Λιγότερο από δύο μήνες πριν την έναρξη της τουριστικής σεζόν οι επιχειρηματίες του κλάδου αγωνιούν για τον τελικό αριθμό των εργαζομένων που θα κινήσουν τη μηχανή της πιο βαριάς βιομηχανίας στην Ελλάδα. Εχει άλλωστε προηγηθεί ένα δύσκολο 2023 με σημαντικές ελλείψεις σε εργατικά χέρια. Ενδεικτικά, στα ελληνικά ξενοδοχεία μία στις 5 θέσεις εργασίας παρέμεινε κενή το περασμένο έτος, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων για λογαριασμό του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος.
Σε μία προσπάθεια να «απαντήσει» σε αυτή τη βάσιμη αγωνία, πριν από λίγες ημέρες, η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης διοργάνωσε την πρώτη διαδικτυακή ευρωπαϊκή «Ημέρα Καριέρας Τουρισμού, Work in Greece – Fiλoξeniα», μέσω του Εθνικού Γραφείου Συντονισμού EURES.
«Λείπουν εργαζόμενοι με εξειδίκευση και εμπειρία»
«Ολα τα μηνύματα που λαμβάνουμε από την αγορά είναι ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη για προσωπικό. Η στελέχωση των επιχειρήσεων ξεκινάει ολοένα και πιο νωρίς καθώς η σεζόν έχει μεγαλώσει και σε κάποιες περιοχές φτάνει ακόμα και τους επτά μήνες. Ο αριθμός των επισκεπτών επίσης αυξάνεται. Λείπουν όμως οι εργαζόμενοι με εξειδίκευση και εμπειρία» λέει στην «Κ» ο διοικητής της ΔΥΠΑ, Σπύρος Πρωτοψάλτης. Οπως συμπληρώνει, απουσιάζει και η αποτελεσματική διασύνδεση επιχειρήσεων και εργαζομένων, αφού στην υπηρεσία απασχόλησης δεν κοινοποιούνται όλα τα κενά ανά περιοχή και επιχείρηση.
Σε αυτήν την πρώτη διοργάνωση της ΔΥΠΑ όπου απευθύνθηκε πρόσκληση ενδιαφέροντος σε εργαζόμενους από όλη την Ευρώπη, συμμετείχαν 200 επιχειρήσεις με πάνω από 1.300 προσφερόμενες θέσεις εργασίας. Στον ηλεκτρονικό σύνδεσμο της διοργάνωσης περισσότεροι από 1.000 ενδιαφερόμενοι, από διάφορες χώρες όπως Ισπανία, Γαλλία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Δανία και Ολλανδία κατέθεσαν βιογραφικό.
«Πραγματοποιήθηκαν επί τόπου διαδικτυακές συνεντεύξεις με μορφή chat και face to face. Η μεγαλύτερη ζήτηση υπήρξε στις εξής θέσεις: υποδοχή, child care (φροντίδα παιδιού), μάγειρες- σεφ, ναυαγοσώστες, εξυπηρέτηση πελατών, night auditor (βραδινή βάρδια ρεσεψιόν), guest relations manager (διευθυντής εξυπηρέτησης πελατών)» σημειώνει ο κ. Πρωτοψάλτης.
Η ΔΥΠΑ σχεδιάζει κι άλλες ευρωπαϊκές διαδικτυακές ημέρες τουρισμού – θα ανακοινωθούν άμεσα- ενώ στις 30/3 η υπηρεσία θα διοργανώσει στο ΣΕΦ μια μεγάλη εκδήλωση όπου θα συμμετέχουν εκατοντάδες επιχειρήσεις του κλάδου.
34% λιγότερα χέρια
Ο Γιώργος Χότζογλου, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στον Επισιτισμό και τον Τουρισμό, μιλά για άλλη μία σεζόν με δυσκολία στην πλήρωση των θέσεων.
Ο ίδιος κάνει μάλιστα λόγο για 34% λιγότερους εργαζόμενους σε σχέση με πέρυσι οπότε έμειναν ακάλυπτες 53.229 θέσεις. Και πώς προκύπτει ο αριθμός αυτός ; «Η διαδικασία επαναπρόσληψης των εποχικών εργαζομένων προβλέπεται και από την ελληνική νομοθεσία με νόμο του 1982 αλλά και από την σύμβαση εργασίας που είναι ενεργή και έχει κηρυχθεί υποχρεωτική. Η διαδικασία ξεκινάει στις 3 Ιανουαρίου και ολοκληρώνεται στις 30 Ιανουαρίου. Οι ενδιαφερόμενοι απευθύνονται στο οικείο πρωτοβάθμιο σωματείο τους, είτε αυτό είναι επιχειρησιακό είτε είναι κλαδικό, και συμπληρώνουν την αίτηση επαναπρόσληψης. Σύμφωνα με τα πανελλαδικά στοιχεία οι αιτήσεις είναι 34% λιγότερες από πέρυσι. Οι κενές θέσεις δηλαδή, αναμένεται να φτάσουν τουλάχιστον τις 60.000 και αν δεν μπουν αρκετοί “φρέσκοι” εργαζόμενοι στον χώρο, μπορεί να αγγίξουν ακόμα και τις 65.000» παρά την μισθολογική αύξηση 5% βάσει της Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (έχει προηγηθεί και αύξηση 5,5% το 2023),.
Οι κενές θέσεις αναμένεται να φτάσουν φέτος τουλάχιστον τις 60.000 και αν δεν μπουν αρκετοί «φρέσκοι» εργαζόμενοι στον χώρο, μπορεί να αγγίξουν ακόμα και τις 65.000.
Σύμφωνα με τον κ. Χότζογλου «βασική αιτία “αιμορραγίας” εργαζομένων είναι το μόλις τρίμηνης διάρκειας επίδομα ανεργίας για τους εποχικούς, όταν ο μέσος μισθός είναι στα 1.200 ευρώ. Πώς θα καλυφθούν οι υπόλοιποι 6 μήνες; Kαι 6 μήνες είναι στην καλύτερη των περιπτώσεων, αν ο εργαζόμενος δουλεύει για παράδειγμα σε Κρήτη ή Ρόδο. Εξίσου βασικό πρόβλημα είναι η μεγάλη εντατικοποίηση, καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις οι υπάλληλοι χρειάζεται να εργασθούν ακόμα και 14 ώρες την ημέρα».
Ενας σερβιτόρος ανά 55 πελάτες
Επίσης, η μετάκληση εργατών από τρίτες χώρες, πρωτοβουλία που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά πέρυσι, δεν απέδωσε τα αναμενόμενα σύμφωνα με τον κ. Χότζογλου και έτσι στα ξενοδοχεία παραμένουν «μεγάλα κενά στις θέσεις των σεφ, σε καμαριέρες και γκρουμ».
Το αποτέλεσμα είναι να μειώνεται η ποιότητα του τουριστικού προϊόντος ενώ σημειώνονται φαινόμενα κακού ανταγωνισμού ανάμεσα στις επιχειρήσεις. Oπως περιγράφει ο ίδιος: «Στις επισκέψεις που κάναμε πέρυσι ως Ομοσπονδία, είδαμε σε μεγάλο πεντάστερο ξενοδοχείο έξω από το Ηράκλειο της Κρήτης, στη διάρκεια του δείπνου να αντιστοιχεί ένας σερβιτόρος ανά 55 πελάτες. Την ίδια ώρα, σε μεγάλους τουριστικούς προορισμούς δινόταν κυριολεκτικά μάχη για έναν εργαζόμενο. Για παράδειγμα στη στάση λεωφορείων από την οποία περνούν τα βαν με εργαζόμενους, είδαμε προσωπάρχες από “απέναντι” επιχειρήσεις να προσπαθούν να τους “κερδίσουν”».
Σε μεγάλους τουριστικούς προορισμούς δινόταν κυριολεκτικά μάχη για έναν εργαζόμενο
Προβληματισμός σε ΠΟΕΣΕ και ΣΕΤΕ
Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Μαρινάκο, Αντιπρόεδρο της Πανελλήνιας Ένωσης Ξενοδόχων, το πρόβλημα εστιάζεται στις πέντε πιο τουριστικές περιφέρειες της χώρας: Αττική, Νότιο Αιγαίο, Κρήτη, Κεντρική Μακεδονία και Ιόνια Νησιά.
Προβληματισμό εξέφρασε μιλώντας στην «Κ» και ο Γιώργος Καββαθάς, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών & Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ) και της ΓΣΕΒΕΕ. «Φέτος υπάρχει πιο αυξημένη ζήτηση για εργαζόμενους αλλά συνεχίζουν να μας λείπουν αυτοί που έχουν γνώσεις και εμπειρία. Οι συγκεκριμένοι συχνά δεν λαμβάνουν τους επιθυμητούς μισθούς. Καθώς πάντως στην εστίαση οι εργαζόμενοι αλλάζουν πιο συχνά πόστα και εργοδότες, υπάρχουν περιθώρια μέχρι να ανοίξει πλήρως η σεζόν να βελτιωθεί η εικόνα».
Ο κ. Καββαθάς κάνει επίσης λόγο για αθέμιτο ανταγωνισμό ανάμεσα στις επιχειρήσεις αναφέροντας πως επιχειρηματίες στη Νότια Ελλάδα προσπαθούν να προσελκύσουν εργαζόμενους από τη Βόρεια Ελλάδα δημιουργώντας προβλήματα στην αγορά.
Το κομμάτι των εργαζομένων που αποχώρησε από τον κλάδο κατά τη διάρκεια της πανδημίας όχι απλώς δεν αναπληρώθηκε, αλλά αυξάνεται κάθε χρόνο. Και αυτό είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα, όχι μόνο ελληνικό.
«Οσο πλησιάζουμε στη σεζόν, όλες οι κλαδικές ενώσεις μας μιλούν για έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού» μας λέει και ο Αλέξανδρος Θάνος, εντεταλμένος σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ).
Ο ίδιος σημειώνει πως το κομμάτι των εργαζομένων που αποχώρησε από τον κλάδο κατά τη διάρκεια της πανδημίας όχι απλώς δεν αναπληρώθηκε, αλλά αυξάνεται κάθε χρόνο. Και αυτό είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα, όχι μόνο ελληνικό.
Πρέπει να δοθεί βαρύτητα στην εκπαίδευση και κίνητρα στους εποχικούς εργαζόμενους.
«Οι λύσεις που θα δοθούν από την Πολιτεία πρέπει να είναι λειτουργικές. Η πρόταση για τους μετακλητούς φάνηκε ότι δεν απέδωσε πέρυσι. Εχει πολλά στάδια γραφειοκρατίας και εμπλέκει πολλά υπουργεία. Πρέπει να δοθεί βαρύτητα στην εκπαίδευση και κίνητρα στους εποχικούς εργαζόμενους. Ενα παράδειγμα είναι και η επιμήκυνση του επιδόματος ανεργίας, μέχρι να αντιμετωπίσουμε την εποχικότητα, η οποία χαρακτηρίζει όχι μόνο τον τουρισμό, αλλά κι άλλους σημαντικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας».
