Πολεοδομικά απόνερα έχει η υπόθεση των θαυμάτων στην εκκλησία των Αγίων Ισιδώρων στον Λυκαβηττό. Μπορεί ο «πρωταγωνιστής» ιερέας, που απέδιδε τα θαύματα στη χάρη ενός κομματιού του Τιμίου Σταυρού το οποίο διατεινόταν ότι έχει στην κατοχή του, να απομακρύνθηκε διακριτικά από την Αρχιεπισκοπή Αθηνών πριν από δύο χρόνια, έμεινε όμως πίσω ένα συνονθύλευμα αυθαίρετων κατασκευών. Το οποίο δημιουργήθηκε με την παράνομη επέκταση του περιβάλλοντος χώρου της εκκλησίας μέσα σε δασική έκταση ιδιοκτησίας του Δήμου Αθηναίων. Στον ναό επιβλήθηκε πρόστιμο 1,26 εκατ. ευρώ από την πολεοδομία του Δήμου Αθηναίων, όμως η υπόθεση δεν δείχνει να τελειώνει εκεί.
Οι Αγιοι Ισίδωροι είναι ένας ναός της δεκαετίας του 1930, που χτίστηκε στα ερείπια μεταβυζαντινού ναού. Βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Λυκαβηττού, που «βλέπει» προς το Κολωνάκι (λόγω του αρχικού του ιστορικού πυρήνα ο ναός προστατεύεται από την αρχαιολογική νομοθεσία). Από εκκλησιαστική άποψη ο ναός ανήκε στο μετόχι της Μονής Πετράκη, υπαγόταν στο Ταμείο Ασφάλισης Κληρικών Ελλάδας (ΤΑΚΕ), ενώ το 2007 (με τον ν. 3607) περιήλθε μαζί με άλλα εννέα παρεκκλήσια του κέντρου της Αθήνας στη δικαιοδοσία της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, που έκτοτε ασκεί τη διοίκηση και διαχείρισή του.
Το μεγαλύτερο μέρος του λόφου του Λυκαβηττού, ως δασικό, ανήκε στο υπουργείο Γεωργίας, που το 1970-1971 εκχώρησε στον Δήμο Αθηναίων τη διοίκηση, διαχείριση, εκμετάλλευση και προστασία του. Αργότερα, το 2001, με κοινή απόφαση τριών υπουργείων (Εσωτερικών, Οικονομικών και Γεωργίας) το άλσος του Λυκαβηττού (έκτασης 369 στρεμμάτων) μεταβιβάστηκε και κατά κυριότητα στον δήμο. Σύμφωνα με την παραχώρηση, ο δήμος υποχρεούται στο διηνεκές να προστατεύει το άλσος και να διατηρεί τον δασικό του χαρακτήρα – ενώ τυχόν αλλαγή της χρήσης ή του χαρακτήρα του θα επέφερε αυτοδίκαιη ανάκληση της μεταβίβασης.
Η παραλαβή του λόφου έγινε το καλοκαίρι του 2003 – μάλιστα υπεύθυνος από πλευράς Δήμου Αθηναίων ήταν ο τότε αναπληρωτής δήμαρχος και σημερινός υπουργός Περιβάλλοντος Θόδωρος Σκυλακάκης. Οπως αναφέρεται στο σχετικό πρωτόκολλο, ο δήμος παρέλαβε «το δασύλλιο (άλσος) του λόφου Λυκαβηττού, μαζί με τις διακεκομμένες περιφράξεις και τις εγκαταστάσεις του, οι οποίες είναι το αντλιοστάσιο, το ηλεκτροτεχνείο, η δεξαμενή, το δασικό φυλάκιο, το παλαιό παράπηγμα, οι εκκλησίες Αγιος Ισίδωρος και Αγιος Γεώργιος, το τουριστικό περίπτερο, το τελεφερίκ και τυχόν άλλες εγκαταστάσεις». Εξαιρέθηκε της παραχώρησης μόνο η έκταση του θεάτρου του Λυκαβηττού, που ανήκε τότε στον ΕΟΤ.
Η πρώτη αυτοψία πραγματοποιήθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών τον Νοέμβριο του 2022, ωστόσο ο «εμπλουτισμός» του χώρου συνεχίστηκε.
Από το 2022 ξεκίνησαν οι καταγγελίες πολιτών, για την παράνομη επέκταση του χώρου του ναού και το χτίσιμο δεκάδων αυθαίρετων κατασκευών, προς το υπουργείο Πολιτισμού και τον Δήμο Αθηναίων (που απ’ ό,τι φαίνεται παρακολουθούσε την υπόθεση αμέτοχος). Η πρώτη αυτοψία πραγματοποιήθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών τον Νοέμβριο του 2022, οπότε και εντοπίστηκαν οι πρώτες παράνομες κατασκευές. Η υπηρεσία διαπίστωσε ότι εκτελούνταν οικοδομικές εργασίες χωρίς έγκριση από το ΥΠΠΟ, ακόμη και στο εσωτερικό του ναού (επί του τέμπλου και στον νότιο χώρο). Ακολούθησε τον Ιούλιο του 2023 δεύτερη αυτοψία, αυτή τη φορά σε συνεργασία και με την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας – Σπηλαιολογίας, καθώς στον περιβάλλοντα χώρο του ναού υπάρχει σπήλαιο.
Οι αυτοψίες δεν ανέκοψαν τη δημιουργική διάθεση των υπευθύνων του ναού. Ετσι ο χώρος σταδιακά περιφράχθηκε και τοποθετήθηκε καγκελόπορτα, έγιναν εκτεταμένες πλακοστρώσεις, διαμορφώσεις επιπέδων, ενώ στον χώρο «φύτρωσαν» διάφορες κατασκευές: από τουαλέτες με βόθρο (μέσα στο σπήλαιο), αποθήκες, ναΐδρια, εικονοστάσια με χώρο πώλησης κεριών, πωλητήριο, έως και… συντριβάνι, διακοσμητικές γεφυρούλες και άλλες (πολύ μετά τα όρια του κιτς) δημιουργίες.
Τον Ιούλιο του 2023 πραγματοποίησε αυτοψία και το τμήμα Ελέγχου Κατασκευών της Διεύθυνσης Δόμησης του Δήμου Αθηναίων. Οι υπάλληλοι κατέγραψαν συνολικά 550 τ.μ. παράνομων κατασκευών (που πλέον περιλάμβαναν και ξενώνες, πιθανότατα μια προσπάθεια να μετατραπεί ο ναός σε μοναστήρι) και 150 τ.μ. παράνομων πλακοστρώσεων. Κατά την έρευνα της υπόθεσης η υπηρεσία του δήμου ανακάλυψε ότι είχε γίνει και «νομιμοποίηση» ορισμένων από τις αυθαίρετες κατασκευές στον περιβάλλοντα χώρο του ναού, «ωστόσο στο πληροφοριακό σύστημα του ΤΕΕ δεν είχαν αναρτηθεί τα απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία για τα δηλωθέντα» (και δεν θα μπορούσε διαφορετικά, καθώς οι αυθαίρετες κατασκευές βρίσκονται σε δασική έκταση του Δήμου Αθηναίων και σε χώρο που προστατεύεται από τον αρχαιολογικό νόμο). Να σημειωθεί πάντως ότι η πράξη υπαγωγής δεν έχει ακόμη ανακληθεί.
Ο Δήμος Αθηναίων επέβαλε στους υπευθύνους του ναού πρόστιμο ανέγερσης 842.500 ευρώ και πρόστιμο διατήρησης (ετήσιο) 420.600 ευρώ. Το πρόστιμο καταλογίστηκε, αλλά εκπρόσωπος του ναού υπέβαλε ένσταση, υποστηρίζοντας ότι κάποιες από τις κατασκευές είναι παλαιές (προ του ’53), κάποιες νομιμοποιήθηκαν, ενώ υποστηρίζει ότι υπάρχει ασάφεια στο ιδιοκτησιακό του χώρου. Να σημειωθεί, ωστόσο, ότι δεν έχει περιέλθει σε γνώση της «Κ» κάποια κίνηση από πλευράς δήμου για την καθαίρεση των περιφράξεων και την αποβολή των καταπατητών από τον χώρο.
Τέλος, αυτοψία στον χώρο πραγματοποίησε και η Διεύθυνση Δασών Αθηνών, καθώς η έκταση είναι δασική. Η υπηρεσία κατέληξε στις ίδιες διαπιστώσεις και ενημέρωσε για την υπόθεση τον εισαγγελέα.
Πού βρίσκεται σήμερα η υπόθεση; Κατ’ αρχάς, οι παράνομες εγκαταστάσεις βρίσκονται στη θέση τους και μάλιστα τις φροντίζει καθημερινά βοηθητικό προσωπικό του ναού. Η «Κ» επικοινώνησε με την Αρχιεπισκοπή Αθηνών – όπως αναφέρουν στελέχη της, οι υπεύθυνοι του ναού δεν είχαν ζητήσει, ως ώφειλαν, την έγκριση της Αρχιεπισκοπής για τις προσθήκες που έκαναν στην εκκλησία και στον περιβάλλοντα χώρο. Υποστήριξαν δε ότι μετά και την αποστολή του προστίμου, ζητήθηκε από τους υπευθύνους του ναού «να εφαρμόσουν τη νομιμότητα». Ο Δήμος Αθηναίων, από την πλευρά του, υπόσχεται να ερευνήσει την υπόθεση και να εξαντλήσει όλες τις νόμιμες ενέργειες. «Ο δήμος κατέγραψε τις παράνομες κατασκευές και επέβαλε πρόστιμο. Είναι προφανώς δικαίωμα των υπευθύνων του ναού να υποβάλουν ένσταση και συνεπώς πρέπει να περιμένουμε να εξεταστεί. Επίσης θα ελεγχθεί και το ιδιοκτησιακό καθεστώς», λέει η Μάρω Ευαγγελίδου, αντιδήμαρχος αστικής αναζωογόνησης και ανθεκτικότητας. «Η γενική κατεύθυνση του δήμου είναι να αποκαταστήσει τη νομιμότητα και να προασπίσει το περιβάλλον και τη δημοτική περιουσία με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, προς όφελος των πολιτών. Δυστυχώς βρίσκουμε μπροστά μας θέματα που έχουν μείνει άλυτα για καιρό, συχνά με μια χαλαρή, άτυπη ανοχή της διοίκησης».
