«Κατεδαφίσεις αυθαιρέτων ξεκινάει το υπουργείο», όπου υπουργείο είναι το ΥΠΕΧΩΔΕ και όλες οι μεταμορφώσεις του από το 2000 μέχρι το σημερινό ΥΠΕΝ. Το 2011, σε συνεργασία με τον αξέχαστο Οργανισμό Ρυθμιστικού Σχεδίου και Περιβάλλοντος Αττικής είχαμε καταγράψει όλα τα τελεσίδικα αυθαίρετα σε δασική γη της Αττικής: 1.050 αποφάσεις είχαν εκδοθεί από τα αρμόδια δασαρχεία (τρία από αυτά περιλαμβάνονται στη λίστα των υπό κατεδάφιση που ανακοίνωσε το ΥΠΕΝ), όμως η πραγματική εικόνα της αυθαιρεσίας σε δασική μόνο γη είναι κατά γενική ομολογία ανυπολόγιστα πιο εκτεταμένη στην Αττική, ειδικά εάν συνυπολογιστούν και οι παρανομίες εις βάρος αιγιαλού και παραλίας.
Από τις πρώτες δειλές κατεδαφίσεις παρατημένων οικοδομών στις αρχές της περασμένης δεκαετίας μέχρι την επεισοδιακή κατεδάφιση το 2018 των ταβερνών που σκανδαλωδώς λειτουργούσαν παράνομα στο Εθνικό Πάρκο Σχινιά, για τα οποία η χώρα κινδύνευσε να παραπεμφθεί στο Δικαστήριο της Ε.Ε., καμία κυβέρνηση στην Ελλάδα δεν τόλμησε να ορθώσει με γενναιότητα ανάχωμα στην παρανομία εις βάρος δασικής γης, ρεμάτων και ποταμών ή ακτών. Ομως, μόλις έκλεισε η υπόθεση από τις Βρυξέλλες, στο προστατευόμενο δάσος του Σχινιά ξεφύτρωσαν νέα ενοικιαζόμενα σπιτάκια που παραβιάζουν τους όρους προστασίας του εθνικού πάρκου, τα οποία θα έπρεπε να κατεδαφιστούν αμέσως.
Η αυθαιρεσία στην Ελλάδα δίχως αμφιβολία πάει χέρι χέρι με το δικαίωμα για εκτός σχεδίου δόμηση. Ειδικά οι εκτάσεις «φιλέτα», κατά δραματική σύμπτωση συμπίπτουν με τα πιο ευαίσθητα οικοσυστήματα που προσφέρουν τις σημαντικότερες υπηρεσίες φυσικής άμυνας ενάντια σε κλιματικές καταστροφές. Οι οικισμοί που ξεφυτρώνουν δίχως κεντρικό και κλιματικά ανθεκτικό σχεδιασμό στη μέση τού πουθενά, είτε νομότυπα είτε ολωσδιόλου παράνομα, προξενούν συνθήκες θανάτου σε κρίσιμες καιρικές καταστάσεις. Κάθε κυβέρνηση που αρνείται να δει το φυσικό περιβάλλον ως προτεραιότητα για τη δημόσια ασφάλεια ανοίγει νέα κεφάλαια για ολοένα πιο δραματικών επιπτώσεων κλιματικές καταστροφές.
Το νέφος αδιαφάνειας και το κραυγαλέο έλλειμμα ελέγχου και δημόσιας λογοδοσίας που καλύπτει το σύστημα δηλώσεων αυθαιρέτων είναι πραγματικά σκανδαλώδες. Συγκεκριμένα, τις νομιμοποιήσεις έχει αναλάβει το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) και τις διεκπεραιώνει δίχως κανέναν έλεγχο, πολεοδομικό ή περιβαλλοντικό, και δίχως υποχρέωση δημοσιοποίησης χωρικών δεδομένων για τα αυθαίρετα που δηλώνονται και τακτοποιούνται. Ας θυμηθούμε ότι μερικές μέρες μετά τη δραματικών ανθρώπινων απωλειών πυρκαγιά στο Μάτι και ως απάντηση στη δημόσια κατακραυγή για τη διαχρονική άρνηση της πολιτείας να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το πρόβλημα της αυθαίρετης δόμησης, το ΤΕΕ έδωσε στη δημοσιότητα μερικά συγκεντρωτικά στοιχεία από τις δηλώσεις αυθαιρέτων στο κλειστό πληροφοριακό σύστημα. Τότε είχε ανακοινώσει ότι 971.000 αυθαιρεσίες είχαν δηλωθεί (και άρα ανεξέλεγκτα τακτοποιηθεί), αριθμός που το 2020 είχε αυξηθεί σε 1.698.641 λόγω νέων παρατάσεων στις προθεσμίες δηλώσεων.
Ακούγεται συχνά ότι η φύση εκδικείται για την καταστροφή της. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο λάθος. Είτε μιλάμε για δάση αδιαχείριστα και γεμάτα καύσιμη ύλη είτε για μπαζωμένα ποτάμια και ρέματα, και τσιμεντωμένες ακτές, η φύση θα βρει τον δρόμο της, που πλέον αποκτά καταστροφική πορεία όταν συναντιέται με ακραίες κλιματικές συνθήκες.
* Η κ. Θεοδότα Νάντσου είναι επικεφαλής πολιτικής WWF Ελλάς.
