Τη μακρά παράδοση του εμπλουτισμού της πολεοδομικής νομοθεσίας με δεκάδες νέες αποσπασματικές ρυθμίσεις συνεχίζει και η παρούσα ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος. Σχέδιο νόμου το οποίο δόθηκε χθες σε δημόσια διαβούλευση αποτελείται σχεδόν στο σύνολό του από περιπτωσιολογικές ρυθμίσεις (επιπέδου αναφοράς οικοδομικού τετραγώνου) και παρεκκλίσεις (κυρίως στους όρους δόμησης).
Ξεχωρίζει ρύθμιση με την οποία τα masterplans των λιμένων θα αποκτούν ισχύ πολεοδομικού σχεδίου, τροποποιώντας χρήσεις γης και θέτοντας όρους δόμησης κατά το δοκούν.
Το σχέδιο νόμου που έθεσε χθες σε διαβούλευση το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει ως κεντρικό άξονα πολεοδομικές ρυθμίσεις γύρω από τη λειτουργία κέντρων δεδομένων (data centers), δηλαδή εγκαταστάσεις που φιλοξενούν εξοπλισμό τεχνολογιών πληροφορικής. Οι συγκεκριμένες ρυθμίσεις έρχονται να καλύψουν κενό νόμου, ορίζοντας σε ποια είδη κτιρίων μπορούν να εγκατασταθούν, υπό ποιες προϋποθέσεις κ.λπ.
Oσον αφορά το υπόλοιπο σχέδιο νόμου:
• Οι ζώνες λιμένα (δηλαδή η ευρύτερη περιοχή ενός λιμανιού) μετατρέπονται σε tabula rasa, υπέρ όποιων αναλάβουν την εκμετάλλευσή τους. Οπως προβλέπει ρύθμιση που περιλαμβάνεται στο σχέδιο νόμου, τα masterplans θα εγκρίνονται με προεδρικό διάταγμα το οποίο θα επέχει ισχύ πολεοδομικού σχεδίου, αφού θα προβλέπει χρήσεις γης και όρους δόμησης. Θα μπορεί ακόμη και να υπερισχύει έναντι υφιστάμενου γενικού πολεοδομικού σχεδίου μιας περιοχής, ανατρέποντας τον πολεοδομικό σχεδιασμό της. Με έτερο προεδρικό διάταγμα θα μπορεί να εγκριθεί ειδικός οικοδομικός κανονισμός για την ανέγερση κτιρίων και εγκαταστάσεων. Η ρύθμιση αυτή είναι εξαιρετικά προβληματική, καθώς οι ζώνες λιμένα συνήθως περιλαμβάνουν πολύ ευρύτερες περιοχές αυτού που αντιλαμβανόμαστε ως λιμάνι (π.χ. γειτονικές ακτές), ενώ η πλήρης πολεοδομική αυτονόμησή τους είναι πιθανό να δημιουργήσει συγκρούσεις ανάμεσα στις νέες χρήσεις, λ.χ., με τις περιοχές κατοικίας.
• Η νομοθεσία προβλέπει ότι αν κάποια στιγμή θεσπιστούν ή αλλάξουν οι χρήσεις γης σε μια περιοχή, τότε μια επιχείρηση που είναι νόμιμη μπορεί να παραμείνει, ακόμη κι αν δεν είναι συμβατή με τις νέες χρήσεις γης. Με μια διατύπωση μισής πρότασης, το ΥΠΕΝ επεκτείνει τη ρύθμιση αυτή και σε εγκαταστάσεις που διαχειρίζονται επικίνδυνες χημικές ουσίες.
• Στις «ΒΙΠΑ/ΒΙΟΠΑ προς εξυγίανση», δηλαδή παλιές βιομηχανικές περιοχές που πλέον βρίσκονται μέσα στον αστικό ιστό, επιτρέπεται σε κτίρια εφοδιαστικής, βιομηχανίας/βιοτεχνίας και αποθήκευσης (προσοχή: δεν αναφέρεται σε λειτουργούσες επιχειρήσεις, αλλά σε κτίρια μόνο) να δίνονται παρεκκλίσεις ως προς τον συντελεστή δόμησης, την κάλυψη, το ανώτατο ύψος, με προϋπόθεση την εισφορά σε γη και χρήμα (που ούτως ή άλλως έπρεπε να δώσουν, εφόσον εντάσσονται στο σχέδιο πόλης). Η ρύθμιση δείχνει να πριμοδοτεί τη μετατροπή παλαιών βιομηχανικών κελυφών σε κάτι άλλο, παρά την εξυπηρέτηση της λειτουργίας τους. Ο παραλήπτης γίνεται ακόμη πιο συγκεκριμένος, καθώς η ρύθμιση αναφέρεται σε «προτεινόμενες νέες χρήσεις που εμπεριέχονται σε ΕΣΧΑΔΕ ή ΕΣΧΑΔΑ», δηλαδή στρατηγικές επενδύσεις.
• Αδόμητα οικόπεδα στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας μπορούν να λειτουργήσουν ως υπαίθριοι χώροι στάθμευσης, ακόμη κι αν αυτό δεν προβλέπεται από τις χρήσεις γης. Προϋπόθεση, η περιμετρική φύτευση σε ύψος 2 μέτρων. Η ρύθμιση δεν ισχύει στη ζώνη προστασίας της Ακρόπολης. Φαίνεται να βοηθάει στο πρόβλημα της στάθμευσης στο ιστορικό κέντρο της πρωτεύουσας.
• Προβλέπεται ότι σε ακίνητα μέσα σε οικισμούς έως 2.000 κατοίκων, αν αυτά ρυμοτομούνται χάνοντας την αρτιότητά τους θα εξακολουθούν να θεωρούνται οικοδομήσιμα, εφόσον έχουν διατηρήσει το 70% της αρχικής τους έκτασης. Η συγκεκριμένη ρύθμιση δίνει διέξοδο σε ιδιοκτήτες οικοπέδων τα οποία χάνουν την αξία τους χωρίς ευθύνη του ιδιοκτήτη.
• Στα απόνερα της (πολυδιαφημισμένης, αλλά στην πραγματικότητα προβληματικής) «ηλεκτρονικής ταυτότητας κτιρίου», θεσπίζεται μια πιο απλή διαδικασία για την ανασύσταση φακέλου οικοδομικών αδειών που έχουν χαθεί.
• Καταργείται η υποχρέωση κατασκευής δικτύου φυσικού αερίου στα νέα κτίρια, η οποία ίσχυε από το 1987, «δεδομένου ότι δεν ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις για την περιβαλλοντική προστασία».
• Αίρεται η απαλλοτρίωση 28 στρεμμάτων η οποία είχε επιβληθεί από το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Ρέντη (και) σε οικόπεδο του υπουργείου Πολιτισμού, στην οδό Πειραιώς 260 (δίπλα στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών). Στο κτιριακό συγκρότημα, το οποίο σήμερα φιλοξενεί και εκδηλώσεις του Φεστιβάλ Αθηνών, θα μεταφερθεί ο Οργανισμός Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (ΟΔΑΠ, πρώην ΤΑΠ) με τα γραφεία και τα εργαστήριά του.
