Δύο στα δέκα ευρώ που ξοδεύει ο ΕΟΠΥΥ για την αποζημίωση διαγνωστικών εξετάσεων βιολογικών υλικών αφορούν σε εξετάσεις για τον έλεγχο βιταμινών, λιπιδίων και θυρεοειδούς. Μόνο το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, εκδόθηκαν παραπεμπτικά για εξετάσεις προσδιορισμού της βιταμίνης Β12 σε 2,177 εκατ. ασφαλισμένους και για τις εξετάσεις για βιταμίνη D σε 2,04 εκατ. ασφαλισμένους.
Η υπερσυνταγογράφηση δε των αξονικών και των μαγνητικών τομογραφιών καλά κρατεί. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι διενεργούνται 169,2 αξονικές τομογραφίες ανά 1.000 κατοίκους, αριθμός διπλάσιος σε σχέση με τον αντίστοιχο μέσο όρο των χωρών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και ο οποίος ήταν το 2022 88,9 αξονικές ανά 1.000 κατοίκους. Αντίστοιχα ο αριθμός των μαγνητικών τομογραφιών είναι 124,1 ανά 1.000 κατοίκους, έναντι 65,4 ανά 1.000 κατοίκους χωρών του ΟΟΣΑ (μέσος όρος).
Οι «κόφτες»
Αυτά είναι μερικά μόνο από τα στοιχεία-ενδείξεις καταχρηστικής συνταγογράφησης διαγνωστικών εξετάσεων σε ασφαλισμένους του ΕΟΠΥΥ για τις οποίες ενεργοποιήθηκαν πρόσφατα νέοι «κόφτες» στο σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, που στοχεύουν στη συχνότητα με την οποία αυτές διενεργούνται.
Παράλληλα, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η ηγεσία του υπουργείου Υγείας έχει ζητήσει από τους επικεφαλής του ΕΟΠΥΥ την εντατικοποίηση των ελέγχων τόσο για την εφαρμογή ορθής ιατρικής πρακτικής κατά τη συνταγογράφηση παραπεμπτικών, όσο και στο επίπεδο της εκτέλεσής τους. Στο ίδιο πλαίσιο, το πρώτο δίμηνο του 2024 αναμένεται να ξεκινήσουν και οι real time έλεγχοι των παραπεμπτικών που θα γίνονται με βάση τον ΑΜΚΑ του ασθενούς και το ιατρικό ιστορικό του.
Μία βασική αιτία για τον μεγάλο αριθμό απεικονιστικών εξετάσεων είναι η απουσία κανόνων συνταγογράφησης και η μη εφαρμογή διαγνωστικών πρωτοκόλλων.
Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στον έλεγχο των αξονικών και μαγνητικών τομογραφιών, στις οποίες η δαπάνη το πρώτο εξάμηνο του 2023 έφτασε σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα. Ειδικότερα, για το πρώτο εξάμηνο του 2023 ο ΕΟΠΥΥ καλείται να αποζημιώσει 48.690.274 ευρώ σε παρόχους υπηρεσιών υγείας για 906.797 αξονικές τομογραφίες που έκαναν ασφαλισμένοι του ΕΟΠΥΥ. Με βάση αυτόν τον αριθμό, εκτιμάται ότι στο τέλος του έτους θα έχουν συνταγογραφηθεί και εκτελεστεί περίπου 1,8 εκατ. αξονικές τομογραφίες σε ασφαλισμένους, χωρίς μάλιστα σε αυτόν τον αριθμό να υπολογίζονται οι εξετάσεις που διενεργούνται σε ασφαλισμένους στο πλαίσιο νοσηλείας. Ο ΕΟΠΥΥ υπολογίζει ότι πραγματοποιούνται τουλάχιστον 169,2 αξονικές εξετάσεις ανά 1.000 κατοίκους στην Ελλάδα, όταν ο μέσος όρος στις χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ είναι, σύμφωνα με τα στοιχεία του 2022, 88,9 αξονικές ανά 1.000 κατοίκους. Αντίστοιχα σε ό,τι αφορά τις μαγνητικές τομογραφίες, το πρώτο εξάμηνο του 2023 οι πάροχοι ζητούν από τον ΕΟΠΥΥ 72.137.208 ευρώ για 659.415 σχετικές εξετάσεις στις οποίες υποβλήθηκαν οι ασφαλισμένοι. Εκτιμάται δε ότι στο τέλος του έτους θα έχουν διενεργηθεί 1.320.000 εξετάσεις σε ασφαλισμένους (εκτός νοσηλείας). Αυτό σημαίνει ότι πραγματοποιούνται στην Ελλάδα 124,1 μαγνητικές τομογραφίες ανά 1.000 κατοίκους έναντι 65,4 μαγνητικών ανά 1.000 κατοίκους κατά μέσο όρο στις χώρες του ΟΟΣA για το 2022. Μία βασική αιτία για τον μεγάλο αριθμό αυτών των εξετάσεων είναι η απουσία κανόνων συνταγογράφησης και η μη εφαρμογή διαγνωστικών πρωτοκόλλων –όπου αυτά υπάρχουν– βάσει των οποίων θα μπορεί να εκδίδεται παραπεμπτικό για εξετάσεις, γεγονός που αφήνει ελεύθερο το πεδίο για φαινόμενα καταχρηστικής συνταγογράφησης.
Για τις αξονικές και μαγνητικές τομογραφίες παραμένει σε ισχύ η δυνατότητα επανάληψής τους ανά 20 ημέρες. Ωστόσο, από τις 9 Οκτωβρίου, κάποιες εξετάσεις που στο παρελθόν μπορούσαν να συνταγογραφηθούν ανά 20 ημέρες δύνανται να συνταγογραφηθούν με μικρότερη συχνότητα, ανά δύο, τρεις, έξι μήνες ή και ανά χρόνο, με τους ειδικούς εμπειρογνώμονες του ΕΟΠΥΥ να υποστηρίζουν ότι η επανάληψή τους σε συντομότερο χρονικό διάστημα «δεν επιφέρει κανένα κλινικό όφελος για τον ασφαλισμένο».
Ενδεικτικά, η εξέταση για τη βιταμίνη Β12 πλέον συνταγογραφείται ανά δίμηνο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρώτο εξάμηνο του 2023, η δαπάνη για τη συγκεκριμένη εξέταση για τον ΕΟΠΥΥ (σύμφωνα με τις σχετικές υποβολές για αποζημίωση από τους παρόχους) έφτασε τα 7.390.659 ευρώ. Το διάστημα αυτό συνταγογραφήθηκε σε 2.176.969 δικαιούχους.
Ακριβή μου χοληστερόλη
Με την ίδια συχνότητα δύναται να συνταγογραφείται πλέον και η εξέταση για την ολική χοληστερίνη, την οποία έκαναν –σύμφωνα με τα στοιχεία συνταγογράφησης που έχει ο ΕΟΠΥΥ– λίγο περισσότεροι από ένας στους τέσσερις Ελληνες το πρώτο εξάμηνο του 2023 (2.830.549 ασφαλισμένοι). Η δαπάνη του ΕΟΠΥΥ για τη συγκεκριμένη εξέταση υπολογίζεται στα 9.214.842 ευρώ. Συνολικά για τις τέσσερις εξετάσεις που αποτελούν τον έλεγχο λιπιδίων (ολική χοληστερίνη, τριγλυκερίδια, HDL και LDL) η συνολική δαπάνη για τους πρώτους έξι μήνες του έτους υπερβαίνει τα 34 εκατ. ευρώ. Η εξέταση για τη βιταμίνη D πλέον συνταγογραφείται ανά έξι μήνες, καθώς σύμφωνα με τον ΕΟΠΥΥ, η επανάληψη της εξέτασης σε συντομότερο διάστημα «δεν επιφέρει κανένα κλινικό όφελος, ακόμη και στις περιπτώσεις έλλειψής της». Το πρώτο εξάμηνο του 2023 η σχετική δαπάνη για τον Οργανισμό υπολογίζεται στα 7.095.428 ευρώ. Η εξέταση συνταγογραφήθηκε σε 2.039.985 ασφαλισμένους.
Σύμφωνα δε με τα στοιχεία του ΕΟΠΥΥ, το 20,3% της συνολικής δαπάνης διαγνωστικών εξετάσεων βιολογικών υλικών αποτελούν οι εξετάσεις για έλεγχο των βιταμινών, λιπιδίων και θυρεοειδούς. Το σύστημα δεν είναι εντελώς κλειστό, καθώς υπάρχει δυνατότητα συνταγογράφησης και διενέργειας με μεγαλύτερη συχνότητα των εξετάσεων, αλλά σε αυτή την περίπτωση ο ΕΟΠΥΥ τις αποζημιώνει μόνον εφόσον γίνουν σε δημόσια μονάδα υγείας (Κέντρο Υγείας, νοσοκομείο).
