Σε πρώτη ανάγνωση, η παρουσίαση του νόμου που δόθηκε στη δημοσιότητα μου φάνηκε ικανοποιητική. Είναι αρκετά αναλυτική και δίνει απαντήσεις σε πολλά από τα ερωτήματα που μπορεί να έχει κανείς – από συνταγματικά θέματα μέχρι τα προσόντα των καθηγητών που θα διδάσκουν στα μη κρατικά ιδρύματα. Επίσης, είναι σημαντική η τεκμηρίωση που δίνεται για τη χρηματοδότηση των δημοσίων πανεπιστημίων. Βρήκα πολύ ενδιαφέρουσα την πρόβλεψη για ένα νέο νομικό πρόσωπο, αυτό που ονομάζεται Νομικό Πρόσωπο Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης, το οποίο, ελπίζω, με τη συνταγματική αναθεώρηση, να μπορέσει να χρησιμοποιηθεί και για τα δημόσια ώστε η αυτοδιοίκησή τους να γίνει πιο ουσιαστική.
Μπορεί η συντριπτική πλειονότητα των άρθρων να αφορά τα δημόσια πανεπιστήμια μαζί με το Δημοκρίτειο και το ΕΑΠ (μου άρεσε και η πρόβλεψη για υποχρεωτική απογραφή της ακίνητης περιουσίας των ΑΕΙ εντός 18 μηνών), αλλά η σημασία αυτού του νομοσχεδίου είναι κυρίως συμβολική. Σπάει ένα αναχρονιστικό ταμπού, εμφυλιοπολεμικής και χουντικής έμπνευσης και καταγωγής, που αγκαλιάστηκε για φοβικούς, πατερναλιστικούς και λαϊκιστικούς λόγους από μεγάλο εύρος πολιτικών δυνάμεων και, παραδόξως, από την Αριστερά, η οποία ήταν ο στόχος της αρχικής ιδέας. Το ταμπού αυτό μας έχει καταστήσει παγκόσμια εξαίρεση, με φαιδρά αλλά και τραγικά αποτελέσματα στη ζωή Ελλήνων πολιτών που έως τώρα αντιμετωπίζονται ως δεύτερης κατηγορίας πολίτες. Αποκαθίσταται μια αδικία που είχε ανθρώπους με διδακτορικά και λαμπρές καριέρες να αντιμετωπίζονται από το ελληνικό κράτος σαν αποσυνάγωγοι απόφοιτοι λυκείου, μόνο και μόνο επειδή έκαναν σπουδές πρώτου πτυχίου στη χώρα τους σε μη κρατικό φορέα. Το πτυχίο τους αναγνωρίζεται σε όλον τον κόσμο, εκτός από τη χώρα στην οποία το έκαναν. Ακόμη και σήμερα που υποχρεωθήκαμε να αναγνωρίζουμε, με δικαστικές αποφάσεις και ευρωπαϊκούς νόμους, τα επαγγελματικά τους δικαιώματα, υπάρχουν επαγγελματικές εταιρείες και επιμελητήρια που «με το έτσι θέλω» βάζουν προσκόμματα και δεν τους χορηγούν άδεια εργασίας. Το επόμενο που πρέπει να γίνει είναι η αποδέσμευση του ακαδημαϊκού τίτλου, δημόσιου ή ιδιωτικού πανεπιστημίου, από τα επαγγελματικά δικαιώματα.
Αυτό που επιχειρεί ο νέος νόμος είναι το πρώτο βήμα ώστε, με τη συνταγματική αναθεώρηση που θα ακολουθήσει, να αρθούν όλα τα εμπόδια (ορισμένα από τα οποία διατηρούνται, υποθέτω για νομικούς λόγους) ώστε κάποτε να συντονιστούμε επιτέλους με όσα γίνονται στον διεθνή χώρο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και να μη βαλτώνουμε δίνοντας μάχες με φαντάσματα του παρελθόντος.
Τέλος, τα δημόσια πανεπιστήμια, για να αναταχθούν, δεν χρειάζονται μερεμέτια σαν αυτά που ζητούν οι πρυτάνεις και φροντίζει να προσφέρει το νομοσχέδιο, αλλά πολιτική βούληση, τόλμη και σχεδιασμό για να αντιμετωπιστούν τα μεγάλα προβλήματα που βοούν (το ακαδημαϊκό περιβάλλον, η ασφάλεια, η αξιοκρατία, η λογοδοσία).
* Η κ. Βάσω Κιντή είναι καθηγήτρια Φιλοσοφίας στο ΕΚΠΑ.
