναι παρούσα στο Ισραήλ -στο Τελ Αβίβ- αλλά και στην κατεχόμενη Δυτική Οχθη και τη Γάζα από το 1967. Μέσα σε αυτόν τον μισό αιώνα, ο τωρινός κύκλος αίματος είναι όπως περιγράφει η κ. Ντάβιες «αυτός με τη μεγαλύτερη ένταση από οτιδήποτε άλλο έχουμε αντιμετωπίσει σε αυτόν τον κύκλο των διαρκών εχθροπραξιών. Η πρωτόγνωρη ένταση των εχθροπραξιών αυξάνει και τις απαιτήσεις για το έργο μας. Χιλιάδες πολίτες χρειάζονται κατεπείγουσα ιατρική βοήθεια. Εχουμε ήδη στείλει ιατροφαρμακευτικό υλικό στο νοσοκομείο της Γάζας και επικεντρωνόμαστε στις ομάδες των ευάλωτων, οι οποίοι έχουν και τις μεγαλύτερες ανάγκες- άνθρωποι με προβλήματα κινητικότητας, όσοι αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας, γονείς, παιδιά, έγκυες».

Οι τωρινές δράσεις, είναι σε άμεσο συσχετισμό με τη δουλειά που κάνει η οργάνωση σε καθημερινή βάση, σε περιόδους ειρήνης. Ανάμεσα σε αυτές είναι οι επισκέψεις σε κρατουμένους, οι επανενώσεις οικογενειών, η οικονομική υποστήριξη σε οικογένειες που ζουν σε ανέχεια, η υποστήριξη στις Aρχές για τον εντοπισμό αγνοουμένων αλλά και οι προσπάθειες για τη βελτίωση της παροχής των βασικών υπηρεσιών νερού, αποχέτευσης, ηλεκτρικής ενέργειας και υγείας.

Η τεράστια ανάγκη για ψυχολογική υποστήριξη

Η ανάγκη για ψυχολογική βοήθεια είναι εξίσου ισχυρή με την ιατρική, σύμφωνα με την κ. Ντάβιες. «Οι άνθρωποι είναι πολύ φοβισμένοι, δεν ξέρουν τι θα συμβεί την επόμενη ημέρα και όπως όλοι γνωρίζουμε, αυτός είναι ο κορυφαίος ανθρώπινος φόβος», εξηγεί η ίδια. «Οι οικογένειες που έχουν χάσει την επαφή με κάποιο αγαπημένο τους πρόσωπο είναι σε δεινή θέση», συμπληρώνει.

Ο Ερυθρός Σταυρός «τρέχει» εδώ και χρόνια προγράμματα ψυχολογικής υποστήριξης αλλά και αντιμετώπισης των παραμέτρων του πολέμου, τόσο στο Ισραήλ όσο και στη Γάζα. Ενδεικτικό παράδειγμα οι συνεδρίες ευαισθητοποίησης για παιδιά και ενήλικες σχετικά με τους κινδύνους από πυρομαχικά, τα οποία δεν έχουν εκραγεί γύρω από κατεστραμμένες περιοχές.

Αυτοοργανώνονται οι επαγγελματίες υγείας στο Τελ Αβίβ

Η Εφράτ, κοινωνική λειτουργός που εργάζεται στην οικονομική πρωτεύουσα του Ισραήλ, περιγράφει άλλον έναν τρόπο ανθρωπιστικής βοήθειας, ο οποίος προσπαθεί να βρει τον δρόμο του στο πεδίο. Αυτόν της αυτοοργάνωσης και της αλληλεγγύης ανάμεσα στους απλούς πολίτες.

Η Εφράτ περιγράφει πως πριν από εννέα μήνες, όταν και ξεκίνησε ένα έντονο κύμα αντίδρασης από μεγάλη μερίδα Ισραηλινών απέναντι στην κυβέρνηση, με αφορμή τη δικαστική μεταρρύθμιση στη χώρα, δημιουργήθηκαν κοινωνικά δίκτυα αυτοοργάνωσης για την προώθηση των δικαιωμάτων των πολιτών.

«Οταν ξεκίνησε ο πόλεμος μετατρέψαμε αυτά τα ήδη στημένα δίκτυα, αποτελούμενα από κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχιάτρους, γιατρούς κ.α σε ομάδες άμεσης βοήθειας των πολιτών στο πεδίο», περιγράφει η Εφράτ, συμπληρώνοντας πως σύμφωνα με τους συμμετέχοντες σε αυτά τα δίκτυα, οι κυβερνήσεις στο Ισραήλ τα τελευταία χρόνια, απομυζούν σταδιακά τους πόρους από τις δημόσιες υπηρεσίες. 

Το αποτέλεσμα ήταν κατά την Εφράτ όταν «εξερράγη» τελικά το περασμένο Σάββατο το διαρκώς ενεργό ηφαίστειο του πολέμου, οι δημόσιες υπηρεσίες που θα έπρεπε να συνδράμουν άμεσα και αποτελεσματικά τους πολίτες, να μην μπορούν να το κάνουν.

Με αυτά τα δεδομένα, μεγάλο μέρος της βοήθειας οργανώνεται από τους ίδιους τους πολίτες, οι οποίοι συνδράμουν καταρχάς με τρόφιμα αλλά και με παροχή στέγης, όσους τα έχουν ανάγκη. Τρόφιμα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης αποστέλλονται σύμφωνα με την Εφράτ και στους Ισραηλινούς στρατιώτες. Οι τελευταίοι δέχονται βοήθεια και στη δύσκολη εργασία της αναγνώρισης των πτωμάτων.

«Η προσπάθεια μας επικεντρώνεται στο να αποφορτίσουμε όσο μπορούμε τους επιζώντες από τα συναισθήματα του σοκ και του φόβου».

Οσο για την Εφράτ, από το περασμένο Σάββατο, όταν και ήχησε η πρώτη σειρήνα του πολέμου, η ίδια επικεντρώθηκε στην ψυχολογική βοήθεια των πολιτών, αξιοποιώντας την επαγγελματική της ιδιότητα.

«Είναι πολύ δύσκολο να το κάνεις αυτό την ώρα που τα γεγονότα είναι σε εξέλιξη. Ακούμε και βλέπουμε και με τα ίδια μας τα μάτια ιστορίες που δεν έχουν ξανασυμβεί ποτέ στο Ισραήλ. Η προσπάθεια μας επικεντρώνεται στο να αποφορτίσουμε όσο μπορούμε τους επιζώντες από τα συναισθήματα του σοκ και του φόβου. Προσπαθούμε να κάνουμε ανεκτή τη φρίκη που νιώθουν οι άνθρωποι οι οποίοι έχασαν δικούς τους αγαπημένους».

Και πως νιώθει η Εφράτ για όσα συμβαίνουν; Τι εικάζει ότι θα συμβεί το αμέσως επόμενο διάστημα; «Τα δυνατά αντανακλαστικά της κοινότητας στο κομμάτι της αλληλεγγύης με κάνουν να αισιοδοξώ ότι θα καταφέρουμε να ξεπεράσουμε ενωμένοι τη φρίκη του πολέμου. Αυτή η αλληλεγγύη μας δίνει και τη δύναμη να συνεχίζουμε μέσα σε αυτό το χάος. Το οποίο, πιστεύω ότι αυτή τη φορά θα διαρκέσει. Είναι πάντως κρίμα που αυτή η τραγωδία, η οποία συμβαίνει και στις δύο πλευρές, δεν κατάφερε όλα αυτά τα χρόνια να αποδώσει μια συμφωνία κυριών, έτσι ώστε να ζούμε οι πολίτες και από τις δύο πλευρές μια καλή ζωή».