Δεδομένου ότι η Ευρώπη αριθμεί το ένα τέταρτο των συνολικών κρουσμάτων καρκίνου και λιγότερο από το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού, είναι προφανές ότι ο καρκίνος αποτελεί εξέχουσα απειλή για την κοινωνία μας.
Ο συνολικός οικονομικός αντίκτυπος του καρκίνου στην Ευρώπη ανέρχεται σε 100 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Αναφορικά με την Ελλάδα, με δεδομένο ότι το 80% των νεοπλασιών διαγιγνώσκεται σε άτομα άνω των 55 ετών, η προοπτική της επίπτωσης της νόσου στη συνεχώς γηράσκουσα Ευρώπη –αλλά ασφαλώς και στην Ελλάδα– είναι εξαιρετικά δυσοίωνη. Τα περιστατικά της νόσου αναμένεται να αυξηθούν κατά 25% έως το 2035, καθιστώντας πλέον τη νόσο την κύρια αιτία θνησιμότητας.
Η ψηφιακή τεχνολογία όχι μόνο αλλάζει τον τρόπο κατανόησης σχετικά με την εξέλιξη του καρκίνου, αλλά βελτιώνει τις πιθανότητες για έγκαιρη διάγνωση, ενισχύει τη γνώση μας σε σχέση με την καλύτερη θεραπεία των ασθενών και διασφαλίζει την οικονομική βιωσιμότητα των Εθνικών Συστημάτων Υγείας.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και δη το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα θέτοντας την ασθένεια του καρκίνου εξ αρχής ως κορυφαία προτεραιότητα, στα μέσα Φεβρουαρίου του 2022 υιοθετεί το ψήφισμα σχετικά με την ενδυνάμωση της Ευρώπης για την καταπολέμησή του.
Στο ψήφισμα αυτό υπογραμμίζονται ενδεικτικά:
– η ανάγκη ενδυνάμωσης, βελτίωσης των ψηφιακών δεξιοτήτων των ασθενών,
– η εστίαση στον ασθενή κι η συμμετοχή του στη λήψη αποφάσεων πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο των διαδικασιών ανάπτυξης πρωτοκόλλων θεραπείας και περίθαλψης,
– η δημιουργία δικτυακής πύλης που θα επιτρέπει στους ασθενείς να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τις διαθέσιμες κλινικές δοκιμές στην Ευρώπη,
– η δημιουργία ενός Κέντρου Γνώσης για τον Καρκίνο, με έμφαση στη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου μοντέλου με βάση το σχέδιο και το πρόγραμμα «HORIZON EUROPE» και με τη συμβολή των ασθενών και των φροντιστών, προκειμένου να προσδιορισθούν οι
ερευνητικές προτεραιότητες,
– η ανάπτυξη μιας συντονισμένης και αποδοτικής ώθησης για την αντικαρκινική έρευνα στην Ευρώπη.
Η δεύτερη σημαντική νομοθετική πρωτοβουλία, η οποία είναι εν εξελίξει σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι η πρόταση για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού χώρου δεδομένων για την υγεία (EHDS). Η εν λόγω νομοθετική πρωτοβουλία πρώτον θα δώσει τη δυνατότητα στους πολίτες να έχουν άμεση κι εύκολη πρόσβαση στα δεδομένα υγείας τους σε ηλεκτρονική μορφή και θα μπορούν εύκολα να ανταλλάσσουν τα δεδομένα αυτά με επαγγελματίες του τομέα της υγείας μεταξύ των κρατών-μελών, βελτιώνοντας την υγειονομική περίθαλψή τους.
Δεύτερον, θα προωθηθεί η έννοια της διαλειτουργικότητας και θα θεσπισθεί ένα ισχυρό νομικό πλαίσιο για τη χρήση των δεδομένων υγείας για σκοπούς έρευνας, καινοτομίας, δημόσιας υγείας, χάραξης πολιτικής και ρυθμιστικούς σκοπούς.
Βέβαια και σε εθνικό επίπεδο, έχει επιτευχθεί πολύ σημαντικό έργο.
Η κυβέρνηση, με προεξάρχοντα τα συναρμόδια υπουργεία, φροντίζει να καλύψει το χαμένο έδαφος των περασμένων δεκαετιών, διότι, πράγματι, η χώρα μας ακόμη υπολείπεται του μέσου όρου της Ε.Ε. σε σχέση με την παροχή υπηρεσιών ηλεκτρονικής υγείας. Προς αυτή την κατεύθυνση, αξιοποιεί τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για να υλοποιήσει μια σειρά από εμβληματικά έργα όπως:
– ο Εθνικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας ασθενών, ο οποίος θα δώσει τη δυνατότητα στην ιατρική κοινότητα και στους πολίτες, να έχουν πλήρη πρόσβαση στο σύνολο των ιατρικών δεδομένων των ασθενών.
– η βελτίωση της λειτουργίας του συστήματος, αλλά και της διαλειτουργικότητας για να μπορούν τα συστήματα να είναι συνδεδεμένα το ένα με το άλλο, το πρόγραμμα ψηφιακού μετασχηματισμού για τη διαχείριση του καρκίνου, συμπεριλαμβανομένου των μητρώων ασθενών και φυσικά η ηλεκτρονική/άυλη συνταγογράφηση και το σύστημα ηλεκτρονικών ραντεβού.
Θα ήθελα δε και να σταθώ σε μια σειρά από σχετικές δράσεις που περιλαμβάνονται στη Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού όπως
– Το Ολοκληρωμένο Σύστημα Φροντίδας ογκολογικών-αιματολογικών ασθενών με στόχο την υποστήριξη των ασθενών με καρκίνο από τη στιγμή της διάγνωσης μέχρι τη θεραπεία και την αποκατάσταση.
– Κι η επέκταση του εθνικού δικτύου τηλεϊατρικής, με όλα τα οφέλη που μπορεί να έχει σε μια χώρα με τη γεωγραφία της Ελλάδας, με απομακρυσμένα νησιά αλλά και δυσπρόσιτες περιοχές της ηπειρωτικής χώρας.
Η αξιοποίηση και επένδυση στη χρήση των ψηφιακών εργαλείων, συμπεριλαμβανομένων της τηλεϊατρικής, των ψηφιακών υπηρεσιών και της τεχνητής νοημοσύνης, αποτελούν βασική προϋπόθεση για την υποστήριξη της λειτουργίας ενός σύγχρονου και βιώσιμου συστήματος ογκολογικής περίθαλψης, το οποίο πρέπει να:
– ανταποκρίνεται στις ανάγκες των πολιτών με εστίαση στην πρόληψη, την πρόσβαση και την ποιότητα της φροντίδας,
– λαμβάνει υπόψη τις απόψεις και την εμπειρία των ίδιων των ασθενών και των φροντιστών τους
– προωθεί τη διεπιστημονικότητα στη φροντίδα του καρκίνου
– προάγει την καινοτομία και την έρευνα στον καρκίνο
– αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις κοινωνικές, γεωγραφικές και οικονομικές ανισότητες
– απορροφά και αξιοποιεί στο βέλτιστο βαθμό τους απαραίτητους πόρους
– αυτo-αξιολογείται και προσαρμόζεται στις τρέχουσες ανάγκες και εξελίξεις
– αντιμετωπίζει υγειονομικές και άλλες κρίσεις.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός στην ογκολογική περίθαλψη και φροντίδα έχει ως τελικό στόχο να δώσει απάντηση στις αυξημένες προσδοκίες των πολιτών, οι οποίοι πλέον επιθυμούν την παροχή εξατομικευμένων ψηφιακών υπηρεσιών υγείας, προσαρμοσμένων στις προσωπικές τους ανάγκες με απώτερο στόχο την ενδυνάμωσή τους, ώστε να είναι συμμέτοχοι κaι ενεργοί σε όλη τη διάρκεια της θεραπείας τους.
