Θέλετε να δείτε ποια είναι η κατάσταση μιας γειτονιάς της Αθήνας όσον αφορά την ποιότητα των πεζοδρομίων ή την πυκνότητα των στάσεων δημόσιας συγκοινωνίας; Μήπως θέλετε να εξετάσετε εάν ένας δρόμος έχει εμπόδια στα πεζοδρόμια, που δεν επιτρέπουν τη διέλευση ατόμων με αμαξίδιο; Αναζητείτε ποια γειτονιά έχει κτίρια που βρίσκονται σε καλή κατάσταση, ή περισσότερο πράσινο; Θέλετε να δείτε εικόνες, με κυκλική κίνηση του φακού, από οποιονδήποτε δρόμο του Δήμου Αθηναίων; Ή μήπως θέλετε να πάρετε μια πανοραμική και συγκριτική εικόνα ολόκληρου του πολεοδομικού συγκροτήματος του κεντρικού δήμου της πρωτεύουσας;
Ολα αυτά πλέον είναι δυνατά, καθώς είναι διαθέσιμη μια «αξονική τομογραφία» των δρόμων της Αθήνας, μια αναλυτική και πολυεπίπεδη ψηφιακή απεικόνιση του δημοτικού χώρου, με σκοπό την ενθάρρυνση του βαδίσματος. Πρόκειται για το νέο Γεωχωρικό Παρατηρητήριο Βαδισιμότητας του Δήμου Αθηναίων, ένα πρότυπο ψηφιακό εργαλείο καταγραφής, ανάλυσης, αξιολόγησης και ενημέρωσης των πολιτών και των στελεχών του δήμου για την κατάσταση των υποδομών της πόλης, που σχετίζονται με το περπάτημα. Το έργο διαμορφώθηκε σε συνεργασία με τη Μονάδα Βιώσιμης Κινητικότητας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Οι ψηφιακοί χάρτες και τα άλλα πολύτιμα στοιχεία βρίσκονται αναρτημένα στον ιστότοπο walkable.cityofathens.gr και είναι προσβάσιμα στον καθένα.
Για να γίνει βέβαια αυτό χρειάστηκαν πρόσφατες πανοραμικές εικόνες (360°) κατά μήκος και των δύο πλευρών των 1.000 χιλιομέτρων των δρόμων του Δήμου Αθηναίων, μετρήσεις από αισθητήρες κίνησης πεζών και καταγραφή δεδομένων για πάνω από 50 απλούς και σύνθετους αστικούς δείκτες.
Για τη δημιουργία του χρειάστηκαν πρόσφατες πανοραμικές εικόνες κατά μήκος και των δύο πλευρών των 1.000 χιλιομέτρων των δρόμων της πόλης.
«Χρειάστηκαν τρία χρόνια δουλειάς για να ολοκληρώσουμε το έργο. Περάσαμε από όλους τους δρόμους και πεζοδρόμους του δήμου, είτε με αυτοκίνητο εξοπλισμένο με κάμερες είτε με τα πόδια. Καθώς προχωρούσε η καταγραφή πεδίου, ακολουθούσε η δουλειά των προγραμματιστών και στη συνέχεια έπιανε δουλειά η γραφιστική ομάδα, που αποτύπωσε ψηφιακά σε χάρτες τις πολλαπλές παραμέτρους», εξηγεί στην «Κ» ο δρ Αλέξανδρος Μπαρτζώκας-Τσιόμπρας, πολεοδόμος-χωροτάκτης και γενικός συντονιστής του Walkable. Οπως σημειώνει ο κ. Μπαρτζώκας-Τσιόμπρας, η ερευνητική ομάδα κινήθηκε για να διαμορφώσει μια ανεξάρτητη από την Google ή άλλες εμπορικές πλατφόρμες ψηφιακή βάση δεδομένων, έτσι ώστε οι υπηρεσίες του Δήμου Αθηναίων και το εργαστήριο του ΕΜΠ να έχουν τον έλεγχο του έργου.
Το έργο δεν είναι απλά ένα ψηφιακό εργαλείο, έχει στόχευση την ανάπτυξη του βαδίσματος στην Αθήνα, τόσο ως μέσο ευζωίας των κατοίκων όσο και ως μέτρο αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης. «Οσοι θα χρησιμοποιούν το Παρατηρητήριο θα αποκτούν μια καλή εικόνα ως προς το πού στην Αθήνα το περπάτημα είναι ασφαλές και ευχάριστο, ποιες είναι οι φιλικές γι’ αυτό γειτονιές, πού αναδεικνύεται η ιστορία και η ταυτότητά της, πού είναι φιλόξενη στον επισκέπτη ή τον κάτοικο», σημειώνει ο κ. Μπαρτζώκας-Τσιόμπρας.
Οι έξι ενότητες
Στην ιστοσελίδα walkable.cityofathens.gr το πληροφοριακό υλικό είναι χωρισμένο σε έξι μεγάλες ενότητες. Στην πρώτη, με τίτλο Πληροφορίες Ερευνητικού Εργου, δίνεται βασική ενημέρωση για το έργο, τη δομή και τις στοχεύσεις του. Η δεύτερη, με τίτλο Γεωχωρικά Δεδομένα Βαδισιμότητας, περιέχει μια μεγάλη γκάμα στοιχείων, που αποτυπώνονται πάνω στον χάρτη και αφορούν τους δρόμους, τις διασταυρώσεις, τις στάσεις των λεωφορείων και τις ράμπες. Στο ίδιο σημείο, με την επιλογή Athens Eye, μπορεί κάποιος να επιλέξει ένα σημείο πάνω στον χάρτη ή να βάλει μια διεύθυνση και να δει μια πανοραμική εικόνα. Παρέχεται επίσης online εικόνα (αλλά και προηγούμενα στοιχεία) από τους εννιά αισθητήρες που έχουν τοποθετηθεί και μετρούν διαβάτες. Στην τρίτη ενότητα υπάρχουν τα στοιχεία από τις απαντήσεις στο ερωτηματολόγιο για το περπάτημα (ξεχωριστά για τους μαθητές), με πολλές επιλογές φιλτραρίσματος για πιο στοχευμένη εικόνα. Στην τέταρτη ενότητα υπάρχουν τα στοιχεία ανά γειτονιά (έχουν καταγραφεί 145 περίπου γειτονιές) ή για τις πέντε δημοτικές κοινότητες της Αθήνας.
Στην πέμπτη ενότητα παρουσιάζεται η τελική πολύπλευρη αξιολόγηση των γειτονιών της Αθήνας όσον αφορά τον Σύνθετο Δείκτη Βαδισιμότητας, δηλαδή τον δείκτη που προκύπτει από τον συνυπολογισμό πέντε παραγόντων: την άνεση του οδικού περιβάλλοντος για τον πεζό (π.χ. δρόμοι ήπιας κυκλοφορίας, με πράσινο και σκιά), τις αισθητικά και λειτουργικά ενδιαφέρουσες διαδρομές, την οδική υποδομή και τον αστικό εξοπλισμό για τη διευκόλυνση των πεζών (από πλάτος πεζοδρομίων, μέχρι ράμπες και φωτισμό), την ύπαρξη πολεοδομικών και συγκοινωνιακών παραγόντων (π.χ. μεικτές χρήσεις γης, πυκνότητα στάσεων μέσων μαζικής μεταφοράς, μαγαζιά) και τέλος τον εξοπλισμό και την κατάλληλη χωροθέτηση των στάσεων, όσο και την πυκνότητα των δρομολογίων. Τέλος, η έκτη ενότητα περιέχει τις προτάσεις στρατηγικής του ΕΜΠ για την ενίσχυση του βαδίσματος.
Το επόμενο βήμα; «Αφενός απαιτείται η τακτική επικαιροποίηση των δεδομένων. Από κει και πέρα, ο στόχος μας είναι να αναπτύξουμε και επιλογές διαδρομών για να μεταβεί κάποιος από ένα σημείο σε ένα άλλο, αλλά όχι μόνο με κριτήριο τον χρόνο –όπως κάνει σήμερα η αντίστοιχη εφαρμογή της Google– αλλά και με ποιοτικά κριτήρια, όπως το περπάτημα και η χρήση ΜΜΜ, το πέρασμα από περιοχές με πράσινο και ιδιαίτερη αισθητική», σημειώνει ο κ. Μπαρτζώκας-Τσιόμπρας.
