«Το περσινό καλοκαίρι, περίπου 25 γιατροί δήλωσαν ενδιαφέρον για να εργαστούν σε διάφορα νησιά των Κυκλάδων, όμως είτε δεν βρέθηκε κατάλυμα για να μείνουν, είτε η τιμή όσων ήταν διαθέσιμα ήταν απλησίαστη. Φέτος, που o αριθμός των τουριστών αναμένεται να είναι ακόμα μεγαλύτερος, η ανάγκη να αντέξει το σύστημα είναι ακόμα πιο επιτακτική».
Ο Χρήστος Ροϊλός, διοικητής της 2ης ΥΠΕ – Υγειονομική Περιφέρεια Πειραιώς και Αιγαίου-, δεν κρύβει την αγωνία του για το αν θα καλυφθούν οι 171 θέσεις τις οποίες μόλις προκήρυξε η 2η ΥΠΕ- οι 116 είναι θέσεις γιατρών και οι 55 λοιπό προσωπικό, 39 εκ των οποίων νοσηλευτές.
Παρά το γεγονός πως τα προβλήματα στη στέγαση των δημοσίων υπαλλήλων – εκπαιδευτικοί, γιατροί, διασώστες ΕΚΑΒ κ.τ.λ- που προσέρχονται στα νησιά για να εργαστούν, παραμένουν μεγάλα και προβληματίζουν την Πολιτεία, σύμφωνα με τον κ. Ροϊλό αλλά και τους ίδιους τους εργαζόμενους, τον τελευταίο έναν χρόνο μια σειρά από ενέργειες έχουν οδηγήσει σε βελτίωση της κατάστασης.
Μία από αυτές, το μπόνους των 1.800 ευρώ επιπλέον του μισθού, για τους γιατρούς και 1200 ευρώ για τους νοσηλευτές, οι οποίοι μετακινούνται από το νοσοκομείο που εργάζονται προς ένα άλλο της Περιφέρειας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε ο κ. Ροϊλός στην «Κ», το 2022 -χρονιά που δεν υπήρχε το μπόνους των 1.800 και 1.200 ευρώ- μετακινήθηκαν προς κάποιο νησί της 2ης ΥΠΕ 17 γιατροί και 25 εργαζόμενοι από το λοιπό προσωπικό. Το καλοκαίρι του 2023 ο αντίστοιχος αριθμός ήταν 39 και 47 άτομα.
«Στα Δωδεκάνησα είναι γενικώς καλύτερη η κατάσταση σε σχέση με τις Κυκλάδες, μιας και το κτιριακό απόθεμα εκεί είναι μεγαλύτερο».
Οπως βέβαια τονίζει ο ίδιος, το συγκεκριμένο μπόνους είναι ένα κίνητρο που μπορεί να αποδώσει μόνο αν υπάρχουν καταλύματα. «Ενας από τους λόγους που πέρυσι τα πήγαμε καλύτερα είναι γιατί ζητήσαμε έγκαιρα από τους δημάρχους να εξασφαλίσουν στέγη για τους γιατρούς, είτε δωρεάν, είτε σε χαμηλή τιμή, μέσα από συνεννόηση με ενώσεις ξενοδόχων, με την τοπική κοινωνία κ.τ.λ».
Σταθερά οι Κυκλάδες στο επίκεντρο του προβλήματος
Ο κ. Ροϊλός δίνει τη γενική εικόνα που έχει διαμορφωθεί αυτή τη στιγμή: «Στη Μήλο είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί σπίτι, σχεδόν όλα χρησιμοποιούνται ως airbnb. Εδώ πρέπει η τοπική κοινωνία να αλλάξει στάση. Στη Σαντορίνη, τα σπίτια είναι πανάκριβα. Σε Μύκονο, Ρόδο, Νάξο όμως, είδαμε βοήθεια από τους δημάρχους. Σε Ρόδο, Κω, Κάλυμνο, οι ξενοδόχοι έβαλαν πλάτη. Στα Δωδεκάνησα είναι γενικώς καλύτερη η κατάσταση σε σχέση με τις Κυκλάδες, μιας και το κτιριακό απόθεμα εκεί είναι μεγαλύτερο».
Ο κ. Ροϊλός ο οποίος ετοιμάζεται να ξεκινήσει τουρ στα νησιά τις επόμενες ημέρες για να κινητοποιήσει τις τοπικές κοινωνίες, λέει πως η ΥΠΕ ζήτησε από τους δημάρχους των νησιών να ετοιμάσουν μια λίστα με τα διαθέσιμα οικόπεδα και κτίρια (παλιά εγκαταλελειμμένα ξενοδοχεία και άλλα αχρησιμοποίητα ακίνητα), έτσι ώστε να γίνουν διαμερίσματα για ιατρικό προσωπικό.
«Εμείς μπορούμε να αναζητήσουμε χρηματοδοτικά εργαλεία μέσω ΕΣΠΑ ή μέσω τακτικού προυπολογισμού του κράτους ή ακόμα και να προλάβουμε το Ταμείο Ανάκαμψης. Το νοσοκομείο της Σάμου το κατάφερε. Πριν από δύο χρόνια έφτιαξε 15 διαμερίσματα για το προσωπικό που μεταβαίνει στο νησί σε ακίνητο δικό του, με πόρους του νοσοκομείου και ενός τοπικού ιδρύματος» εξηγεί ο κ. Ροϊλός.
Λίστες με διαθέσιμα σπίτια στη Σαντορίνη
Στο πιο τουριστικό νησί των Κυκλάδων, οι δάσκαλοι στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση φτάνουν τους 250. Αλλοι 250 υπηρετούν στην δευτεροβάθμια. Οι ανάγκες για διαθέσιμα σπίτια είναι πολύ μεγάλες.
Ο Γιάννης Μηλιάδης, πρόεδρος των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Θήρας και νήσων και υποδιευθυντής στο δημοτικό σχολείο Πύργου- Μεγαλοχωρίου, λέει πως η κατάσταση δεν είναι όπως το καλοκαίρι του 2022, όταν και ένας δάσκαλος αναγκάστηκε να μείνει για κάποιες ημέρες μέσα σε σχολείο, μέχρι να βρεθεί ένα σπίτι. Οι συντονισμένες προσπάθειες του συλλόγου έχουν βελτιώσει την κατάσταση, η οποία όμως παραμένει δύσκολη.
«Οταν ήρθα εγώ στο νησί πριν από δέκα χρόνια, πρόλαβα να νοικιάσω κανονικό σπίτι με 280 ευρώ. Τώρα όποιος δίνει 450 ευρώ για 30 τ.μ θεωρεί τον εαυτό του τυχερό. Εχω ακούσει μέχρι και για 600 ευρώ για 20 τ.μ. Δυστυχώς, η Σαντορίνη έχει πια τα προβλήματα μιας μεγάλης πόλης, χωρίς όμως να έχουμε τα θετικά της», περιγράφει ο ίδιος.
Η κατάσταση δυσκόλεψε περισσότερο τα τελευταία χρόνια που το υπουργείο Παιδείας άρχισε να τοποθετεί έγκαιρα στα σχολεία τους αναπληρωτές εκπαιδευτικούς. «Ο αναπληρωτής που θα έρθει στο νησί τέλη Αυγούστου δεν θα βρει κανένα σπίτι. Οπως έγινε και κατά την έναρξη της περσινής χρονιάς: για 40 ημέρες οι εκπαιδευτικοί περιφέρονται σε ξενοδοχεία, αλλάζοντας κάθε λίγο και λιγάκι δωμάτια. Αλλες φορές τους φιλοξενούμε συνάδελφοι εκπαιδευτικοί στα δικά μας σπίτια» περιγράφει ο κ. Μηλιάδης.
«Οταν ήρθα εγώ στο νησί πριν από δέκα χρόνια, πρόλαβα να νοικιάσω κανονικό σπίτι με 280 ευρώ. Τώρα όποιος δίνει 450 ευρώ για 30 τ.μ θεωρεί τον εαυτό του τυχερό».
Η Αργυρώ Πιτσικάλη, γέννημα- θρέμμα Σαντορινιά, διευθύντρια στο δημοτικό Σχολείο Ακρωτηρίου, εξηγεί με τη σειρά της πώς δουλεύει αυτό το σύστημα με τις λίστες για διαθέσιμα σπίτια. «Οι γονείς των μαθητών μας με εφοδιάζουν με μια λίστα με τα σπίτια που προτίθενται να διαθέσουν σε εκπαιδευτικούς, από την αρχή ως το τέλος της σχολικής χρονιάς. Στο δικό μου χωριό είναι γύρω στα 15 σπίτια».
Ο κ. Μηλιάδης συγκεντρώνει όλες τις παραπάνω λίστες των διευθυντών σε ένα κοινό google doc έτσι ώστε να ενεργοποιείται ο «μηχανισμός» κάθε φορά που ένας εκπαιδευτικός φτάνει στο νησί ή αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα.
Περισσότερη βοήθεια δέχονται πια και οι γιατροί που έρχονται να εργαστούν στο νησί. Η Στέλλα Γιανναράκη, αναισθησιολόγος- επιμελήτρια Β’ στον Ευαγγελισμό, αξιοποίησε το μπόνους των 1800 ευρώ πέρυσι το καλοκαίρι.
Από μέσα Ιουλίου μέχρι 16 Αυγούστου εργάστηκε στο νοσοκομείο Σαντορίνης. Οταν έφτασε εκεί, μόλις έφευγε ένας αναισθησιολόγος, ο οποίος είχε επίσης αξιοποιήσει το ίδιο μπόνους. Της παραχώρησαν δωρεάν ένα δωμάτιο σε ένα ξενοδοχείο του νησιού.
«Ο φόρτος εργασίας ήταν τεράστιος. Ημουν μόνη μου για 200.000 άτομα πάνω στο νησί. Υπήρχαν μέρες που κοιμόμουν συνεχόμενα σε θάλαμο του νοσοκομείου».
«Γνωρίζοντας ότι δεν θα προκαλούσα πρόβλημα στο νοσοκομείο όπου εργάζομαι μόνιμα και μη έχοντας τη δέσμευση της οικογένειας, αποφάσισα να το δοκιμάσω» περιγράφει, λέγοντας χαρακτηριστικά πως «έπεσα κατευθείαν στα βαθιά. Ο φόρτος εργασίας ήταν τεράστιος. Ημουν μόνη μου για 200.000 άτομα πάνω στο νησί. Υπήρχαν μέρες που κοιμόμουν συνεχόμενα σε θάλαμο του νοσοκομείου, γιατί δεν είχα κουράγιο να φύγω. Πολλά τροχαία, πολλές αεροδιακομιδές, μέχρι και σε καισαρική μπήκα».
Η ίδια αναγνωρίζει πως η συνδρομή της ήταν σημαντική για το νησί ενώ ο εξτρά μισθός είναι δέλεαρ για αρκετούς γιατρούς που δεν έχουν οικογενειακές υποχρεώσεις. Οπως όμως τονίζει: «Η λύση δεν είναι να παίρνεις γιατρούς από άλλα νοσοκομεία, αλλά να αντιμετωπίσεις το ζήτημα συνολικά».
Αξιοποίηση αχρησιμοποίητων σπιτιών στη Νάξο
Η Νάξος, αν και ιδιαίτερα τουριστική θεωρείται από τα «τυχερά» νησιά, όπως την αποκαλεί μιλώντας στην «Κ» ο δήμαρχος της Δημήτρης Λιανός, από την άποψη ότι υπάρχει κτιριακό απόθεμα το οποίο απλώνεται στους 37 οικισμούς του νησιού.
«Υπάρχουν βέβαια περιπτώσεις εργαζομένων που πρέπει να σπαταλήσουν 20 και 30 λεπτά στον δρόμο για να βρεθούν στο μέρος της εργασίας τους. Και φυσικά πολλά σπίτια είναι ακριβά. Και στο δικό μας νησί, η κατάσταση είναι στο όριο».
Ο δήμος της Νάξου και Μικρών Κυκλάδων επιδοτεί τους γιατρούς με 400 ευρώ τον μήνα, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις παρέχει και δωρεάν σπίτια- στο Κουφονήσι δίνονται δωρεάν δύο σπίτια, στη Σχοινούσα επίσης δύο, ενώ στην Ηρακλειά τρία.
«Σε αυτή τη φάση αξιολογούμε το κτιριακό μας απόθεμα, με στόχο να αξιοποιήσουμε τα ακατοίκητα ακίνητα. Κάποια χρειάζονται θέρμανση κι άλλες προσθήκες για να γίνουν κανονικά διαμερίσματα. Είναι όμως αρκετά αυτά που μπορούν να αξιοποιηθούν. Ενα τέτοιο ετοιμάζεται τώρα στη Νάξο στο χωριό Βίβλος» περιγράφει ο κ. Λιανός.
Μύκονος: Δωρεές χωραφιών και οικοπέδων
Η κατάσταση στην «σταρ» των Κυκλάδων, τη Μύκονο είναι αναντίρρητα πολύ δύσκολη.
Ο Φράγκισκος Λάβαρης, διευθυντής στο Δημοτικό Σχολείο Μυκόνου, λέει πως κάποιοι εκπαιδευτικοί γνώριζαν από την αρχή της φετινής σχολικής χρονιάς πως θα έπρεπε να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους τις ημέρες του Πάσχα.
Οπως περιγράφει ο ίδιος: «Τα τελευταία δύο χρόνια βλέπουμε στα τουριστικά νησιά των Κυκλάδων, εκπαιδευτικούς που αρνούνται να έρθουν στις θέσεις που διορίζονται, παρόλο που γνωρίζουν ότι αυτό επισύρει ποινή δύο ετών εκτός πίνακα. Φέτος είχαμε πέντε φάσεις αναπληρωτών και πάλι έμειναν κενές θέσεις, όπως για παράδειγμα στην Αντίπαρο, όπου δύο δάσκαλοι δεν δέχτηκαν τον διορισμό τους εκεί».
Οσον αφορά στα σπίτια που νοικιάζονται στη Μύκονο: «σχεδόν κανένας ενοικιαστής δεν παίρνει απόδειξη, ειδικά αν θέλει να πετύχει μια λογική τιμή» σύμφωνα με τον κ. Λάβαρη.
Σημειώνεται πως η δημοτική αρχή δίνει από το 2017 μηνιαίο επίδομα που ξεκινά από τα 100 ευρώ, σε εκπαιδευτικούς, γιατρούς, νοσηλευτές, πυροσβέστες, λιμενικούς, αστυνομικούς κ.α. Επίσης, στην περιοχή Ανω Μερά, ο δήμος προσφέρει δωρεάν 12 διαμερίσματα σε εκπαιδευτικούς (επιλέγονται με οικονομικά κριτήρια).
«Σχεδόν κανένας ενοικιαστής δεν παίρνει απόδειξη, ειδικά αν θέλει να πετύχει μια λογική τιμή».
«Στη Μύκονο το πρόβλημα της στέγασης είναι πάρα πολύ έντονο» παραδέχεται με τη σειρά του ο νέος δήμαρχος του νησιού, Χρήστος Βερώνης. Ο ίδιος λέει ότι αυτό που ζητά από τα αρμόδια υπουργεία είναι να θεσπιστεί για τα νησιά ένας νόμος κοινωνικής κατοικίας.
Οπως εξηγεί: «Στο νησί μας, μετά τα περσινά γεγονότα με τον ξυλοδαρμό του αρχαιολόγου και την υπερδόμηση, μπήκε φρένο στις νέες οικοδομές. Και καλώς μπήκε. Οι κοινωνικές κατοικίες όμως είναι άλλο θέμα και ειδικά για αυτές πρέπει να υπάρξει εξαίρεση – πρέπει να μπορεί ένας ιδιώτης να χτίζει αρκετά διαμερίσματα σε μια έκταση, έτσι ώστε να έχει και κάποιο κέρδος από τη χαμηλή τιμή που θα νοικιάζει τα σπίτια».
Το θετικό είναι πως οι προσφορές ιδιωτών -σε χρήματα και γη- έτσι ώστε να δημιουργηθούν περισσότερα καταλύματα για γιατρούς και εκπαιδευτικούς αυξήθηκαν φέτος κατά πολύ στη Μύκονο.
«Πριν από λίγες ημέρες ιδιώτης μας παραχώρησε οικόπεδο επτά στρεμμάτων στην Άνω Μερά» σημειώνει ο κ. Βερώνης και συμπληρώνει: «Ετοιμος για χρήση, από φέτος, είναι και ο όροφος που χρηματοδότησε ένας ιδιώτης πάνω από το κέντρο Υγείας, έτσι ώστε να μένει δωρεάν το ιατρικό προσωπικό που έρχεται στο νησί. Αλλος ιδιώτης επίσης, πριν από λίγες ημέρες δώρισε στο υπουργείο Υγείας δύο χωράφια, πέντε στρεμμάτων έκαστο, το ένα με παλιά κτίρια έκτασης 300 τ.μ».
Η «Κ» επικοινώνησε για το θέμα και με το υπουργείο Υγείας. Οπως μας είπαν, μετά από εκτεταμένη επικοινωνία του υπουργείου με τους ΟΤΑ, ολοένα και περισσότεροι δήμοι της Περιφέρειας μπαίνουν στη λογική να πριμοδοτούν με χρήματα και στέγη γιατρούς και εκπαιδευτικούς. Πιο πρόσφατο παράδειγμα το Ληξούρι, όπου ο δήμος πριμοδοτεί τον γιατρό που θα απαντήσει στην προκήρυξη για παθολόγο στο νοσοκομείο της πόλης, με 1.000 ευρώ τον μήνα και εξασφάλιση στέγης.
